ΓS (sex-unc, συντομογραφική ένδειξη, που δηλώνει το βάρος ενός σταθμίου). Η λεπτομέρεια αυτή είναι χαραγμένη σε ένα εξάγιο, ένα μικρό επίπεδ...
ΓS (sex-unc, συντομογραφική ένδειξη, που δηλώνει το βάρος ενός σταθμίου). Η λεπτομέρεια αυτή είναι χαραγμένη σε ένα εξάγιο, ένα μικρό επίπεδο μεταλλικό πλακίδιο, κατασκευασμένο από κράμα χαλκού με ένθετο ασήμι και διαστάσεις: 4,5Χ 3,8Χ1εκ. και βάρος 159 γρ. Το εξάγιο ήταν ένα είδος σταθμίου, δηλαδή ένα επίσημο επικυρωμένο μετρικά βάρος για το ζύγισμα χρυσών νομισμάτων, πολύτιμων μετάλλων, αλλά και προϊόντων προς συναλλαγή.
Το ΓS διακρίνεται στο κάτω μέρος της κύριας όψης του εξάγιου. Πάνω από την ένδειξη αυτή απεικονίζονται δύο αυτοκράτορες, ολόσωμοι, με στρατιωτική στολή και πολεμική εξάρτυση, συνοδευόμενοι από μία γυναικεία μορφή σε μικρότερο μέγεθος, που πιθανότατα ταυτίζεται με τη ρωμαϊκή θεά Moneta, προστάτιδα του χρήματος, της οικονομίας και της ευημερίας.
Η παράσταση των δύο αυτοκρατορικών μορφών κατατάσσει το σταθμίο μας στην εντυπωσιακή κατηγορία των λεγόμενων «αυτοκρατορικών», η εγκυρότητα και ισχύς των οποίων επικυρωνόταν με την απεικόνιση ενός ή περισσοτέρων αυτοκρατόρων. Κατασκευάζονταν συνήθως από χαλκό και άλλη ένθετη ύλη και με μεγαλύτερη επιμέλεια από τα κοινά σταθμία, που τα περισσότερα έφεραν μόνο την ένδειξη του βάρους και κάποιο διακοσμητικό στοιχείο, όπως π.χ. σταυρό μέσα σε στεφάνι.
Το σταθμίο που παρουσιάζουμε ανήκει, σύμφωνα με τον εικονογραφικό τύπο των δύο αυτοκρατορικών μορφών, στα λεγόμενα αυτοκρατορικά σταθμία των πρώιμων βυζαντινών χρόνων, και χρονολογείται πιθανόν στα τέλη του 4ου με αρχές του 5ου αι. Η έλλειψη συνοδευτικών επιγραφών καθιστά αδύνατη την ασφαλή ταύτιση των δύο στρατιωτικών μορφών. Πιθανολογούμε ότι πρόκειται για τους αυτοκράτορες Ονώριο και Αρκάδιο (συναυτοκράτορες 395-408), χωρίς να αποκλείονται και οι Βαλεντινιανός Β και Γρατιανός. Η εγχάρακτη συντομογραφία ΓS στο κάτω μέρος της κύριας όψης του εξάγιου αποτελούσε την ένδειξη του βάρος του, που ισοδυναμούσε με το 1/6 της ουγγιάς (4,55γρ. περίπου), όσο και το βάρος ενός χρυσού νομίσματος, όπως προέκυψε μετά τη νομισματική μεταρρύθμιση του Μ. Κωνσταντίνου το 312.
Το σταθμίο είναι ένα εύρημα ιδιαίτερης αξίας. Προέρχεται από την ανασκαφική έρευνα που έγινε παλαιότερα στον λόφο της Καστρίτσας, όπου τα ερείπια αρχαίας πόλης, η οποία ταυτίζεται με την πόλη Τέκμωνα. Η ανεύρεσή του, μαζί με ένα μεγάλο σύνολο νομισμάτων, εντός των λειψάνων μεγάλου κτηρίου, αποτελεί από μόνη της ένδειξη για τον δημόσιο χαρακτήρα του, αποκαλύπτοντας έτσι άγνωστες πτυχές της ζωής αυτού του σημαντικού οχυρωμένου οικισμού του λεκανοπεδίου των Ιωαννίνων.
Βαρβάρα Παπαδοπούλου, αρχαιολόγος
Αυτοκρατορικό σταθμίο/ τέλη 4ου – αρχές 5ου αιώνα
Καστρίτσα/Π.Ε. Ιωαννίνων
Διαστάσεις: ύψος: 0,038μ. πλάτος: 0,045 μ. πάχος: 0,01μ.
βάρος:159 γρ.
Αρ. Ευρετηρίου: ΑΚ 4285
δημοσιευμένο
Παπαδοπούλου, Β. 2017. «Αυτοκρατορικό σταθμίο από την Καστρίτσα Ιωαννίνων.» Στο Σπείρα, Επιστημονική συνάντηση προς τιμήν της Αγγέλικας Ντούζουγλη και του Κωνσταντίνου Ζάχου, Ευαγγελία Μέρμηγκα (επιμ.), 693-704. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων.
Δράση «ΕΧΩ ΜΙΑ ΑΠΟΡΙΑ». Στο leptomeries100@gmail.com μπορείτε να στείλετε κάποιο ερώτημα για το πιο πάνω εύρημα-έκθεμα και ο/η αρχαιολόγος συντάκτης/τρια του λήμματος θα σας απαντήσει με περισσότερες πληροφορίες σε εύθετο χρόνο. Ευχαριστούμε για τη συμμετοχή σας!
Πηγή: Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων
Δεν υπάρχουν σχόλια