Ολλανδικά μουσεία επιστρέφουν λεηλατημένους θησαυρούς σε πρώην αποικίες

Το Rijksmuseum του Αμστερνταμ θα επιστρέψει λεηλατημένους θησαυρούς σε πρώην αποικίες της Ολλανδίας.  Τα ολλανδικά μουσεία πρόκειται να επισ...

Το Rijksmuseum του Αμστερνταμ θα επιστρέψει λεηλατημένους θησαυρούς σε πρώην αποικίες της Ολλανδίας. 

Τα ολλανδικά μουσεία πρόκειται να επιστρέψουν εκατοντάδες έργα τέχνης, κοσμήματα και άλλα πολιτισμικά αντικείμενα που λεηλατήθηκαν από τις πρώην αποικίες της χώρας· ανάμεσά τους ένα τελετουργικό κανόνι επικαλυμμένο με ρουμπίνια και μια σειρά από πολύτιμα αντικείμενα από θησαυρό του Μπαλί, γράφει στους βρετανικούς Τimes ο Μπρούνο Γουότερφιλντ, ανταποκριτής της εφημερίδας στις Βρυξέλλες. 

Με την εποπτεία μιας ειδικής επιτροπής που συστάθηκε το 2019 για την έρευνα «αντικειμένων της εποχής της αποικιοκρατίας», 478 έργα τέχνης και τελετουργικά όπλα θα επιστραφούν στην Ινδονησία και στη Σρι Λάνκα, μετά από απαιτήσεις των πρώην αποικιών της Ολλανδίας. 

«Είναι η πρώτη φορά που επιστρέφουμε αντικείμενα τα οποία δεν θα έπρεπε ποτέ να βρίσκονται στην Ολλανδία» δήλωσε ο ολλανδός υπουργός Πολιτισμού Γκουνάι Ουσλού, χαιρετίζοντας την κίνηση ως «ιστορική». 

Το τελετουργικό Κανόνι του Κάντι θα επιστραφεί στη Σρι Λάνκα.
[Credit: rijksmuseum.nl]

Στα αντικείμενα που θα επιστραφούν περιλαμβάνονται κομμάτια «μεγάλης σημασίας», που αποτελούν δημοφιλή εκθέματα σε εθνικά μουσεία της Ολλανδίας, ιδίως το Κανόνι του Κάντι (ιερή πόλη της Σρι Λάνκα) και ο θησαυρός του Λομπόκ (νησί της Ινδονησίας στο αρχιπέλαγος Μικρές Σούνδες). 

Το πολύτιμο κανόνι θα φύγει από το Rijksmuseum του Αμστερνταμ, όπου βρισκόταν από το 1800 και κάποτε θεωρούνταν εθνικός θησαυρός της Ολλανδίας. Είναι φτιαγμένο από μπρούντζο, ασήμι και χρυσό, με ένθετα ρουμπίνια, και το κεντρικό σώμα του είναι διακοσμημένο με τα σύμβολα του βασιλιά του Κάντι: έναν ήλιο, μια ημισέληνο και ένα λιοντάρι της Σρι Λάνκα. 

Το κανόνι ήταν ένα καθαρά τελετουργικό αντικείμενο της μοναρχίας του Κάντι, τελευταίας πρωτεύουσας των αρχαίων βασιλιάδων της Σρι Λάνκα, και το χρησιμοποιούσαν για να εκτοξεύει τους χαιρετισμούς του βασιλιά, που είχε την εξουσία στην περιοχή τον 17ο αιώνα.

Ο βασιλιάς Βίλεμ-Αλεξάντερ της Ολλανδίας ζήτησε συγγνώμη για την «εγκληματική» εποχή της αποικιοκρατίας και της σκλαβιάς. [Credit: Wikimedia Commons / Ministerie van Defensie]

Στρατεύματα της Ολλανδικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών λεηλάτησαν το κανόνι κατά την πολιορκία του Κάντι, το 1765, και έγινε μέρος του ιδιωτικού «Ερμαρίου με τα αλλόκοτα Αντικείμενα» του Οίκου της Οράγγης-Νασάου, μέλη του οποίου έγιναν κυβερνήτες και βασιλείς της Ολλανδίας. 

