Ενεπίγραφη μαρμάρινη στήλη με τιμητικό ψήφισμα προς τον Παράμονο Αντιγόνου για τις ευεργεσίες του και την προμήθεια ελαιόλαδου για το Γυμνάσ...
Ενεπίγραφη μαρμάρινη στήλη με τιμητικό ψήφισμα προς τον Παράμονο Αντιγόνου για τις ευεργεσίες του και την προμήθεια ελαιόλαδου για το Γυμνάσιο της Θεσσαλονίκης.
Η ορθογώνια στήλη με αριθμό ευρετηρίου ΜΘ 1834, έχει ύψος 0,69 μ. και μέσο πλάτος 0,33 μ. βρέθηκε το 1946 σε απόσταση λίγων μέτρων ΒΔ από τη βόρεια είσοδο του Ι. Ν. Αγ. Δημητρίου Θεσσαλονίκης, κατά τη διάρκεια των αποχωματώσεων για την αναστήλωση του ναού. Διατηρείται σε μέτρια κατάσταση, καθώς έχει αρκετά σπασίματα και φθαρμένη την κύρια όψη της. Δεν παρουσιάζει κάποια ιδιαίτερη διαμόρφωση περιμετρικά, ενώ η πίσω όψη της είναι αδρά δουλεμένη. Τα στοιχεία αυτά οδηγούν στην υπόθεση ότι η στήλη ήταν προσκολλημένη σε κτιστό βάθρο ή στον τοίχο ενός δημόσιου κτιρίου.
Στο άνω τμήμα της κύριας όψης σώζεται το μεγαλύτερο μέρος ενός ανάγλυφου στεφανιού δάφνης (ή ελιάς), οι απολήξεις του οποίου ήταν δεμένες με πλατιά ταινία. Η εγχάρακτη επιγραφή: ΟΙ ΝΕ-ΟΙ «διασχίζει» το στεφάνι και χαρακτηρίζει τη στήλη ως τιμητικό ψήφισμα των νέων του Γυμνασίου της Θεσσαλονίκης. Ακολουθεί δυσδιάκριτη επιγραφή σε 28 σειρές, το κείμενο της οποίας ξεκινά με τα ονόματα των νέων που πρότειναν να αποδοθούν τιμές στον γυμνασίαρχό τους. Στην αιτιολόγηση της πρότασής τους αναφέρουν τόσο την προθυμία του Παράμονου ως χορηγού των δαπανών του Γυμνασίου, όσο και την προσήλωσή του στην απόδοση τιμών προς τους θεούς και τους Ρωμαίους ευεργέτες. Ιδιαίτερα τονίζουν ότι ο γυμνασίαρχος ποτέ δεν παρέλειψε να καλύπτει το ιδιαίτερα υψηλό κόστος του ελαιόλαδου για την καθημερινή άλειψη των αθλούμενων νέων. Και ενισχύουν την πρότασή τους με το επιχείρημα ότι είναι δίκαιο να αποδίδονται οι πρέπουσες τιμές σε όσους έχουν τόσο αγαθή προαίρεση προς τους νέους, ώστε κι άλλοι πολίτες να ακολουθούν το παράδειγμά τους.
Στη συνέχεια του κειμένου αναφέρεται ότι οι νέοι υπερψήφισαν την πρόταση κι αποφάσισαν να επαινέσουν και να στεφανώσουν (με στεφάνι σαν αυτό που εικονίζεται στη στήλη) τον Παράμονο, να κατασκευάσουν το χάλκινο πορτρέτο (ή ανδριάντα) του: «εικόνα χαλκή και γραπτή τελεία» και να αναγράψουν αυτό το ψήφισμα σε λίθινη στήλη που θα στηθεί σε προβεβλημένο σημείο του Γυμνασίου. Κι αν κρίνουμε από τη μεγάλη φθορά της στήλης, μπορούμε να υποθέσουμε ότι το ψήφισμα παρέμεινε στη θέση του για πολλά χρόνια, για να θυμίζει στους νέους τις ευεργεσίες του Παράμονου και για να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για τους επόμενους γυμνασίαρχους. Άλλωστε το λειτούργημα αυτό αποτελούσε ένα από τα πιο δαπανηρά δημόσια αξιώματα στον ελληνικό κόσμο.
Στο κλείσιμο της επιγραφής πληροφορούμαστε επιπλέον ότι οι νέοι υπερψήφισαν την πρόταση κατά την 21η του μηνός Υπερβερεταίου (ο οποίος είναι ο τελευταίος μήνας του αρχαίου μακεδονικού ημερολογίου και αντιστοιχεί στον Σεπτέμβριο), του έτους νγ΄ (δηλαδή 53, στο αρχαιοελληνικό αριθμητικό σύστημα). Με αφετηρία μέτρησης το έτος της οριστικής ρωμαϊκής κατάκτησης της Μακεδονίας (δηλαδή το 148 π.Χ.), το έτος 53 αντιστοιχεί με το έτος 95 π.Χ.
Ο τρόπος με τον οποίο δηλώνεται η ημερομηνία, όπως και η υπόλοιπη φρασεολογία του κειμένου, ακολουθεί την τυπολογία των παλαιότερων ψηφισμάτων των ελεύθερων ελληνικών πόλεων. Αυτή η τάση μίμησης παρατηρείται και σε παρόμοια ψηφίσματα των νέων και των μελών συλλόγων και δηλώνει την προσήλωση του τοπικού πληθυσμού στις παλιότερες δημοκρατικές διαδικασίες, έστω κι αν αυτές λειτουργούσαν –πλέον– μόνο στο επίπεδο των τοπικών συλλογικών οργανώσεων.
Μπορείτε να δείτε τη στήλη στη μόνιμη έκθεση «Θεσσαλονίκη, Μακεδονίας Μητρόπολις», ενότητα: «Όψεις της δημόσιας και της κοινωνικής ζωής».
Το πλήρες κείμενο της επιγραφής: https://epigraphy.packhum.org/text/137185
Δεν υπάρχουν σχόλια