Μια συνέντευξη της Αγγελικής Κοτταρίδη στο TOC.gr. Οι πρώτες αντιδράσεις της επιστημονικής κοινότητας, τα 37 χρόνια ανασκαφών στη βασ...
Μια συνέντευξη της Αγγελικής Κοτταρίδη στο TOC.gr. Οι πρώτες αντιδράσεις της επιστημονικής κοινότητας, τα 37 χρόνια ανασκαφών στη βασιλική πρωτεύουσα των Μακεδόνων, ο Δάσκαλος Μανόλης Ανδρόνικος, οι προσδοκίες από το Υπουργείο Πολιτισμού, τα ΕΣΠΑ, ο χρόνος έκθεσης των ευρημάτων στο κοινό.
Και μαζί, οι «επικές» στιγμές των ανασκαφών, οι «προσωπικές» στιγμές των ανασκαφών, η συλλογική μνήμη, ο αγαπημένος της Αφροδίτης, η ανατροπή του νόμου της φθοράς και «μια φορά και έναν καιρό, η Λυδή αρχόντισσα, βασίλισσα των Μακεδόνων…η πολύχρυση Δέσποινα των Αιγών, που θα την "αναστήσουμε" στην καρδιά του καινούργιου μουσείου».
Διευθύντρια της ΙΖ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και της 11ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, διευθύντρια τεσσάρων μουσείων (Αιγών, Πέλλας, Αρχαιολογικό και Βυζαντινό Βέροιας), υπεύθυνη από το 1991 για τις ανασκαφές και τα έργα συντήρησης και ανάδειξης των Αιγών, της βασιλικής πρωτεύουσας των Μακεδόνων, η Αγγελική Κοτταρίδη τιμήθηκε το 2008 από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος, για το επιστημονικό της έργο.
Πώς υποδέχτηκε η επιστημονική κοινότητα τις ανακοινώσεις σας στο συνέδριο;
«Νομίζω καλά, έχουμε υλικό για συζήτηση.... Οι συνάδελφοι εντυπωσιάστηκαν -είναι εντυπωσιακό ως σύνολο, εννοώ το σύνολο των είκοσι τάφων. Επίσης, είναι σημαντικό, ότι μπορούμε να τους συσχετίζουμε, οπότε, από δω και πέρα, ξεκινά η συζήτηση: Πώς συσχετίζουμε τι και με ποιόν».
Πόσα χρόνια χρειάστηκαν μέχρι να φτάσετε στην ανακοίνωση;
«Εάν εννοείται τη συγκεκριμένη ανασκαφική περιοχή, είχαμε μία ανασκαφή την περίοδο 1993 - 1996, οπότε και σκάψαμε κάποιους από τους τάφους. Με τους υπόλοιπους ασχοληθήκαμε πρόσφατα, την περίοδο 2012-13. Εάν εννοείτε όμως, πώς ωριμάζουν αυτά τα πράγματα, πότε αρχίζει κάποιος να αντιλαμβάνεται την ιδιοσυστασία ενός τόπου, είμαι εκεί, στις Αιγές, από φοιτήτρια, δηλαδή εδώ και 37 ολόκληρα χρόνια».
Υπήρξατε επί σειρά ετών συνεργάτης του Μανόλη Ανδρόνικου. Τώρα, με την ανακάλυψη αυτή, σας αποδίδετε ήδη, ο χαρακτηρισμός «διάδοχος του Μανόλη Ανδρόνικου».
«(...) Κοιτάξτε, δεν είναι βασίλειο για να έχουμε διαδοχές. Ο Δάσκαλος ήταν για μένα ένας πολύ αγαπημένος άνθρωπος. Οπωσδήποτε είναι πολύ σημαντικός ο συσχετισμός, σε πολλά επίπεδα, πέραν αυτού όμως, είμαι εκεί επειδή αγαπώ τα αρχαία. Και θα συνεχίσω να τα αγαπώ. Αυτή είναι μια αγάπη πολύ σταθερή στη ζωή μου...»
 |
| Μανόλης Ανδρόνικος- Αγγελική Κοτταρίδη σε ανασκαφή το 1989. |
Ποιο είναι το επόμενο βήμα του Υπουργείου Πολιτισμού; Μετά την ανακοίνωση σας.
