Η συντηρήτρια αρχαιοτήτων και έργων τέχνης Σοφία Βασάλου γράφει για την απώλεια του Νίκου Μίνου, του ανθρώπου που κατάφερε την αναγνώριση κα...
Η συντηρήτρια αρχαιοτήτων και έργων τέχνης Σοφία Βασάλου γράφει για την απώλεια του Νίκου Μίνου, του ανθρώπου που κατάφερε την αναγνώριση και εδραίωση της επιστήμης της συντήρησης στον ελλαδικό χώρο, ο οποίος απεβίωσε αιφνιδίως στις 30.10.2023.
Ο Νίκος Μίνως ήταν Δάσκαλός μου. Είχα την τύχη, προς το τέλος των σπουδών μου, να διδαχθώ από εκείνον για τρία εξάμηνα το μάθημα και το εργαστήριο συντήρησης τοιχογραφίας.
Οι γνώσεις και η εμπειρία του ήταν τεράστιες και πολύτιμες. Μας τις μετέδιδε με μεγάλο ενθουσιασμό, χωρίς περιορισμούς. Με όλα εκείνα τα σπουδαία μνημεία που μας παρουσίαζε με έκανε να λατρέψω τη συντήρηση της τοιχογραφίας και να την επιλέξω ως αντικείμενο εξειδίκευσης.
Μοιράστηκα μαζί του μερικά από τα σημαντικότερα χρόνια της νεότητάς μου, ως συμβασιούχος υπάλληλος στο Υπουργείο Πολιτισμού. Τότε, σε εποχές κατά τις οποίες οι συντηρητές ήταν τεχνίτες ξεχασμένοι μες στα σκάμματα, με δίδαξε την ουσία της συντήρησης αρχαιοτήτων, το εύρος και την επιστημονική της έκταση.
Μου έμαθε να είμαι πάντα περίεργη, να μη σταματάω στα εμπόδια και να ψάχνω λύσεις. Ήταν απαιτητικός από τους συνεργάτες του, ακριβοδίκαιος, δυναμικός, αξιολογούσε τις συνθήκες σε βάθος.
Με τη στάση του μας δίδαξε ότι η «συντήρηση και η υπηρεσία είναι πάνω απ’ όλα και με όποιο κόστος». Μπορεί να ακούγεται σκληρός, ίσως και πολλές φορές να ήταν άκαμπτος, καθώς δεν υποχωρούσε στο όραμά του. Ναι, ήταν άνθρωπος των άκρων. Όμως αυτό που προσπαθούσε ήταν να ανοίξει στην Ελλάδα δρόμους για τη συντήρηση εκεί που δεν υπήρχαν. Και το κατάφερε!
Ήταν μεγάλη μου τιμή να με συμπεριλάβει στην ομάδα που πρωτοστάτησε στην προσπάθειά του να εγκαθιδρύσει Τμήμα Μελετών Συντήρησης της Διεύθυνσης Συντήρησης, πριν καν αυτό νομοθετηθεί. Και γι’ αυτό θα του είμαι πάντα ευγνώμων.
Δεν του αρμόζουν τα αντίο του Νίκου Μίνου. Ένα απλό «εις το επανιδείν, Δάσκαλε», αισθάνομαι ότι αρκεί.
Στον Νίκο άρεσαν η ροκ, το κάπνισμα και το καλό κρασί. Είχε μια ταμπέλα στο γραφείο του που έγραφε: «Επιβάλλεται το κάπνισμα».
Συχνά είχε κρυμμένο ένα μπουκάλι ουίσκι σε κάποιο συρτάρι. Όταν δυσκόλευαν τα πράγματα, αργά το απόγευμα, το έβγαζε στην επιφάνεια. «Σοφούλα, βρήκε κανένα ξεχασμένο κρασί ο πατέρας σου κάτω από το νεροχύτη;» με ρωτούσε, μειδιώντας πονηρά, κάθε φορά που ήταν χαλαρός. Ένα inside joke από τότε που δούλευα ως συμβασιούχος στη Δήλο, το 1996.
Τότε που συναντήθηκαν με τον πατέρα μου και ήπιαν παρέα ένα μεγάλο μπουκάλι κρασί ανορθόδοξα παλαιωμένο, καθώς ήταν για χρόνια ξεχασμένο στο πίσω μέρος ενός ντουλαπιού της κουζίνας μας. Ένα υπέροχο κόκκινο που μας έφερε ο πατέρας σε μια επίσκεψη στο νησί ως «πεσκέσι για τα παιδιά». Ο Νίκος είχε πάντα να λέει για εκείνο το κρασί.
Και πάντα θα θυμάμαι την ιστορία που μας έλεγε όταν, ακόμη νέος συμβασιούχος συντηρητής, έφτασε στον αρχαιολογικό χώρο της Βεργίνας μια νύχτα με μεγάλη κακοκαιρία και βροχή. Χτύπησε δυνατά την πόρτα του Ανδρόνικου. Λίγο ταραγμένος εκείνος από τις σπουδαίες ανακαλύψεις των τάφων, λίγο ανήσυχος από την κακοκαιρία, του έλαχε να συναντήσει και τον Νίκο.
«“Ποιος είναι;” ρώτησε ο Ανδρόνικος πίσω από την πόρτα. “Είμαι ο Μίνως” του απάντησα» μας αφηγούνταν. Ο καθηγητής δεν του άνοιγε να μπει, καθώς νόμιζε ότι κάποιος από τους ντόπιους του έκανε πλάκα επικαλούμενος επίσκεψη του αρχαίου βασιλιά Μίνωα. «Χαχαχα… τρόμαξα τον Ανδρόνικο με το καλησπέρα σας» έλεγε με στεντόρεια φωνή γελώντας.
Δεν του αρμόζουν τα αντίο του Νίκου Μίνου. Το έργο του και όλα όσα μας έχει αφήσει πίσω δεν μας επιτρέπουν να τον ξεχάσουμε.
Ένα απλό «εις το επανιδείν, Δάσκαλε» αισθάνομαι ότι αρκεί.
* Κεντρική φωτογραφία: Από το αρχείο του Νίκου Μίνου
Πηγή: Σ. Βασάλου, Short Stories
Δεν υπάρχουν σχόλια