Τα νέα στοιχεία από τις ανασκαφικές έρευνες στους Φιλίππους

Από το βήμα του 35ου συνεδρίου για το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη η Σταυρούλα Δαδάκη παρουσίασε τα νέα στοιχεία από τις ανα...

Από το βήμα του 35ου συνεδρίου για το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη η Σταυρούλα Δαδάκη παρουσίασε τα νέα στοιχεία από τις ανασκαφικές έρευνες στους Φιλίππους.

Όσα ήρθαν στο φως από τις ανασκαφικές έρευνες στην αρχαία πόλη των Φιλίππων, το σημαντικότερο αρχαιολογικό χώρο της Ανατολικής Μακεδονίας, παρουσίασε η Προϊστάμενη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καβάλας-Θάσου, Σταυρούλα Δαδάκη από το βήμα της 35ης διοργάνωσης του συνεδρίου για το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη.

Η κ. Δαδάκη έκανε λόγο για ευρήματα σε τρία σημεία του αρχαιολογικού χώρου τα οποία, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν μαρμάρινες πλάκες στην λεγόμενη Εγνατία οδό, κατασκευή που θεωρείται υδατόπυργος, βάσεις κιόνων και ένας κίονας αλλά και τμήματα άλλων κιόνων, διάκοσμοι, οικιστική φάση με αποθηκευτικό – βιοτεχνικό χαρακτήρα, οικοδόμημα μεγάλων διαστάσεων και τάφοι που αφορούν σε ταφές ενηλίκων αλλά και παιδιών.

«Οι ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν επιβεβαιώνουν την εικόνα καταστροφής της πόλης από τους σεισμούς, φέροντας ωστόσο σοβαρά ερωτήματα για την αποτίμηση αυτής της καταστροφής και για τη διαχείρισή της και ανατρέπουν οριστικά τη θεωρία εγκατάλειψης της πόλης μετά την πρώτη καταστροφή. Τα νέα αρχαιολογικά δεδομένα καταδεικνύουν την κατασκευή κτιρίων και διαμορφώσεων του δημόσιου χώρου για να καλύψουν τις ανάγκες των κατοίκων της μεσοβυζαντινής περιόδου. Αποκαλύπτουν ακόμα ένα σημαντικό κτίριο σε θέση κομβική δίπλα στη λεγόμενη «φυλακή» του Αποστόλου Παύλου», είπε χαρακτηριστικά η κ. Δαδάκη.

Αναλυτικά όσα ανέφερε η Έφορος Αρχαιοτήτων Καβάλας – Θάσου για τα ευρήματα από τις ανασκαφικές έρευνες:

«Το ανεσκαμμένο τμήμα της αρχαίας πόλης των Φιλίππων είναι αποτέλεσμα δύο μεγάλων ανασκαφικών προγραμμάτων. Με τις ανασκαφές αυτές αποκαλύφθηκε το θέατρο, η οχύρωση της πόλης και η οχύρωση της πόλης του Μακεδόνα βασιλιά Φίλιππου, το πολιτικό, διοικητικό και εμπορικό κέντρο της colonia Philippensis, το χριστιανικό κέντρο της πόλης του Απόστολου Παύλου, σύνολο 60 στρέμματα από τα 400, μίας πολλά υποσχόμενης πόλης της ύστερης αρχαιότητας αλλά κατακερματισμένης από σύγχρονους δρόμους, τμηματικές περιφράξεις κ.α.

Το έργο που εκτελείται στην παρούσα φάση με τίτλο «Αναβάθμιση Αρχαιολογικού Χώρου Φιλίππων», ενταγμένο στο επιχειρησιακό πρόγραμμα της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης, περιλαμβάνει πλήθος εργασιών όπως αποχωματώσεις, απομακρύνσεις μπάζων και ανασκαφική ενοποίηση του ανασκαμμένου χώρου που σκοπεύουν στην λειτουργική αναβάθμιση του αρχαιολογικού χώρου.

Στην παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των ανασκαφικών εργασιών σε τρία σημεία. Σε τμήμα της λεγόμενης Εγνατίας οδού, σε τμήμα της εμπορικής οδού και το τμήμα μεταξύ forum και Βασιλικής Α’.

H λεγόμενη Εγνατία οδός έχει ανασκαφεί σε μήκος 300 μέτρα κατά μήκους του forum από και κατά μήκους του Οκταγώνου και των ανατολικών νησίδων.