«Τι θα ήθελα, εννοείτε... Θα ήθελα το Υπουργείο να στηρίζει τις Εφορείες Αρχαιοτήτων. Χρειαζόμαστε ανθρώπους, κυρίως στην περιφέρεια, γιατί μπορούμε να κάνουμε πραγματικά σημαντική δουλειά. Τα έργα ΕΣΠΑ που γίνονται τώρα, μπορούν να προκαλέσουν μία «κοσμογονία». Και στο επίπεδο της επιστήμης, (όπως τώρα, με τη συγκεκριμένη ανακάλυψη, η οποία δείχνει ότι δεν είμαστε απλώς διαχειριστές) και στο επίπεδο όμως της διαχείρισης, να κάνουμε τους αρχαιολογικούς χώρους προσιτούς, που σημαίνει, συστατικά αειφόρου ανάπτυξης για τις περιοχές, (βοηθούν τον τουρισμό, για να το πούμε ανοιχτά), αλλά και σε επίπεδο αυτογνωσίας και συνάφειας των ανθρώπων. Τα μνημεία είναι χώροι όπου συμπυκνώνεται η συλλογική μνήμη. Όταν νιώθουμε ενταγμένοι στη συνέχεια, στο όλον της ανθρώπινης παρουσίας -είναι λίγο φιλοσοφικό, αλλά αυτό είναι- αποκτούμε διαφορετική αντίληψη, ευρύτερη. Το Υπουργείο λοιπόν, μπορεί να στηρίξει τη δουλειά μας. Προσβλέπουμε στην επόμενη προγραμματική περίοδο. Στις Αιγές έχουμε ένα ολόκληρο ανάκτορο να “σηκώσουμε”, το ανάκτορο του Φιλίππου, στο οποίο δουλεύουμε ήδη – οπότε έχουμε δρόμο μπροστά μας».
Πότε τα ευρήματα θα εκτεθούν, θα είναι επισκέψιμα για το κοινό;
«Εάν εννοείτε τα ευρήματα αυτής της ομάδας, ένα μέρος, έτσι κι αλλιώς, πρέπει να είναι έτοιμο το 2015. Διότι αυτοί οι τάφοι βρέθηκαν στο πλαίσιο ενός έργου που αναδεικνύει το νεκροταφείο των τύμβων σε αρχαιολογικό πάρκο. Ωστόσο, επειδή, είναι πολλά, ετοιμάζουμε μελέτη για τον τρόπο με τον οποίον θα τα διαχειριστούμε: Τι είδους στέγαστρα, τι είδους συντήρηση θα γίνει; Γιατί δυστυχώς, αυτοί οι τάφοι είναι κατεστραμμένοι, δεν είναι ολόκληροι και ακέραιοι (θα ήταν πολύ ωραίο, αλλά δεν είναι είναι), χρειάζονται πολύ συντήρηση και μία “έξυπνη” διαχείριση με στέγαστρα.Όπως σας είπα, ετοιμάζουμε τη μελέτη. Από κει και πέρα θα εξαρτηθεί από το εάν θα έχουμε χρηματοδότηση κατά την επόμενη προγραμματική περίοδο, εννοώ το ΕΣΠΑ μέχρι το 2020, οπότε εάν αυτό πάει καλά, σε τρία -τέσσερα χρόνια, θα είναι επισκέψιμα για το κοινό. Όσον αφορά στα κινητά, μερικά από τα οποία είναι και πάρα πολύ ωραία, αυτά θα μπορούν να εκτεθούν στο Νέο Μουσείο που ετοιμάζουμε στις Αιγές, το οποίο πρέπει να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2015».
