Αρχαία τούβλα αποκαλύπτουν μία μυστηριώδη ανωμαλία στο μαγνητικό πεδίο της Γης πριν από 3.000 χρόνια

Αρχαία τούβλα, στα οποία είναι χαραγμένα τα ονόματα των βασιλέων της Μεσοποταμίας, έδωσαν σημαντικές πληροφορίες για μια μυστηριώδη ανωμαλία...

Αρχαία τούβλα, στα οποία είναι χαραγμένα τα ονόματα των βασιλέων της Μεσοποταμίας, έδωσαν σημαντικές πληροφορίες για μια μυστηριώδη ανωμαλία στο μαγνητικό πεδίο της Γης πριν από 3.000 χρόνια, σύμφωνα με μια νέα μελέτη στην οποία συμμετέχουν ερευνητές του University College London.

Η έρευνα, που δημοσιεύεται στο Proceedings of the National Academy of Sciences, περιγράφει πώς οι αλλαγές στο μαγνητικό πεδίο της Γης αποτυπώθηκαν στους κόκκους οξειδίου του σιδήρου μέσα στα αρχαία πήλινα τούβλα και πώς οι επιστήμονες μπόρεσαν να ανακατασκευάσουν τις αλλαγές αυτές από τα ονόματα των βασιλέων που αναγράφονταν στα τούβλα.

Η ομάδα ελπίζει ότι η χρήση αυτού του «αρχαιομαγνητισμού» θα βελτιώσει την ιστορία του γήινου μαγνητικού πεδίου και μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη χρονολόγηση αντικειμένων που προηγουμένως δεν μπορούσαν να χρονολογηθούν.

«Συχνά εξαρτόμαστε από μεθόδους χρονολόγησης όπως οι ραδιοχρονολογήσεις για να έχουμε μια αίσθηση της χρονολογίας στην αρχαία Μεσοποταμία. Ωστόσο, ορισμένα από τα πιο συνηθισμένα πολιτιστικά κατάλοιπα, όπως τα τούβλα και τα κεραμικά, δεν μπορούν συνήθως να χρονολογηθούν εύκολα, επειδή δεν περιέχουν οργανικό υλικό. Αυτή η εργασία συμβάλλει τώρα στη δημιουργία μιας σημαντικής βάσης χρονολόγησης που επιτρέπει σε άλλους να επωφεληθούν από την απόλυτη χρονολόγηση με τη χρήση του αρχαιομαγνητισμού» δήλωσε ο συν-συγγραφέας και καθηγητής στο Ινστιτούτο Αρχαιολογίας του Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Λονδίνου (UCL), Mark Altaweel.

Τούβλο που χρονολογείται στη βασιλεία του Ναβουχοδονόσορα Β’ (περίπου 604 έως 562 π.Χ.) με βάση την ερμηνεία της επιγραφής. [Credit: Slemani Museum]

Ο ιστορικός χάρτης του μαγνητικού πεδίου της Γης

Το μαγνητικό πεδίο της Γης εξασθενεί και ενισχύεται με την πάροδο του χρόνου, αλλαγές που αποτυπώνουν μια ξεχωριστή υπογραφή στα θερμά ορυκτά που είναι ευαίσθητα στο μαγνητικό πεδίο.

Η ομάδα ανέλυσε τη λανθάνουσα μαγνητική υπογραφή σε κόκκους ορυκτών οξειδίων του σιδήρου ενσωματωμένους σε 32 πήλινα τούβλα που προέρχονται από αρχαιολογικές τοποθεσίες σε όλη τη Μεσοποταμία, η οποία σήμερα επικαλύπτεται με το σημερινό Ιράκ. Η ισχύς του μαγνητικού πεδίου του πλανήτη αποτυπώθηκε στα ορυκτά όταν τα έψησαν για πρώτη φορά οι κατασκευαστές τούβλων πριν από χιλιάδες χρόνια.

Την εποχή που κατασκευάζονταν, σε κάθε τούβλο αναγραφόταν το όνομα του βασιλέα, το οποίο οι αρχαιολόγοι έχουν χρονολογήσει σε μια σειρά πιθανών χρονικών περιόδων. Μαζί, το χαραγμένο όνομα και η μετρούμενη μαγνητική ισχύς των κόκκων οξειδίου του σιδήρου προσέφεραν έναν ιστορικό χάρτη των αλλαγών στην ισχύ του μαγνητικού πεδίου της Γης.

