Συλλογή Μοροζόφ: Η περίπλοκη υπόθεση επαναπατρισμού 200 έργων τέχνης από το Παρίσι στη Ρωσία

Η Συλλογή Μοροζόφ στο Παρίσι, 23 Σεπτεμβρίου 2021 Τι μέλλει γενέσθαι με τη συλλογή Μοροζόφ; Με άλλα λόγια πως και πότε θα επιστρέψουν από το...

Η Συλλογή Μοροζόφ στο Παρίσι, 23 Σεπτεμβρίου 2021

Τι μέλλει γενέσθαι με τη συλλογή Μοροζόφ; Με άλλα λόγια πως και πότε θα επιστρέψουν από το Παρίσι στη Ρωσία (και όχι μόνο) οι 200 πίνακες -ως επί το πλείστον Γάλλων και Ρώσων ζωγράφων - τους οποίους αγόρασαν από το 1890 ως την Οκτωβριανή επανάσταση του 1917 οι (βιομήχανοι τότε) αδελφοί Μοροζόφ, δημιουργώντας μια από τις σημαντικότερες παγκοσμίως συλλογές έργων τέχνης. Μια συλλογή με έργα που φέρουν υπογραφές όπως αυτές του Ματίς, του Γκογκέν, του Μονέ, του Βαν Γογκ, του Τουλούζ Λοτρέκ, του Σεζάν, του Πικάσο κ.α.

Προς το παρόν οι πίνακες αυτοί, που ποτέ εδώ και έναν αιώνα δεν είχαν βγει από τη Ρωσία, βρίσκονται στο Παρίσι και εκτίθενται από τις 22 Σεπτεμβρίου 2021, στο Ίδρυμα Louis Vuitton.

Υπό κανονικές συνθήκες τα σαράντα φορτηγά που μετέφεραν τα μοναδικά αυτά έργα τέχνης στο Παρίσι, θα έπρεπε να είχαν ήδη πάρει τον δρόμο της επιστροφής (τυπικά η έκθεση είχε διάρκεια έως τις 22 Φεβρουαρίου) για να παραδοθούν στους σημερινούς ιδιοκτήτες τους που, μετά την επανάσταση των Μπολσεβίκων, είναι το Μουσείο Ερμιτάζ, το Μουσείο Καλών Τεχνών Πούσκιν, το Ρωσικό Εθνικό Μουσείο, η Πινακοθήκη Τρετιακόφ, το Εθνικό Μουσείο Καλών Τεχνών της Λευκορωσίας στο Μινσκ, αλλά και το Μουσείο Καλών Τεχνών στο Ντνιπροπετρόβσκ της Ουκρανίας.

Υπό τις υπάρχουσες συνθήκες η μεταφορά των έργων δεν είναι νοητή και η έκθεση τους θα συνεχιστεί ως τις 3 Απριλίου στο Ίδρυμα Louis Vuitton, το οποίο δηλώνει πως προτίθεται να σεβαστεί «όλους τους διεθνείς νόμους», αλλά και να διασφαλίσει «την προστασία των έργων».

Από νομικής απόψεως πάντως θέμα κατάσχεσης δεν τίθεται.

Υπάρχει ήδη γαλλική νομολογία του 1993, με αφορμή μια έκθεση του Ματίς στο Κέντρο Πομπιντού, με έργα της συλλογής του Σεργκέι Στσούκιν. Οι κληρονόμοι του προσπάθησαν να κατασχέσουν τους πίνακες, δανεισμένους από ρωσικά εθνικά μουσεία, ισχυριζόμενοι ότι η εθνικοποίηση των έργων το 1918 από τη Σοβιετική Ένωση ήταν λεηλασία. Η γαλλική δικαιοσύνη τελικά απέρριψε το αίτημα, με βάση την κυριαρχία των κρατών.

Ωστόσο είναι βέβαιο ότι με την πάροδο του χρόνου θα αρχίσουν να τίθενται ερωτήματα, όπως για παράδειγμα πού θα φυλαχτούν τα έργα της συλλογής Μοροζόφ, πώς θα ασφαλιστούν, ποιός θα πληρώσει τα ασφάλιστρα κ.α.

Ερωτήματα που ασφαλώς θα τεθούν και για τους τρεις πίνακες τους οποίους το Παλάτι των Βερσαλλιών δάνεισε προσφάτως στο Μουσείο του Κρεμλίνου, ως μέρος μιας έκθεσης για την ιστορία των πόλεμων.

Πηγή: The Huffington Post, με πληροφορίες από ΑΠΕ - ΜΠΕ