Η σερβική ζωγραφική και το Βυζάντιο

Τη Δευτέρα στις 8 μ.μ. τα εγκαίνια της έκθεσης στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Τις καλλιτεχνικές αξίες της βυζαντινής παράδοσης...

Τη Δευτέρα στις 8 μ.μ. τα εγκαίνια της έκθεσης
στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.

Τις καλλιτεχνικές αξίες της βυζαντινής παράδοσης, όπως αναπτύχθηκαν τον Μεσαίωνα σε όλες τις περιοχές της Αυτοκρατορίας αναδεικνύουν τα έργα σερβικής τέχνης που παρουσιάζονται σε έκθεση, η οποία εγκαινιάζεται τη Δευτέρα στις 8 το βράδυ στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο από τον αν. υπουργό για θέματα Πολιτισμού κ. Κώστα Τζαβάρα και τον υπουργό Πολιτισμού και Πληροφόρησης της Σερβικής Δημοκρατίας κ. Μπράτισλαβ Πέτκοβιτς.

Αντικείμενα μικροτεχνίας του 11ου ως τον 14ο αιώνα, αμφιπρόσωπες εικόνες, βημόθυρα και αντίγραφα τοιχογραφιών από σημαντικά σερβικά μνημεία, Μονές κυρίως, περιλαμβάνονται στην έκθεση, που έχει τον τίτλο «Μεσαιωνική Τέχνη της Σερβίας». Η σερβική ζωγραφική του 13ου και του 14ου αιώνα εξάλλου, σαφώς επηρεασμένη από τη βυζαντινή χαρακτηρίζεται από εικονογραφικές και θεματικές παραλλαγές, έργα ντόπιων ζωγράφων που απευθύνονται σε σερβικό κοινό. Σήμερα έτσι η Σοπότσανη με τα μνημεία της Παλαιάς Ρασκίας (Stari Ras), η Στουντένιτσα, το Πατριαρχείο του Ιπεκίου, η Μητέρα του Θεού στην Πριζρένη, η Γκρατσάνιτσα και η Ντέτσανη τελούν υπό την προστασία της Ουνέσκο.

Η Μεσαιωνική Σερβία όμως δεν επηρεάστηκε μόνον από το Βυζάντιο αλλά και από την Ευρώπη, καθώς ως ανεξάρτητο και ισχυρό κράτος υπό την ηγεσία των Νεμάνια (μετά το 1180 διαμορφώθηκε στη συνέχεια ανάμεσα στους δύο κόσμους. Οι σχέσεις του επομένως (πολιτικές, στρατιωτικές, διπλωματικές, εκκλησιαστικές) με Βυζάντιο και Ευρώπη δεν καθόρισαν απλώς τη θέση του στον τότε κόσμο αλλά και τον εξωστρεφή πολιτιστικό και εικαστικό του προσανατολισμό. Αποτέλεσμα ήταν, οι Σέρβοι ηγεμόνες, ευγενείς και αξιωματούχοι της εκκλησίας να υπήρξαν δωρητές και κτήτορες ναών και μονών στο Άγιον Όρος, στη Θεσσαλονίκη, στην Κωνσταντινούπολη και στους Αγίους Τόπους αλλά και στο Βατικανό και αλλού.

Αυτές οι επιρροές, βυζαντινές και δυτικές, είναι εμφανείς στη μικροτεχνία, ενίοτε παράλληλα με αμιγώς σερβικά στοιχεία ενώ στην αρχιτεκτονική αναμειγνύονται με το ιδίωμα της Ρασκίας με αρχαιότερο παράδειγμα τη Μονή της Στουντένιτσα (περί το 1190) που αποτελεί το έσχατο προς τα ανατολικά μνημείο, ρομανικού ρυθμού στην Ευρώπη. Κατά τον 14ο αιώνα κυρίαρχη στη Σερβία είναι η επίδραση της βυζαντινής αρχιτεκτονικής, ενώ κατά το β΄ μισό του εμφανίζεται και το αρχιτεκτονικό ιδίωμα του Μόραβα, το οποίο, με τη συχνή δημιουργία τρίκογχων ναών, εισέφερε νέα μορφή και διάκοσμο των όψεων.

Η έκθεση διοργανώνεται σε συνεργασία με το Εθνικό Μουσείο Βελιγραδίου και θα διαρκέσει ως τις 18 Αυγούστου ενώ κατά την διάρκειά της θα προβάλλεται μικρής διάρκειας ταινία με τα σημαντικότερα σερβικά μνημεία αυτής της περιόδου. Σέρβοι και Έλληνες βυζαντινολόγοι εξάλλου θα παρουσιάσουν στο κοινό ειδικά θέματα σχετικά με την αρχιτεκτονική, τη ζωγραφική και εν γένει την τέχνη της Σερβίας κατά τον 13ο και 14ο αιώνα.

Πηγή: Μ. Θερμού, Το Βήμα