Μετά τον σάλο σχετικά με τη γνησιότητα της «ελιάς του Πλάτωνα» που μετατράπηκε σε καυσόξυλα, αναζητήσαμε και τα άλλα εμβληματικά μνημεία...
Ο Πλάτων δίδασκε κάτω από την ελιά που έγινε καυσόξυλα, ελέω οικονομικής κρίσης, στον Ελαιώνα; Ο Σωκράτης φυλακίστηκε και ήπιε το κώνειο μέσα στη σπηλιά που βρίσκεται στον Λόφο του Φιλοπάππου; Ο Θεμιστοκλής τάφηκε σε περίοπτη θέση στο λιμάνι του Πειραιά; Ο Ιπποκράτης δροσιζόταν κάτω από τον τεράστιο πλάτανο στη γενέτειρα του, Κω; Ηταν πράγματι αφιερωμένος στον Θησέα ο ναός που έχει δώσει το όνομά του σε μια ολόκληρη συνοικία και στον σταθμό των Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων; Και ο λήσταρχος Νταβέλης είχε το άντρο του σε μια σπηλιά στις παρυφές της Πεντέλης;
H ελιά του Πλάτωνα
Μέχρι πριν από λίγες ημέρες ελάχιστοι ήταν εκείνοι που γνώριζαν πως στην Αθήνα υπήρχε η «ελιά του Πλάτωνα». Μέσα σε μια νύχτα έγιναν χιλιάδες εκείνοι που αναζητούσαν αγανακτισμένοι τους υπαίτιους που μετέτρεψαν την «ιερή ελιά» σε καυσόξυλα. Και μπορεί οι ειδικοί ακόμη να μην έχουν ξεκαθαρίσει τι ακριβώς συνέβη με την επίμαχη ελιά που βρίσκεται στον Ελαιώνα. Από τη μια το υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού υποστηρίζει πως η ελιά που κόπηκε ήταν μόλις 37 ετών και αντικατέστησε την αυθεντική, η οποία είχε κηρυχθεί μνημείο και ξεριζώθηκε το 1976 από λεωφορείο. Και από την άλλη οι γεωπόνοι, όπως ο αναπληρωτής καθηγητής στο εργαστήριο δενδροκομίας (Τμήμα Φυτικής Παραγωγής) του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών Σταύρος Βέμμος, που δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο το δένδρο που κόπηκε να είχε βλαστήσει από ό,τι είχε απομείνει από την υπεραιωνόβια ελιά.
Το μόνο βέβαιο είναι πως δεν υπάρχει ένδειξη ούτε αρχαία μαρτυρία από την οποία να αποδεικνύεται πως ο κορυφαίος φιλόσοφος δίδασκε κάτω από τη συγκεκριμένη ελιά. Πού οφείλεται αυτή η τάση να ταυτίζουμε διάφορα σημεία με σπουδαίες προσωπικότητες ακόμη και αν δεν υπάρχουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία; «Είναι μια φυσική ενέργεια. Προσπαθούμε να συνδυάσουμε τα κατάλοιπα που έχουν βρεθεί με ένα μύθο», λέει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Πάνος Βαλαβάνης. «Είναι γοητευτικό να αποκαλύπτουμε σχέσεις προσωπικοτήτων με συγκεκριμένους χώρους και εν μέρει λογικό. Από εκεί και πέρα, οι όποιες συναισθηματικές ενέργειες είναι δικαιολογημένες».