 |
| Αρχαιολόγοι στις Αιγές |
Ένας αρχαιολόγος πεδίου, όπως εσείς, έχει αναμετρηθεί επί δεκαετίες, εκτός των άλλων, με το κρύο, τη ζέστη, τη βροχή, το χώμα, τη λάσπη, την προσμονή. Ποια είναι η δική σας «στιγμή του χρόνου», από τη «σκόνη του χρόνου»;
«Υπάρχουν πολλές «επικές» στιγμές, σκέφτομαι όμως να μοιραστώ μαζί σας μια πιο “λυρική”… Μάιος, κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’90 στη Βεργίνα, έγραφα για τους έρωτες της Μεγάλης Θεάς στον κήπο του Μουσείου, ήταν, θυμάμαι, πανσέληνος, αηδόνια και μυρωδιά γιασεμιού και τα πάθη του Άδωνη να με βασανίζουν όλη νύχτα…. Κατάφερα παρόλα αυτά να τελειώσω το άρθρο ως τα ξημερώματα, ήπια έναν καφέ και πήγα στην ανασκαφή… Σκάβαμε λίγο πιο πάνω από τον τάφο του Φιλίππου, εκεί που είναι τώρα πάρκο για τους επισκέπτες… Καθαρίζουμε λοιπόν σιγά-σιγά έναν τάφο του 4ου αι. π.Χ. είμαστε στο επίπεδο ταφής και φαίνονται σιγά-σιγά τα σκουλαρίκια και οι πόρπες της νεκρής, δυό- τρία πήλινα αγγεία και ξαφνικά… το πρόσωπο του Άδωνη! Τρελάθηκα…Ήταν ένα απολύτως σπάνιο μυροδοχείο ανάγλυφο στο σχήμα κεφαλιού με τη μορφή του ωραίου Φρύγα βοσκού … Έτσι μας φανερώθηκε στις Αιγές για πρώτη και μοναδική φορά ο αγαπημένος της Αφροδίτης…»
Ποια η αντίδραση μπροστά στη μεγάλη ανακάλυψη;
«Ευθύνη και υποχρέωση… Να μη γίνει κανένα λάθος, να μη χαθεί κανένα στοιχείο -όσα καταλαβαίνουμε και όσα δεν καταλαβαίνουμε- να ανατραπεί ο νόμος της φθοράς, να σωθεί για πάντα η μνήμη… αυτό μπροστά σε κάθε ανακάλυψη μεγάλη και μικρή, γιατί στην πραγματικότητα για τον αρχαιολόγο δεν πρέπει να υπάρχει ασήμαντο εύρημα…»
Πώς αρχίζει η πιο όμορφη ιστορία που σας έχουν «αφηγηθεί» τα ευρήματα σας;
«Μια φορά και έναν καιρό ήταν μια αρχοντοπούλα στη Λυδία μεγαλωμένη στα πούπουλα και στα αρώματα… Τότε ο Μέγας βασιλεύς Δαρείος αποφάσισε να περάσει τον Ελλήσποντο και να κατακτήσει τη γη των Θρακών.. Ο σατράπης Μεγάβαζος, ο πορθητής της Θράκης, βρήκε στον βασιλιά των Μακεδόνων Αμύντα έναν πολύτιμο σύμμαχο και η αρχοντοπούλα μας έφτασε νύφη στις Αιγές φέρνοντας μαζί της τις ιστορίες του Μίδα, τριαντάφυλλα εκατόφυλλα, ένθερμη πίστη στη Μεγάλη Μητέρα…. Πέθανε λίγο πριν την εισβολή του Ξέρξη χωρίς να έχει φτάσει τα σαράντα και άφησε μια κόρη, την πριγκίπισσα Γυγαία που έδωσε με τη σειρά της τον γιο της Αμύντα, έναν Μακεδόνα άρχοντα, στη Μικρά Ασία… Η Λυδή αρχόντισσα, βασίλισσα των Μακεδόνων, κατέβηκε στον Άδη τυλιγμένη στο χρυσάφι και στην πορφύρα, με ρόκα ασημένια και σκήπτρο ιερό κεντημένο με κεχριμπάρια… Αυτή είναι η πολύχρυση “Δέσποινα των Αιγών” που θα την “αναστήσουμε” στην καρδιά του καινούριου μουσείου…»
* Η Αγγελική Κοτταρίδη, εκτός από τη διατριβή της με θέμα τις μάγισσες στον αρχαιοελληνικό μύθο, έχει δημοσιεύσει 5 βιβλία και 122 επιστημονικά άρθρα, μελέτες και παρουσιάσεις, με θέματα σχετικά με την έρευνα και την ανασκαφή στις Αιγές και τη Μακεδονίδα γη, τα ταφικά έθιμα, την τέχνη και τον πολιτισμό των Μακεδόνων, την αρχαία ζωγραφική, την αρχιτεκτονική, τον Μέγα Αλέξανδρο και τον ελληνιστικό κόσμο, τη μαγεία, τον μύθο, τη θρησκεία και τις γυναίκες στην αρχαιότητα, καθώς και τη σημασία της προσέγγισης της φιλοσοφίας του αρχαίου κόσμου σήμερα.
Πηγή: Ε. Ορφανίδου, TOC
Δεν υπάρχουν σχόλια