Ένα εξαιρετικά σπάνιο, σημαντικό ασημένιο νόμισμα 2.550 ετών ανακαλύφθηκε σε τοποθεσία στους λόφους της Ιουδαίας

Το νόμισμα χρονολογείται από τον 6ο ή τον 5ο αιώνα π.Χ. Έσπασε σκόπιμα στα δύο, πιθανώς τον 4ο αιώνα π.Χ. για να χρησιμοποιηθεί για την αξία...

Το νόμισμα χρονολογείται από τον 6ο ή τον 5ο αιώνα π.Χ. Έσπασε σκόπιμα στα δύο, πιθανώς τον 4ο αιώνα π.Χ. για να χρησιμοποιηθεί για την αξία του βάρους του σε ασήμι. [Credit: Emil Aladjem, Israel Antiquities Authority]

Ένα σπασμένο ασημένιο νόμισμα, ηλικίας 2.500 ετών, ανακαλύφθηκε κοντά στην Ιερουσαλήμ. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους αποτελεί μία σπάνια απόδειξη ότι υπήρχε σε χρήση κάποιο είδος νομίσματος στην αρχαία Ιουδαία.

Είναι ένα από τα λίγα νομίσματα αυτής της εποχής, που δημιουργήθηκε τον 6ο ή τον 5ο αιώνα π.Χ., όταν η Ιουδαία ήταν υπό τον έλεγχο των Αχαιμενιδών Περσών. Η Δυναστεία των Αχαιμενιδών ήταν που καθιέρωσε την πρώιμη χρήση νομισμάτων στην περιοχή.

Ωστόσο αυτό το νόμισμα κόπηκε σκόπιμα στα δύο, πιθανότατα προκειμένου το κάθε κομμάτι να αποτιμηθεί για το βάρος του σε ασήμι. «Το νόμισμα είναι εξαιρετικά σπάνιο και είναι μέρος μόλις 6 νομισμάτων αυτού του τύπου που έχουν βρεθεί σε αρχαιολογικές ανασκαφές στη χώρα. Τα νομίσματα κόπηκαν σε μια περίοδο που μόλις είχε αρχίσει η χρήση των νομισμάτων», δήλωσε ο Ρόμπερτ Κουλ, νομισματολόγος στην Αρχή Αρχαιοτήτων του Ισραήλ (IAA).

[Credit: Emil Aladjem, Israel Antiquities Authority]

Οι αρχαιολόγοι βρήκαν το αρχαίο νόμισμα κατά τη διάρκεια μιας ανασκαφής πριν από την επέκταση ενός δρόμου περίπου 16 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Ιερουσαλήμ.

Η περιοχή ήταν μία αγροτική έκταση του αρχαίου Βασιλείου της Ιουδαίας, που είχε πρωτεύουσα την Ιερουσαλήμ. Ένας οικισμός είχε ιδρυθεί πιθανώς σε αυτή την περιοχή τον 7ο αιώνα π.Χ. κατά την περίοδο του Πρώτου Ναού πριν οι Βαβυλώνιοι καταστρέψουν τον ναό και εξορίσουν τους Εβραίους το 586 π.Χ.

Σύμφωνα με ανακοίνωση της ΙΑΑ, στην τοποθεσία βρέθηκαν και τα ερείπια ενός «σπιτιού τεσσάρων δωματίων», μιας παραδοσιακής κατοικίας κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Επίσης εντοπίστηκε στο πάτωμα του ενός δωματίου ένα σφαιρίδιο 11 γραμμαρίων που χρησιμοποιήθηκε ως μονάδα μέτρησης μάζας.

Η ανακοίνωση της IAA ανέφερε ότι το τυποποιημένο σφαιρίδιο είναι απόδειξη του πρώιμου εμπορίου στην περιοχή και θα είχε χρησιμοποιηθεί για τη ζύγιση μετάλλων, μπαχαρικών και άλλων ακριβών προϊόντων.

[Credit: Emil Aladjem, Israel Antiquities Authority]

Εντοπίστηκε και ένα σφαιρίδιο 11 γραμμαρίων που χρησιμοποιήθηκε ως μονάδα μέτρησης μάζας. [Credit: Emil Aladjem, Israel Antiquities Authority]

Πρώιμο νόμισμα

Τα σπάνια ευρήματα δείχνουν πώς γινόταν το εμπόριο στην Ιουδαία κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Εκείνη την περίοδο το εμπόριο μετατοπίστηκε από το ζύγισμα ασημιού για την πληρωμή αγαθών στην χρήση νομισμάτων, σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Κουλ.

Τέτοια πρώιμα νομίσματα «κόπηκαν εκτός Ισραήλ, στις περιοχές της αρχαίας Ελλάδας, της Κύπρου και της Τουρκίας. Τον 6ο και τον 5ο αιώνα π.Χ., τέτοια νομίσματα άρχισαν να εμφανίζονται σε τοποθεσίες στη γη του Ισραήλ», εξήγησε ο Ρόμπερτ Κουλ.

Ωστόσο οι επιστήμονες θεωρούν ότι η χρήση νομισμάτων δεν ήταν καθολική. Γι’ αυτό και το νόμισμα έσπασε στα δύο προκειμένου το κάθε μέρος του να αποτιμηθεί για το βάρος του σε ασήμι, μία αρχαία πρακτική που είναι γνωστή με το όνομα που έδωσαν οι Βίκινγκ «hacksilver» ή «hacksilbur».

Το νόμισμα κόπηκε με μια τετράγωνη σφραγίδα πιεσμένη σε μια από τις πλευρές του. Τα μεταγενέστερα νομίσματα χρησιμοποιούσαν πιο εξελιγμένες τεχνικές, οι οποίες δημιουργούσαν ανάγλυφες εικόνες στο νόμισμα.

Η διευθύντρια ανασκαφών της IAA Michal Mermelstein με μια σιδερένια αιχμή βέλους από την περίοδο του Πρώτου Ναού, που βρέθηκε στην τοποθεσία.
[Credit: Emil Aladjem, Israel Antiquities Authority]

Ο Eli Escusido, διευθυντής του IAA, είπε ότι οι λεπτομέρειες, οι επιγραφές και οι ημερομηνίες στα πρώιμα νομίσματα είναι μια ζωτικής σημασίας πηγή πληροφοριών για τους αρχαιολόγους.

«Μέσα από ένα μικροσκοπικό αντικείμενο όπως ένα νόμισμα, καθίσταται δυνατός ο εντοπισμός των διαδικασιών της ανθρώπινης σκέψης και η παρατήρηση ότι οι οικονομικές μας συνήθειες έχουν παραμείνει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητες για χιλιάδες χρόνια. Μόνο η τεχνολογία έχει αλλάξει», τόνισε ο Eli Escusido.

Σύμφωνα με το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, τα παλαιότερα νομίσματα φαίνεται να κόπηκαν περίπου τον 7ο αιώνα π.Χ. στο βασίλειο της Λυδίας, στη σημερινή Τουρκία, και στις αρχαίες ελληνικές πόλεις των κοντινών ακτών του Ιονίου.

Τα πρώτα νομίσματα ήταν κατασκευασμένα από ήλεκτρο, ένα κράμα χρυσού και ασημιού που βρίσκεται στη φύση. Ωστόσο το καθαρό ασήμι τέθηκε σε ευρεία χρήση τους επόμενους αιώνες.

Πηγή: Enikos, Αρχή Αρχαιοτήτων Ισραήλ