H προσφορά του αρχιτέκτονα Αργύρη Πετρονώτη

Ο πέτρινος ναός της Ζωοδόχου Πηγής στο Παλαιοχώρι της Ελάτης σχεδιάστηκε από τον Αργύρη Πετρονώτη το 2000 και θεμελιώθηκε στη θέση ομώνυμου ...

Ο πέτρινος ναός της Ζωοδόχου Πηγής στο Παλαιοχώρι της Ελάτης σχεδιάστηκε από τον Αργύρη Πετρονώτη το 2000 και θεμελιώθηκε στη θέση ομώνυμου ερειπωμένου ναού. [Credit: M. Δανιήλ]

Το πέρασμα του αρχιτέκτονα Αργύρη Πετρονώτη (1924-2023) από τη ζωή άφησε καρπούς. Εχω την εικόνα του σε μεγάλη ηλικία, το πνεύμα διαυγές, η μορφή ευγενής, και με εκείνη την τεράστια περιέργεια και επιθυμία για τα πράγματα, ένας άνθρωπος γεννημένος μάστορας και δημιουργός. Αρκάς, γέννημα-θρέμμα, αγωνιστής και ιδεολόγος μάχιμος και μαχητής, ερευνητής και μελετητής, ο Αργύρης Πετρονώτης ανήκε σε εκείνες τις γενιές των Ελλήνων, για τις οποίες ο «τόπος» είχε σημασία και βάρος. Ο «τόπος» γεννούσε συγκίνηση, όχι απλώς συναίσθημα, αλλά ενέργεια, πράξη, συμβολή.

Αν μπορεί κανείς να ξεχωρίσει ένα από τα πολλά με τα οποία καταπιάστηκε, αυτό είναι το πάθος του για την πέτρα, τις λιθοδομές και τους λιθοξόους, την παράδοση των χτιστάδων και τη σύνδεσή τους με τα παραδοσιακά γεφύρια, τις κρήνες, τις εκκλησίες, τα υποστατικά και τα σπίτια. Ο Αργύρης Πετρονώτης εμφύσησε ζωή στον πολιτισμό της πέτρας. Ως γνήσιο τέκνο της Αρκαδίας.

Η στάση του στη διάρκεια της δικτατορίας άφησε εποχή. Υπήρξε ο μόνος διανοούμενος που ύψωσε ανάστημα στο καθεστώς και στην αδιανόητη (ακόμη και τότε) απόφαση του Στυλιανού Παττακού για κατεδάφιση του Μονής Σωτήρος Χριστού στο Ηράκλειο (1970), που καταλάμβανε μεγάλη έκταση στην πλατεία Κορνάρου, χτισμένη στα χρόνια της ενετοκρατίας. Η μονή είχε μετατραπεί σε τέμενος (Βαλιντέ Τζαμί), στη διάρκεια δε του 20ού αιώνα είχε στεγάσει γυμνάσιο θηλέων. Είναι μια υπόθεση που έχει μείνει στα χρονικά και που έκτοτε συνόδευε ως δάφνινο στεφάνι τον Αργύρη Πετρονώτη. Η μονή (κτίσμα ενετικό) εντέλει κατεδαφίστηκε και ο Αργύρης Πετρονώτης σύρθηκε στα δικαστήρια. Τέτοια ήταν η αφοσίωση στις αρχές του, στο καλό και στο δίκαιο.

Ο αρχιτέκτονας Αργύρης Πετρονώτης (1924-2023).

Ο Αργύρης Πετρονώτης είχε μακρά αγωνιστική αλλά και ακαδημαϊκή παρουσία. Πλούσιο, δε, ήταν και το συγγραφικό έργο του. Οι κατασκευές που σχεδίασε είχαν την απέριττη σοφία που και ο ίδιος αναζητούσε. Τα κάστρα, τα γεφύρια, οι κρήνες, οι στέγες, οι μάστορες και οι πελεκητές της πέτρας τον απασχολούσαν, τον συνέγειραν και τον κατεύθυναν σε όλη την Ελλάδα, όπου η παράδοση επιβίωνε ή όπου τα ίχνη της ήταν σπουδαία. Στη Δυτική Μακεδονία, στην Ηπειρο, στην Πελοπόννησο. Τα τελευταία βιβλία του είχαν όλα αυτή τη θεματολογία. Το 2019 εκδόθηκαν τα «Παράθυρα πετροπελέκητα αγροτικών σπιτιών Πελοποννήσου» (εκδ. Σταμούλης) και «Η μνήμη του νερού. Οι ροοκρήνες της Αρκαδίας» (εκδ. Θίνες). Το 2021 εκδόθηκε το βιβλίο του «Νεοελληνική παραδοσιακή γεφυροποιία» (εκδ. Σταμούλης).

«Μας έμαθε πολλά, κυρίως να αγαπάμε τον τόπο μας και να παθιαζόμαστε με τη χαρά της ζωής», έγραψε η εκδότρια («Θίνες») και ιστορικός Ζιζή Σαλίμπα. «Αφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στα άνθη της πέτρας και στα αρκαδικά όρη». Και πράγματι, η συνεργασία του με το σωματείο «Ανθη της Πέτρας» ως πρόεδρος του επιστημονικού συμβουλίου, του φορέα που προάγει τον πολιτισμό της πέτρας και την παράδοση των χτιστάδων με επίκεντρο τα Λαγκάδια, υπήρξε καρποφόρος. Ο καθηγητής ιατρός Γιάννης Τσιαούσης, και πρόεδρος του Δ.Σ., εξέδωσε ανακοίνωση επισημαίνοντας πως ο Αργύρης Πετρονώτης «θεωρούσε τη δημιουργία και τις δράσεις των “Ανθέων της Πέτρας” ως πηγή της δικής του αναγέννησης και επανασύνδεσης με τους φοιτητές του, για τους οποίους λειτουργούσε όχι απλά ως δάσκαλος, αλλά ως μέντορας».

Πηγή: Ν. Βατόπουλος, Καθημερινή