Αρχαία μνήμη και φιλοτελισμός, η σειρά της Ελευσίνας

Η νέα σειρά γραμματοσήμων σχεδιάστηκε από την Θεανώ Βενιέρη. [Credit: ΕΛΤΑ] Η Ελευσίνα είναι το θέμα της νέας σειράς γραμματοσήμων των ΕΛΤΑ....

Η νέα σειρά γραμματοσήμων σχεδιάστηκε από την Θεανώ Βενιέρη. [Credit: ΕΛΤΑ]

Η Ελευσίνα είναι το θέμα της νέας σειράς γραμματοσήμων των ΕΛΤΑ. Είναι μια σειρά που δοξάζει το βάθος της ιστορίας στην Ελευσίνα με τέσσερα γραμματόσημα από την αρχαία, τη βυζαντινή και νεώτερη περίοδο, σχεδιασμένα από τη Θεανώ Βενιέρη, με όφσετ πολυχρωμία και χρυσοτυπία. Οι φιλοτελικές εκδόσεις έχουν πυκνό συμβολισμό και γι’ αυτό εντάσσονται σε μια ιστορία όχι μόνο γραφιστικής τέχνης αλλά και ευρύτερης αντανάκλασης ενός αισθητικού ήθους και μιας κλίμακας αξιών. Η Ελευσίνα έχει την τιμητική της λόγω της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, αλλά ασχέτως της συγκυρίας, πληροί όλες τις προϋποθέσεις για μια ξεχωριστή σειρά.

Εχουν επιλεγεί τέσσερα θέματα: Το Μεγάλο Ελευσινιακό Ανάγλυφο (440-430 π.Χ., Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο), η Καρυάτιδα-Κιστοφόρος (1ος αι. π.Χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας), το εκκλησάκι του Αγίου Ζαχαρία (από τη χαλκογραφία του George Cooke [1781-1834], βασισμένη σε σχέδια του Sir William Gell [1777-1836], Μουσείο Μπενάκη, Συλλογή Ευσταθίου Φινόπουλου) και το Εργοστάσιο Οινοπνευματοποιίας «Κρόνος» (νεότερο μνημείο).

Η ανάδειξη αρχαιολογικών θεμάτων είναι συνυφασμένη με την ιστορία των Ελληνικών Ταχυδρομείων (αρχής γενομένης από την κεφαλή του Ερμή) αλλά και καθ’ όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα έως τις μέρες μας. Λιγότερες είναι οι αναφορές σε μνημεία της νεότερης αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, αλλά δεν σπανίζουν, αρκεί να θυμηθεί κανείς τη σειρά του 1977 για τη Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, από τις κλασικές στη θεματική αυτή. Aν, όμως, μείνει κανείς στην απόδοση της αρχαίας κλασικής κληρονομιάς, θα ανατρέξει αναγκαστικά σε σειρές του περασμένου αιώνα, του αιώνα της ακμής για τον ελληνικό φιλοτελισμό (τουλάχιστον έως το 1980), αν θελήσει να δει πραγματικά καλά γραμματόσημα (οι εξαιρέσεις μετά το 1980 επιβεβαιώνουν τον κανόνα της γενικής παρακμής, αισθητικά και εκτυπωτικά).

Η αρχαία κληρονομιά, έτσι όπως αποτυπώνεται διαχρονικά από τις σειρές γραμματοσήμων, περιλαμβάνει ενδεικτικά μεμονωμένα έργα τέχνης (π.χ. Αφροδίτη της Μήλου, 1937, Αφροδίτη της Ρόδου, 1993, Κροίσος, ο Κούρος της Αναβύσσου, 2006), σελίδες ιστορίας (Ναυμαχία της Σαλαμίνος, 1937, Εκπολιτιστικό έργο Μεγάλου Αλεξάνδρου, 1977), αρχαιολογικούς τόπους (Ακρόπολη, Δελφοί, Μυκήνες, 2009), επετείους και γεγονότα (Πυθαγόρειο Συνέδριο, 1955, 2.300 χρόνια από τον θάνατο του Αριστοτέλη, 1978, Αρχαιολογικά ευρήματα της Βεργίνας, 1979), μυθολογία (Απόλλωνας Ηλιος, 1947, Αθλοι του Ηρακλή, 1970, Θεοί του Ολύμπου, 1986).

Κορυφαίες υπήρξαν οι σειρές στις δεκαετίες 1950 και 1960. Στον θεματικό άξονα της αρχαιότητας, ονομαστές είναι οι λιθογραφημένες σειρές της Αρχαίας Τέχνης σε εκδόσεις τριών ετών (1954, 1955, 1958) σχεδιασμένες από τον Γιάννη Κεφαλληνό και τυπωμένες στο τυπογραφείο Ασπιώτη-ΕΛΚΑ. Κλασικές είναι επίσης οι σειρές των Αρχαίων Νομισμάτων (1959, 1963), σχεδιασμένες από τον Α. Τάσσο. Ο Τάσσος σχεδίασε επίσης και τη σειρά του Αρχαίου Θεάτρου (1959), των Ολυμπιακών της Ρώμης (1960), της Μινωικής Τέχνης (1961), των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο (1964) και αρκετές ακόμη. Η αξεπέραστη συμβολή του Κεφαλληνού και του Τάσσου είχαν θέσει τον πήχυ πολύ υψηλά. Η Ελλάδα ήταν ονομαστή για τις εξαιρετικές σειρές της. Θα έπρεπε να ανανεωθεί η φιλοδοξία αυτή, παρότι το γραμματόσημο δεν έχει τη διάδοση του παρελθόντος. Υπάρχουν όμως πολλοί τρόποι ανανέωσης του ενδιαφέροντος και ενίσχυσης της διεθνούς άμιλλας για ποιοτικά άρτια γραμματόσημα.

Πηγή: Ν. Βατόπουλος, Καθημερινή