Παίζοντας με τη μάχη της Χαιρώνειας

Μέσα από το κενό στις τάξεις των Ιερολοχιτών διακρίνεται ο Αλέξανδρος επάνω στον Βουκεφάλα, επικεφαλής του μακεδονικού ιππικού που προελαύνε...

Μέσα από το κενό στις τάξεις των Ιερολοχιτών διακρίνεται ο Αλέξανδρος επάνω στον Βουκεφάλα, επικεφαλής του μακεδονικού ιππικού που προελαύνει. Η συγκεκριμένη καθοριστική στιγμή της μάχης απεικονίζεται στο διόραμα. [Credit: ΠΑΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΑΝ]

Η εξαιρετική έκθεση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης κλείνει με ένα μοναδικό διόραμα με φιγούρες Playmobil.

Στη μέση ενός πεδίου μάχης, δυο αρχαίοι στρατοί είναι έτοιμοι να συγκρουστούν. Οι πρώτες αψιμαχίες στο ένα άκρο έχουν ήδη ξεκινήσει, ενώ στο άλλο μια ύλη ιππικού εφορμά στο κενό της αντίπαλης παράταξης. Οχι, δεν πρόκειται για στιγμιότυπο κάποιας χολιγουντιανής υπερπαραγωγής, ούτε για βιντεογκέιμ, από αυτά που αναβιώνουν αρχαίες μάχες βάζοντάς σε κυριολεκτικά μέσα στη δράση. Εδώ έχουμε να κάνουμε απλώς με… Playmobil. Το «απλώς», βέβαια, αδικεί κάπως αυτό που συναντά κανείς στην τελευταία αίθουσα της έκθεσης «Χαιρώνεια, 2 Αυγούστου 338 π.Χ.: Μια μέρα που άλλαξε τον κόσμο», στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.

Μετά την περιήγησή του σε μια υποδειγματικά στημένη έκθεση από τους επιμελητές-αρχαιολόγους, ο επισκέπτης καταλήγει σε μια σκοτεινή αίθουσα, όπου τα μοναδικά φώτα συγκεντρώνονται πάνω σε ένα πελώριο τραπέζι. Εκεί, εκατοντάδες φιγούρες Playmobil, προσεκτικά τοποθετημένες, αναπαριστούν τη μάχη της Χαιρώνειας, την πολεμική σύγκρουση δηλαδή που σφράγισε την ηγεμονία του Μακεδόνα Φιλίππου πάνω στις ελληνικές πόλεις-κράτη –με πρώτες την Αθήνα και τη Θήβα– και ταυτόχρονα αποτέλεσε το «ντεμπούτο» ενός 18χρονου νεαρού που έμελλε να ανακηρυχθεί Μέγας: του τότε πρίγκιπα Αλέξανδρου.

Στην τελευταία αίθουσα της έκθεσης για τη μάχη της Χαιρώνειας, η σύγκρουση παρουσιάζεται μέσα από τον κόσμο των Playmobil. [Credit: ΠΑΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΑΝ]

«Με τον επίσης συλλέκτη και φίλο Αγγελο Γιακουμάτο, συζητούσαμε για χρόνια το πώς θα καταφέρουμε να δείξουμε τη μάχη της Χαιρώνειας. Ούτως ή άλλως, εγώ έφτιαχνα από καιρό τη μακεδονική φάλαγγα κι εκείνος τους Νοτιοελλαδίτες – αλληλοπειραζόμασταν κιόλας, εγώ ως Μακεδόνας κι εκείνος ως Αθηναίος. Οπότε όταν ήρθε η πρόταση από το μουσείο, μέσω και της Playmobil Hellas, ήταν σαν ένα σχέδιο έτοιμο να πραγματοποιηθεί», μας λέει ο Τάσος Πανταζόπουλος, ο οποίος ανέλαβε να δημιουργήσει τον στρατό του Φιλίππου. Τραπεζικός στο επάγγελμα, ο ίδιος ασχολείται τα τελευταία 13 χρόνια με το συγκεκριμένο χόμπι, έχοντας δημιουργήσει αντίστοιχα διοράματα για τα «Μυστικά του βάλτου» και τη μάχη του Ρούπελ, τα οποία εκτίθενται στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα και στο Μουσείο Οχυρού Ρούπελ, αντίστοιχα.

«Αυτές τις φιγούρες δεν τις βρίσκεις στο εμπόριο. Το κράνος του Αλέξανδρου ή αυτό του Θηβαίου Ιερολοχίτη, τη σάρισα· όλα αυτά τα παραγγείλαμε σε 3D printers και εργαστήρια, κάποια στο εξωτερικό».

«Προφανώς είναι το χόμπι-αγχολυτικό μου. Οσο για τις συγκεκριμένες φιγούρες, ήξερα ότι η Playmobil δεν είχε ελληνικά θέματα και ήθελα να τα αναδείξω. Παράλληλα, έβλεπα τι κόρες μου να μη διαβάζουν Ιστορία, όπως έκανα μικρός εγώ, και προσπαθούσα μέσω των Playmobil να τους κεντρίσω το ενδιαφέρον». Τα παιδιά είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ενθουσιαστούν με το διόραμα, το ίδιο όμως και οι μεγαλύτεροι, που έχουν ίσως παίξει με Playmobil αλλά τώρα θα τα δουν διαφορετικά.

Κάτι λιγότερο από χίλιες μοναδικές φιγούρες, αποτέλεσμα πολύχρονης δουλειάς, συνθέτουν τους δύο αντιμαχόμενους στρατούς. [Credit: ΠΑΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΑΝ]

«Ειδικά όποιος ξέρει και λίγο από Ιστορία θα αντιληφθεί τη λεπτομέρεια και την ιστορική ακρίβεια τόσο του οπλισμού όσο και της ίδιας της μάχης», σημειώνει ο κ. Πανταζόπουλος. Μαζί με τους επιμελητές της έκθεσης, επέλεξαν να απεικονίσουν μια στιγμή-κλειδί: την ώρα που το δεξί άκρο της μακεδονικής φάλαγγας υποχωρεί τακτικά, συμπαρασύροντας την εχθρική παράταξη, ενώ στο αντίστοιχο δεξί των Ελλήνων-συμμάχων δημιουργείται ένα κενό, στις τάξεις των Θηβαίων Ιερολοχιτών. Ακριβώς εκεί εφορμά το ιππικό του Αλέξανδρου, τον οποίο διακρίνουμε με το ασημένιο κράνος –το αληθινό αντίστοιχό του έχουμε δει νωρίτερα στην έκθεση– και τη μακεδονική κοπίδα ανά χείρας.

Στο δεξί άκρο των Μακεδόνων, ο βασιλιάς Φίλιππος (αριστερά) κατευθύνει τη φάλαγγα ενάντια στις συμμαχικές δυνάμεις των υπόλοιπων Ελλήνων.
[Credit: ΠΑΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΑΝ]

«Σε γενικές γραμμές, αυτές τις φιγούρες δεν τις βρίσκεις στο εμπόριο. Το κράνος του Αλέξανδρου ή αυτό του Θηβαίου Ιερολοχίτη, τη σάρισα, η οποία έχει μήκος 22 εκατοστά· όλα αυτά τα παραγγείλαμε σε 3D printers και εργαστήρια που φτιάχνουν καλούπια ρητίνης, κάποια από το εξωτερικό. Γύρω στο 2015, η Playmobil είχε βγάλει μια σειρά με αρχαίους θεούς συν κάποιους ήρωες. Μπορείς, για παράδειγμα, να πάρεις τη φιγούρα του θεού Αρη, που είναι πολεμική, και να δουλέψεις πάνω της, να κολλήσεις αυτοκόλλητα με τον ήλιο της Βεργίνας στις ασπίδες, να προσθέσεις τις σάρισες, τις επωμίδες, τους θώρακες, και κάπως έτσι να φτιάξεις ένα πλήρες μακεδονικό σύνταγμα. Ούτως ή άλλως, είμαστε λίγο… τρελοί με τη λεπτομέρεια, πόσο μάλλον όταν κάτι πρόκειται να εκτεθεί σε ένα τέτοιο μουσείο με χιλιάδες επισκέπτες. Εδώ δεν παίζουμε και ας είναι η αφετηρία μας ένα παιχνίδι», καταλήγει γελώντας ο κ. Πανταζόπουλος.

Πηγή: Αιμίλιος Χαρμπής, Καθημερινή