Η ολοκλήρωση της ανασκαφής τμήματός της αποκάλυψε σωζόμενες στη θέση τους τις μαρμάρινες πλάκες του οδοστρώματος οι οποίες φέρουν βαθιές αυλακώσεις, 12 τον αριθμό. Πάνω από αυτές εντοπίστηκε ένα παχύ στρώμα υλικών, ενός μεταγενέστερου επιπέδου κυκλοφορίας.

Στο βόρειο άκρο του δρόμου εντοπίστηκε κατασκευή σωζόμενου ύψους 9,5 μέτρων από τη βάση της οποίας ξεκινούν οι αυλακώσεις και προχωρούν προς τη νότια πλευρά του δρόμου. Όλα τα παραπάνω συνηγορούν στο συμπέρασμα ότι η κατασκευή μαζί με τις αυλακώσεις σχετίζονται με τη μεταφορά νερού. Η ταύτισή της με υδατόπυργο θεωρείται λογική.

Το ανεσκαμμένο τμήμα της λεγόμενης εμπορικής οδού βρίσκεται μεταξύ της νότιας πλευράς του forum και της εμπορικής αγοράς. Μεσολαβεί άσκαφτο τμήμα και το υπόλοιπο προς τα ανατολικά τμήμα της ανασκάφτηκε σχεδόν στο σύνολο ως τη διαγώνια οδό. Η ανασκαφική έρευνα του άσκαφτου τμήματος ξεκίνησε από δυτικά προς ανατολικά χωρίς να έχει ολοκληρωθεί. 

Στη νότια πλευρά εντοπίστηκαν δύο βάσεις κιόνων κι ένας ακέραιος κίονας πεσμένος στην επιφάνεια του δρόμου, δίπλα στη βάση του. Προφανώς ανήκουν στη στοά που αναπτύσσεται στη νότια πλευρά του δρόμου. Γύρω από τις βάσεις των κιόνων αποκαλύφθηκε μεταγενέστερη οικιστική φάση με αποθηκευτικό – βιοτεχνικό χαρακτήρα.

Στη βόρεια πλευρά του δρόμου αποκαλύφθηκε τμήμα οικοδομήματος μεγάλων διαστάσεων. Μεταξύ άλλων βρέθηκε πως το οικοδόμημα έφερε πλούσιο διάκοσμο τμήματα του οποίου εντοπίστηκαν πεσμένα σε διαφορετικά επίπεδα. Ξεχωρίζουν τμήματα από τουλάχιστον τρεις κίονες εκ των οποίων οι δύο είναι από πράσινο θεσσαλικό λίθο και τμήμα από περιρραντήριο με αναπαράσταση δελφινιού και μια κεφαλή από γυναικείο άγαλμα. Το οικοδόμημα έχει τουλάχιστον δύο οικοδομικές φάσεις. Στη δεύτερη φάση του διαμορφώνεται στο βόρειο τμήμα του στεγασμένος χώρος που λειτουργούσε ως νέο οικοδόμημα. Για τις ανάγκες αυτές ο χώρος χωρίζεται σε δύο τμήματα μέσω ενός τοίχου που φέρει στο κέντρο του ημικυκλική κόγχη που λειτουργεί ως δεξαμενή άντλησης του νερού. Η δεξαμενή συγκέντρωσης του νερού τοποθετείται στο χώρο πίσω από τη δεξαμενή άντλησης. Πρόκειται για μία μικρή κρήνη που εξυπηρετούσε τις ανάγκες των κατοίκων και των επισκεπτών της πόλης. Στο δάπεδο του χώρου εντοπίζονται τουλάχιστον δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση το δάπεδο κοσμείται με μαρμάρινο δάπεδο με διάφορα πολύχρωμα μάρμαρα».

Ανάμεσα σε όσα ακόμα αποκάλυψαν οι ανασκαφικές έρευνες βρίσκονται και 15 τάφοι που εντοπίστηκαν, με τους περισσότερους να σχετίζονται με ταφές ενηλίκων ενώ δύο αφορούσαν παιδικές ταφές. Σε κάποιες περιπτώσεις οι τάφοι ορίζονται από λίθους. Σε έναν ακόμα τάφο που ανακαλύφθηκε βρέθηκε και ένα χάλκινο νόμισμα στην περιοχή του στόματος του νεκρού.

Πηγή: Β. Φωτιάδη, Μακεδονία