Ο Τάκο Ντίμπιτς, διευθυντής του Rijksmuseum, είπε ότι η επιστροφή του κανονιού καθώς και πέντε άλλων τελετουργικών όπλων (στιλέτα, ξίφη και «τζίνγκαλ», πυροβόλα όπλα τοίχου της Απω Ανατολής) θα βαθύνει τις πολιτιστικές ανταλλαγές και τα δάνεια με τη Σρι Λάνκα. «Θεωρούμε αυτή την αποκατάσταση ως ένα θετικό βήμα συνεργασίας», υπογράμμισε. 

Την επόμενη εβδομάδα, εξάλλου, το Εθνικό Μουσείο Εθνολογίας στο Λάιντεν θα παραδώσει στην Ινδονησία τον θησαυρό του Λομπόκ, ένα σύνολο από πολύτιμους λίθους και κοσμήματα, χρυσά και ασημένια.

Ενα διαμάντι 75 καρατίων περιλαμβάνεται στον θησαυρό του Λομπόκ που θα επιστραφεί στην Ινδονησία. [Wikimedia Commons]

Στον θησαυρό περιλαμβάνεται ένα διαμάντι 75 καρατίων, που εκλάπη το 1894, όταν τα ολλανδικά στρατεύματα κατέλαβαν ένα μπαλινέζικο βασιλικό παλάτι στο νησί Λομπόκ της Ινδονησίας, λεηλατώντας 230 κιλά χρυσού, 7.000 κιλά ασήμι και αμέτρητους πολύτιμους λίθους. 

Το μεγαλύτερο μέρος του θησαυρού επιστράφηκε στην Ινδονησία το 1977, ενώ τα υπόλοιπα κοσμήματα, τα οποία έχουν αναγνωριστεί στον κατάλογο του μουσείου ως «σιωπηλοί μάρτυρες των φρικαλεοτήτων του πολέμου», θα δοθούν τώρα στο Εθνικό Μουσείο της Ινδονησίας, στην Τζακάρτα. 

«Το μουσείο έχει μια πολύ μεγάλη συλλογή, αποτελούμενη από σχεδόν 450.000 αντικειμένα· η προέλευση μέρους αυτών δεν είναι καθαρή, πράγμα που θέλουμε να διορθώσουμε» δήλωσε η Μαρίκε Βαν Μπόμελ, διευθύντρια του μουσείου του Λάιντεν, προσθέτωντας ότι «δεν είναι όλη η συλλογή κλεμμένη, κάποια αντικείμενα έχουν αγοραστεί. Τώρα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι υπάρχει αναγνώριση και ότι η αδικία θα διορθωθεί».

Η Ινδονησία διεκδικεί το κρανίο και τα οστά του «Τζάβα Μαν», που φυλλάσσονται στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λάιντεν.

Ωστόσο, δεν έχει ληφθεί απόφαση σχετικά με αίτημα της Ινδονησίας για την επιστροφή της επιστημονικής συλλογής Ντιμπουά, με 40.000 απολιθώματα, στα οποία περιλαμβάνεται το απολιθωμένο κρανίο του ανθρωποειδούς που ονομάστηκε «Τζάβα Μαν». 

Το περασμένο Σαββατοκύριακο ο βασιλιάς Βίλεμ-Αλεξάντερ της Ολλανδίας ζήτησε συγγνώμη για την «εγκληματική» εποχή της αποικιοκρατίας και της σκλαβιάς, την οποία «αναγνωρίζει έντονα, με καρδιά και ψυχή», όπως τόνισε. 

Πηγή: Protagon