Οι ερευνητές μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν την ύπαρξη της «Λεβαντινής Γεωμαγνητικής Ανωμαλίας της Εποχής του Σιδήρου», μιας περιόδου κατά την οποία το μαγνητικό πεδίο της Γης ήταν ασυνήθιστα ισχυρό γύρω από το σύγχρονο Ιράκ μεταξύ περίπου 1050 έως 550 π.Χ. για ασαφείς λόγους. Στοιχεία της ανωμαλίας έχουν εντοπιστεί μέχρι την Κίνα, τη Βουλγαρία και τις Αζόρες, αλλά τα δεδομένα από το ίδιο το νότιο τμήμα της Μέσης Ανατολής ήταν ελάχιστα.

«Συγκρίνοντας τα αρχαία αντικείμενα με όσα γνωρίζουμε για τις αρχαίες συνθήκες του μαγνητικού πεδίου, μπορούμε να εκτιμήσουμε τις ημερομηνίες οποιωνδήποτε αντικειμένων που θερμάνθηκαν στην αρχαιότητα» τόνισε ο επικεφαλής συγγραφέας και καθηγητής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Γουιτσίτα, Matthew Howland.

[Credit: P. Reid/Univ. of Edinburgh]

Πώς χαρτογραφήθηκαν οι αλλαγές στο μαγνητικό πεδίο της Γης

Για τη μέτρηση των κόκκων οξειδίου του σιδήρου, η ομάδα έκοψε προσεκτικά μικροσκοπικά θραύσματα από τις σπασμένες επιφάνειες των τούβλων και χρησιμοποίησε ένα μαγνητόμετρο για να μετρήσει με ακρίβεια τα θραύσματα.

Χαρτογραφώντας τις αλλαγές στο μαγνητικό πεδίο της Γης με την πάροδο του χρόνου, τα δεδομένα αυτά προσφέρουν επίσης στους αρχαιολόγους ένα νέο εργαλείο για να βοηθήσουν στη χρονολόγηση ορισμένων αρχαίων αντικειμένων. Η μαγνητική ισχύς των κόκκων οξειδίου του σιδήρου, που είναι ενσωματωμένοι μέσα σε ψημένα αντικείμενα, μπορεί να μετρηθεί και στη συνέχεια να αντιστοιχιστεί με τις γνωστές ισχύς του ιστορικού μαγνητικού πεδίου της Γης. Η βασιλεία των βασιλέων διαρκούσε από χρόνια έως δεκαετίες, γεγονός που προσφέρει καλύτερη ανάλυση από τη ραδιοχρονολόγηση με άνθρακα, η οποία προσδιορίζει τη χρονολογία ενός αντικειμένου μόνο με ακρίβεια μερικών εκατοντάδων ετών.

Ένα πρόσθετο πλεονέκτημα της αρχαιομαγνητικής χρονολόγησης των αντικειμένων είναι ότι μπορεί να βοηθήσει τους ιστορικούς να προσδιορίσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τη βασιλεία ορισμένων από τους αρχαίους βασιλείς που ήταν κάπως ασαφείς. Αν και η διάρκεια και η σειρά των βασιλειών τους είναι γνωστή, υπήρξε διαφωνία στην αρχαιολογική κοινότητα σχετικά με τα ακριβή έτη που ανέβηκαν στο θρόνο, γεγονός που οφείλεται σε ελλιπή ιστορικά αρχεία. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η τεχνική τους ευθυγραμμίστηκε με μια κατανόηση της βασιλείας των βασιλέων, γνωστή στους αρχαιολόγους ως «Low Chronology».

Η ομάδα διαπίστωσε επίσης ότι σε πέντε από τα δείγματά τους, που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ναβουχοδονόσορα Β’ από το 604 έως το 562 π.Χ., το μαγνητικό πεδίο της Γης φάνηκε να αλλάζει δραματικά σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, προσθέτοντας στοιχεία στην υπόθεση ότι είναι δυνατές οι ταχείες αιχμές στην ένταση.

«Το γεωμαγνητικό πεδίο είναι ένα από τα πιο αινιγματικά φαινόμενα στις επιστήμες της Γης. Τα καλοχρονολογημένα αρχαιολογικά κατάλοιπα των πλούσιων πολιτισμών της Μεσοποταμίας, ιδίως τούβλα χαραγμένα με ονόματα συγκεκριμένων βασιλέων, παρέχουν μια πρωτοφανή ευκαιρία να μελετήσουμε τις αλλαγές στην ένταση του πεδίου σε υψηλή χρονική ανάλυση, παρακολουθώντας αλλαγές που συνέβησαν σε αρκετές δεκαετίες ή και λιγότερο» ανέφερε η συν-συγγραφέας και καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας Scripps, Lisa Tauxe.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Πηγή: Σ. Γαρυφαλάκης, Fox Report