Ο πλάτανος του Ιπποκράτη
Από κάθε γωνιά του πλανήτη σπεύδουν επισκέπτες στην Κω για να τον δουν. Πολλά από τα πανεπιστήμια του εξωτερικού - από τις ΗΠΑ (ανάμεσά τους και το Γέιλ) έως την Αυστραλία - έχουν πάρει σπόρους από τον γερο-πλάτανο που δεσπόζει στην πόλη του νησιού πίσω από το Επαρχείο, καθώς ο θρύλος θέλει τον πατέρα της Ιατρικής, τον Ιπποκράτη, να διδάσκει στην σκιά του κάπου στα τέλη του 5ου αι. και στις αρχές του 4ου αι. π.Χ. Υπάρχει όμως ο εντυπωσιακός αυτός πλάτανος, που έχει περίμετρο κορμού περί τα 10,5 μ., από την εποχή του Ιπποκράτη; «Μάλλον πρόκειται για μύθο», λέει στα «ΝΕΑ» ο τακτικός ερευνητής στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων Παναγιώτης Τσόπελας, ο οποίος έχει επισκεφθεί πρόσφατα τον πλάτανο. «Το πρόβλημα με αυτά τα δένδρα είναι ότι δεν μπορούν να χρονολογηθούν, καθώς το ξύλο έχει σαπίσει και τα δύο τρίτα του συγκεκριμένου έχουν καταστραφεί, γι' αυτό και έχει δημιουργηθεί αυτή η τεράστια κουφάλα. Δεν είναι απίθανο ένα δένδρο να ζει για 2.500 χρόνια καθώς γνωρίζουμε πως υπάρχει η σεκόγια, ένα είδος κωνοφόρου στην Καλιφόρνια που ζει εδώ και 3.000 χρόνια. Τα πλατάνια, όπως το συγκεκριμένο που ονομάζεται Πλάτανος ο Ανατολικός, έχουν ζωή περί τα 1.000 χρόνια. Το σίγουρο είναι πάντως ότι έχει ταλαιπωρηθεί πολύ και πρέπει να δημιουργήσουμε κλώνους πριν φτάσει η ημερομηνία λήξης του», επισημαίνει ο κ. Τσόπελας.
Ο τάφος του Θεμιστοκλή
Παρότι υπήρξε ο «πρωτομάστορας» της ελληνικής νίκης στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας ο Θεμιστοκλής πέθανε στην εξορία. Τα οστά του κάποια στιγμή μεταφέρθηκαν μυστικά στην πατρίδα του. Ομως, πού έχει ταφεί τελικά ο Θεμιστοκλής; Στον τύμβο διαμέτρου 6-7 μ. με βάθρο στη μέση, όπου πάνω του έστεκε κίονας με ιωνικό κιονόκρανο, στη βόρεια πλευρά του κεντρικού λιμένα; Ή μήπως κοντά στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, όπου βρίσκεται ένας τετράγωνος περίβολος με έναν αράβδωτο κίονα; Οι περισσότεροι Πειραιώτες δείχνουν ως τάφο του Θεμιστοκλή το μνημείο κοντά στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. «Εχει περισσότερες πιθανότητες, λόγω της θέσης του στην είσοδο του λιμένα που δημιούργησε ο ίδιος ο Θεμιστοκλής», εκτιμά και ο Μανόλης Κορρές. «Ομως οι λάρνακες που υπάρχουν δίπλα στον επιβλητικό κίονα από λευκό μάρμαρο πλημμύριζαν και έτσι δεν έχουν βρεθεί τα οστά. Ούτε το κιονόκρανο του κίονα έχει σωθεί, που θα μπορούσε να αποκαλύψει την εποχή κατασκευής του ταφικού μνημείου. Αρα, μόνο καθ' υπόθεσιν μπορούμε να μιλάμε για τον τάφο του Θεμιστοκλή, χωρίς να υπάρχουν ασφαλή στοιχεία που να το τεκμηριώνουν», καταλήγει. Πολλοί επιστήμονες επισημαίνουν μάλιστα πως δεν είναι δυνατόν ο τάφος του εξόριστου προδότη - διότι έτσι τον θεωρούσαν οι Αθηναίοι - να είχε μείνει μυστικός και δεν θα μπορούσε να βρίσκεται σε τόσο προβεβλημένη θέση.
Η φυλακή του Σωκράτη
Οταν ρώτησα τον υπερήλικο κ. Γιάννη που προσφέρθηκε να μου δείξει τον δρόμο, αν είναι σίγουρος ότι ο Σωκράτης φυλακίστηκε στη σπηλιά με τα τρία ανοίγματα στις παρυφές του Λόφου του Φιλοπάππου, η απάντησή του ήταν αποστομωτική: «Μα δε βλέπεις κορίτσι μου ότι υπάρχουν ακόμη και τα κάγκελα;». «Οι σιδεριές, είναι αλήθεια πως προϊδεάζουν, αλλά στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να συνδέει το συγκεκριμένο σπήλαιο με τη φυλακή του Σωκράτη. Είναι μια λαϊκή παράδοση που δεν βασίζεται πουθενά», εξηγεί ο Πάνος Βαλαβάνης. Οσο για την πραγματική ταυτότητα της λεγόμενης φυλακής; «Πρόκειται για μια τυπική οικία με δεξαμενή, προσκολλημένη στον βράχο, που χτίστηκε σε δυο φάσεις», επισημαίνει ο καθηγητής Αρχιτεκτονικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Μανόλης Κορρές.
