Ο Άρης Πολιτόπουλος, με αφορμή τη βράβευση της επιστημονικής ομάδας του στο Πανεπιστήμιο του Leiden από το Ammodo Science Award, γράφει στο ...
Ο Άρης Πολιτόπουλος, με αφορμή τη βράβευση της επιστημονικής ομάδας του στο Πανεπιστήμιο του Leiden από το Ammodo Science Award, γράφει στο Short Stories για την προσωπική του εμπειρία με το παιχνίδι και για την αρχαιολογία του παιχνιδιού
Από μικρός μου άρεσε να παίζω παιχνίδια. «Φυσιολογικό» θα πει κάποιος, καθώς όλοι μας παίζαμε ως παιδιά. Το παιδί και το παιχνίδι άλλωστε έχουν την ίδια ρίζα. Όταν κάποιος ευχαριστιέται πολύ λέμε ότι «παίζει σαν παιδί». Έτσι σαν παιδί κι εγώ έπαιζα. Έπαιζα με LEGO, έπαιζα στην κονσόλα, έπαιζα μπάλα, έπαιζα και στον υπολογιστή.
Αρχικά ήθελα να γίνω παλαιοντολόγος γιατί μου άρεσαν οι δεινόσαυροι. Δεινόσαυρους όμως δεν έχουμε στην Ελλάδα. Άρα πώς θα γινόμουν παλαιοντολόγος; Έχουμε όμως αρχαία. Και επειδή μου άρεσε και η Ιστορία στο σχολείο, αποφάσισα να γίνω αρχαιολόγος. Και στο σπίτι συνέχισα να παίζω παιχνίδια στον υπολογιστή. Tomb raider, Age of empires, παιχνίδια που είχαν κάτι να κάνουν με την Ιστορία.
Πολλά χρόνια αργότερα, στο πρώτο έτος του διδακτορικού, έπαιζα ακόμη στον υπολογιστή. Κάπου τότε η σύνδεση μεταξύ βιντεοπαιχνιδιών και αρχαιολογίας άρχισε να παίρνει μορφή στο μυαλό μου. Μπορεί να μάθει κανείς ιστορία από τα βιντεοπαιχνίδια; Και αν μπορεί, τι είναι αυτή η ιστορία που μαθαίνει; Τι εμπειρίες του παρελθόντος μπορούν να μας μεταφέρουν τα παιχνίδια;
Πολλές οι ερωτήσεις, οπότε αποφάσισα να κάνω μια παρουσίαση πάνω στο θέμα στο Πανεπιστήμιο του Leiden. Εκεί γνώρισα ανθρώπους με τους οποίους τώρα, δέκα χρόνια αργότερα, συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε καθημερινά, έχοντας πλέον θέσει τις βάσεις για το πεδίο που είναι πλέον γνωστό ως archaeogaming.
Αλλά τι σημαίνουν όλα αυτά για το παιχνίδι ως έννοια; Ας επιστρέψουμε στη φράση «παίζω σαν παιδί». Παίζει κανείς σαν παιδί γιατί δεν μπορεί να παίξει με τον ίδιο τρόπο ως «μεγάλος». Αλλά ακόμη κι εσένα, όταν ήσουν παιδί, αγαπητέ αναγνώστη, θα σου είχαν πει κάποτε ότι «μπορείς να παίξεις μόνο αφού τελειώσεις τα μαθήματά σου».
Το παιχνίδι στην καπιταλιστική πραγματικότητα που ζούμε είναι κάτι το ευτελές, κάτι το οποίο κάνεις στον ελεύθερο χρόνο σου όταν δεν είσαι παραγωγικός. Αντιμετωπίζουμε το παιχνίδι σαν παράταιρο και ασόβαρο.
Σίγουρα πάντως ως κάτι το οποίο είναι ασύνδετο με τη σοβαρότατη επιστημονική διαδικασία. Πώς είναι δυνατόν άλλωστε να παίζει κάποιος για την έρευνά του; Και όμως είναι.
Ο Ολλανδός ιστορικός Johan Huizinga, στο έργο του Homo Ludens, υποστήριξε πως ο ανθρώπινος πολιτισμός έχει δημιουργηθεί μέσα από το παιχνίδι, αλλά και ως παιχνίδι. Για τον Huizinga, το παιχνίδι βρίσκεται στο κέντρο της ανθρώπινης ύπαρξης. Αυτήν τη βάση πήραμε και εμείς ως αφετηρία για την έρευνά μας, για να μάθουμε πώς οι άνθρωποι έπαιζαν στον παρελθόν, αλλά και πώς παίζουμε με το παρελθόν εμείς σήμερα.
Μέσα από την πειραματική μελέτη αρχαίων επιτραπέζιων παιχνιδιών, του πώς οι άνθρωποι βιώνουν το παρελθόν μέσα από τα παιχνίδια σήμερα, αλλά και του κατά πόσο μπορεί η αρχαιολογία να ιδωθεί ως μια «παιχνιδιάρικη» επιστήμη –και τα αρχαιολογικά σκάμματα ως παιχνιδότοποι των αρχαιολόγων– δείξαμε τον κεντρικό ρόλο που μπορεί να παίξει το παιχνίδι τόσο στη μελέτη όσο και στην επανεκτίμηση της πολιτισμικής μας κληρονομιάς συνολικά.
Από το 2025, με τη βράβευση του νέου μας προγράμματος Past❤️Play από το Ammodo Science Award, θα επεκτείνουμε την έρευνά μας για τη σύνδεση μεταξύ παιχνιδιού και πολιτισμικής κληρονομιάς διεθνώς, μέσα από συνεργασίες στην Ολλανδία, στο Μαρόκο και στην Καραϊβική.
Ωστόσο αν κάποιος από την ομάδα μας, στον βωμό μιας ακαδημαϊκής σοβαροφάνειας, είχε σταματήσει να παίζει, καμία από αυτές τις έρευνες δεν θα είχε υλοποιηθεί. Το παιχνίδι είναι ένα μέσο με το οποίο μαθαίνουμε τον κόσμο και μαθαίνουμε για τον κόσμο. Είναι ένα μέσο εκπαίδευσης.
Έτσι το παιχνίδι βρίσκεται στην καρδιά της ερευνητικής διαδικασίας. Ας ανακαλύψουμε λοιπόν τον κόσμο παίζοντας!
Διαβάστε κι άλλες ιστορίες στο Short Stories.
Πηγή: Άρ. Πολιτόπουλος, Short Stories
Δεν υπάρχουν σχόλια