Συλλογικός τόμος που γεννήθηκε από το σεμινάριο "Αλλότρια Μνημεία - Ανεπιθύμητες Κληρονομιές", που διενεργήθηκε στο Διιδρυματικό Π...
Συλλογικός τόμος που γεννήθηκε από το σεμινάριο "Αλλότρια Μνημεία - Ανεπιθύμητες Κληρονομιές", που διενεργήθηκε στο Διιδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών: Διαχείριση Μνημείων. Αρχαιολογία - Πόλη - Αρχιτεκτονική, κατά το εαρινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2019-2020.
Φορείς μνήμης αλλότριας, οι τόποι, τα κτίσματα και τα μνημεία που συζητάμε σε αυτό το βιβλίο λειτουργούν στις παρυφές των κοινωνιών που τα γέννησαν – έστω κι αν στη συνέχεια οι ίδιες αυτές κοινότητες τους γύρισαν την πλάτη. Ιδωμένοι και βιωμένοι ως χώροι μη-ιστορίας και μη-μνήμης, ως μη-τόποι απ’ όπου το παρελθόν είναι εκκωφαντικά απόν, τα αλλότρια μνημεία που παρουσιάζονται εδώ λειτουργούν, παρ’ όλα αυτά, ως μηχανισμοί κατασκευής της κυρίαρχης ταυτότητας: είτε μιλάμε για το μνημείο της Marfin και το μη-μνημείο της Zackie Oh, το βανδαλισμένο μνημείο για το Ολοκαύτωμα, τις βαλίτσες των αζήτητων νεκρών του Νοσοκομείου Σωτηρία, τους μισογκρεμισμένους τουρμπέδες της οθωμανικής Ελλάδας και τους τόπους μαρτυρίου των Ελλήνων αντιστασιακών, τα ανιδρύματα αυτά, καθώς και πολλά άλλα όμοιά τους, εργαλειοποιούνται συστηματικά από τον κυρίαρχο λόγο εντός της ελληνικής κοινωνίας ως μηχανισμοί εθνοκανονικότητας, ηθικής και πολιτικής επιτήρησης, ελέγχου και σωφρονισμού.
Γράφουν οι:
Μάνος Βαβαδάκης, Αγγελική Βοσκάκη, Στυλιάνα Γκαλινίκη, Αφροδίτη Καμάρα, Δέσποινα Λαμπαδά, Στέλιος Λεκάκης, Τάκης Μαστραντώνης, Φαίδων Μουδόπουλος-Αθανασίου, Διονύσης Μουρελάτος, Μαριλένα Παπαχριστοφόρου, Δημήτρης Πλάντζος, Έστερ Σολομών, Γιώργος Τζεδόπουλος, Δημήτρης Τρίκας.
Από τον Πρόλογο του Επιμελητή:
Τα περισσότερα από τα κεφάλαια αυτού του βιβλίου βασίζονται σε διαλέξεις που προσέφεραν οι συγγραφείς τους στο μεταπτυχιακό σεμινάριο με θέμα «Αλλότρια Μνημεία – Ανεπιθύμητες Κληρονομιές», που είχα τη χαρά να οργανώσω, από κοινού με τον Τάκη Μαστραντώνη, το εαρινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2019-2020, για το Διιδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Διαχείριση Μνημείων: Αρχαιολογία, Πόλη, Αρχιτεκτονική».
Ως διευθυντής του Προγράμματος κατά τη διετία 2018-2020, ανέλαβα να οργανώσω το διεπιστημονικό σεμινάριο κατά την περίοδο Μαρτίου-Ιουνίου 2020, όταν ακόμη κανείς μας δεν μπορούσε να προβλέψει ότι, ακριβώς εκείνο το διάστημα, θα ήμασταν, τελικά, αναγκασμένοι να βρισκόμαστε κλεισμένοι στα σπίτια μας, σε αυστηρή καραντίνα, λόγω της παγκόσμιας πανδημίας που έπληττε ολόκληρο τον πλανήτη – και που όπως αποδείχτηκε θα μας ταλαιπωρούσε για πολύ ακόμα. Όταν, λοιπόν, το σεμινάριο επρόκειτο να ξεκινήσει, γύρω στα μέσα εκείνου του ζοφερού Μαρτίου, όλες και όλοι οι ομιλήτριες και ομιλητές που είχαν ήδη γενναιόδωρα αποδεχτεί, από τον προηγούμενο Νοέμβρη και Δεκέμβρη, την πρότασή μου να μιλήσουν σ’ εμάς και τους φοιτητές μας, αναγκάστηκαν να μεταφέρουν τις ομιλίες τους στις πρωτόγνωρες για τους περισσότερους από εμάς ψηφιακές πλατφόρμες που τότε μόλις μαθαίναμε να χρησιμοποιούμε.
Τα πρώτα μαθήματα ξεκίνησαν διστακτικά· στην εξέλιξη όμως του σεμιναρίου αποδείχτηκε ότι, πέρα από κάθε προσδοκία, όχι μόνον η κάθε μία και κάθε ένας από τις ομιλήτριες και τους ομιλητές μπόρεσαν να συνδεθούν στην ώρα τους και με ελάχιστα προβλήματα, αλλά και οι φοιτήτριες και οι φοιτητές μας –που θα έλεγες ότι το νέο μέσο είχε ενθαρρύνει μάλλον, αντί να αποθαρρύνει– συμμετείχαν στις συζητήσεις που έκλειναν το μάθημα κάθε φορά με ζωντάνια, ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις και καλοδιατυπωμένα ερωτήματα. Κι όσο κι αν τα θέματα που περνούσαν από τις οθόνες μας εκείνα τα θλιβερά απογεύματα Δευτέρας, καθώς εξελισσόταν γύρω μας, στην έρημη πόλη, η «χαμένη άνοιξη» του ’20, δεν σε προδιάθεταν κιόλας για τα πιο ανάλαφρα συναισθήματα (Μακρόνησος και Σπιναλόγκα· σανατόρια φθισικών· Ολοκαύτωμα· κ.ο.κ.), τόσο οι έγκυρες και καίριες παρεμβάσεις των συναδέλφων όσο και οι κουβέντες που ακολουθούσαν, μας προσέφεραν κάποιου είδους παρηγοριά στην ψηφιακή μας απομόνωση. Μέσα από την οδύνη των Άλλων, αλλά και τη διάθεση όλων μας να ανταλλάξουμε πληροφορίες, ιδέες και απόψεις, η συνθήκη του δικού μας εγκλεισμού έμοιαζε κάπως να απαλύνεται.
Ελπίζω ότι το βιβλίο αυτό θα σας φανεί χρήσιμο· μιλά για μνημεία που θα θέλαμε να ξεχάσουμε, για κληρονομιές που δεν θα θέλαμε να μας βαραίνουν. Μιλά για τον Άλλον, τους αλλότριους εαυτούς που μας κληροδότησε η ύστερη νεωτερικότητα και το πώς συγκροτούμε τη δική μας πολιτισμική ταυτότητα μέσα από τις διαδικασίες λήθης στις οποίες τους υποβάλλουμε.
Από τις Εκδόσεις Νεφέλη: https://s22.gr/products/mnimeia-ton-allon.
Πηγή: Δ. Πλάντζος
Δεν υπάρχουν σχόλια