Η σπηλιά του Νταβέλη
Τόνοι μελανιού έχουν χυθεί για το σπήλαιο του θρυλικού λήσταρχου Νταβέλη (το πραγματικό του όνομα ήταν Χρήστος Νάτσος) στην Πεντέλη και τις υπόγειες στοές που διαθέτει, και φτάνουν στο μέγαρο της Δουκίσσης Πλακεντίας με την οποία είχε ερωτική σχέση. Η αλήθεια όμως φαίνεται να βρίσκεται πολύ μακριά από τον λήσταρχο και τις ερωτικές του περιπέτειες. «Πρόκειται για το σπήλαιο των Αμώμων (σ.σ.: των αμέμπτων)», λέει ο Μανόλης Κορρές για το σπήλαιο που βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλαγιά της Πεντέλης, στον χώρο του σημαντικότερου από τα αρχαία λατομεία μαρμάρου της Πεντέλης. «Στην είσοδό του βρίσκονται δύο μεσοβυζαντινά ναΰδρια, του Αγίου Σπυρίδωνος και του Αγίου Νικολάου. Δεν υπάρχουν όμως ενδείξεις για σχέση της σπηλιάς με τον λήσταρχο Νταβέλη. Βεβαίως, ούτε λόγος για υπόγεια περάσματα και ερωτικές περιπέτειες με τη δούκισσα της Πλακεντίας, διότι πολύ απλά δεν συνέπεσαν χρονικά. Ο λήσταρχος που απήγαγε τη δούκισσα ήταν ο Μπίμπισης», διευκρινίζει ο κ. Κορρές.
Το Θησείο
Μια παρεξήγηση έχει βαφτίσει εσφαλμένως μια ολόκληρη συνοικία και ένα σταθμό των Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων. Διότι το Θησείο, ο ναός που δεσπόζει στον Αγοραίο Κολωνό, δεν είναι αφιερωμένος στον Θησέα αλλά στον Ηφαιστο. «Το πραγματικό του όνομα δεν είναι καν Ηφαιστείο αλλά Ηφαίστειο», εξηγεί ο Πάνος Βαλαβάνης. «Ολα άρχισαν από τους περιηγητές του 18ου αιώνα, που παρερμήνευσαν το γεγονός ότι προβάλλονται ιδιαιτέρως οι άθλοι του Θησέα - σε σχέση με εκείνους του Ηρακλή - οπότε θεώρησαν πως ο ναός ήταν αφιερωμένος στον Θησέα, ενώ στην πραγματικότητα ήταν στον Ηφαιστο και στην Αθηνά Εργάνη. Ο πραγματικός ναός του Θησέα στην Αρχαία Αγορά δεν έχει βρεθεί ακόμη. Αποτελεί όμως χαρακτηριστική περίπτωση της δημιουργίας τοποσήμων για πολιτική προπαγάνδα. Ο Κίμων το 457 π.Χ. θέλησε να κατακτήσει τη Σκύρο και επινόησε την ανακομιδή των οστών του Θησέα και την κατασκευή ναού στην Αθήνα. Το συνειδητό ψέμα στην πολιτική ισχύει μέχρι τις ημέρες μας. Δείτε τι συμβαίνει με τους Αμερικανούς. Για να κατακτήσουν τα πετρέλαια του Ιράκ υποστηρίζουν πως πίσω από την Αλ Κάιντα βρίσκεται ο Σαντάμ. Όταν αυτός ο μύθος καταρρέει διατείνονται πως η χώρα διαθέτει πυρηνικά, κάτι που αργότερα ο Μπλερ παραδέχθηκε πως δεν ίσχυε. Κάτι ανάλογο συνέβαινε από την αρχαιότητα», καταλήγει ο κ. Βαλαβάνης.
Πηγή: Μαίρη Αδαμοπούλου, tanea.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια