Η σχέση δύο ανδρών σε βραχογραφία στο Βαθύ Αστυπάλαιας

Βαθύ Αστυπάλαιας. Η επιγραφή των Νικασίτιμου και Τιμίονος Ελκυστικό, για να μην πω ερεθιστικό, εκτός από καρποφόρο υπήρξε -όπως φαίν...

Βαθύ Αστυπάλαιας. Η επιγραφή των Νικασίτιμου και Τιμίονος

Ελκυστικό, για να μην πω ερεθιστικό, εκτός από καρποφόρο υπήρξε -όπως φαίνεται- το «έργο» της Αρχαιολογικής Εταιρείας κατά το 2013, που παρουσιάστηκε επισήμως χθες. Δύο επιγραφές ερωτικού περιεχομένου, που υπαινίσσονται τη σχέση δύο ανδρών, βρέθηκαν χαραγμένες σε βράχους στο Βαθύ Αστυπάλαιας.

Ένα ιδιόμορφο πήλινο σκεύος που απεικονίζει ανδρικό μόριο, πέος, ήταν ανάμεσα στην οικιακή κεραμεική στον Στρόφιλα Άνδρου, ενώ στην Αρχαία Μεσσήνη ήρθε στο φως επιτύμβια επιγραφή που αναφέρεται σε έναν αγαπητό τοις πάσι, γυναίκα και «φιλότεκνο», που έζησε ευτυχής 45 χρόνια.

Και συγκεκριμένα, στο Βαθύ Αστυπάλαιας όπου σκάβει ο Ανδρέας Βλαχόπουλος μετά το προπέρσινο ενδιαφέρον εύρημά του, μια βρεφική ταφή μέσα σε ένα μεγάλο αγγείο Τελικής Νεολιθικής-Χαλκολιθικής εποχής (4ης χιλιετίας π.Χ.), το 2013 βρήκε βραχογραφίες που απεικονίζουν σπείρες, ρόδακες, τριγωνικά εγχειρίδια και δύο επιγραφές, η μία του τέλους του 5ου-αρχών 4ου αι. π.Χ. και η δεύτερη των πρώτων χρόνων του 6ου αι. π.Χ. που ο ανασκαφέας τις χαρακτηρίζει «ως ερωτικές». Γιατί «η νεότερη, μονολεκτική μνημονεύει κάποιον Δίωνα και η δεύτερη, δίστιχη, φέρει δύο ονόματα ανδρών που τα συνδέει ρήμα περιγραφικό των σχέσεών τους». Το ρήμα αυτό είναι το οίφω ή οίχω, οχεύω=βατεύω και τα ονόματα των δύο ανδρών είναι του Νικασίτιμου και του Τιμίονος, ζώντες αμφότεροι τον 6ο αι. π.Χ.

Βαθύ Αστυπάλαιας. Επιγραφή σε βράχο της νότιας ακτής

Η αρχαιολόγος Χριστίνα Τελεβάντου συνεχίζοντας την ανασκαφή της στο Στρόφιλα Άνδρου, όπου έχει βρει τις περίφημες βραχογραφίες με απεικονίσεις πλοίων, εντόπισε πέρυσι κι άλλες παρόμοιες. Αυτή τη φορά διακρίνει και έναν πηδαλιούχο, όπως επίσης κι άλλα σχήματα σπείρες και έναν μαίανδρο. Βρήκε επίσης οικιακή κεραμεική, εργαλεία από οψιανό, χάλκινη περόνη, οστέινα κοσμήματα και το «ιδιόμορφο» πήλινο σκεύος που απεικονίζει να προβάλλει από μια τρύπα ένα ανδρικό μόριο.

Μεσσήνη. Επιτύμβια μαρμάρινη πλάκα για τον νεκρό Αγάθωνα

Συνεχίζοντας το μεγάλο ανασκαφικό του έργο στην Αρχαία Μεσσήνη, ο Πέτρος Θέμελης το 2013 αποκάλυψε πλήρως τη βόρεια στοά της αγοράς μήκους 196 μ. με εσωτερική κορινθιακή κιονοστοιχία -με 40 κίονες- και ανάμεσά τους βάθρα χάλκινων αγαλμάτων. Στο μέσον περίπου του οικοδομήματος στα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια κατασκευάστηκε βαλανείο από υλικό της στοάς. Επίσης, χτίστηκε εκκλησία του 13ου αιώνα και γύρω της νεκροταφείο με κιβωτιόσχημους τάφους. Για την κατασκευή ενός από αυτούς είχε χρησιμοποιηθεί μια παλαιότερη επιτύμβια επιγραφή με το εξής κείμενο: «Ενθάδε κοιμάται θ(ε)ού δούλος Αγάθων, πάντων φίλος, πασιφίλητος, φιλογύναικος και φιλότεκνος. Σοφέ, χαίρε ζήσας έτη ΜΕ».

Επίσης σε άλλο σημείο, κάτω από το ιερό της βασιλικής του θεάτρου στη Μεσσήνη, αποκαλύφθηκε «νέα παράσταση όνου, που ακολουθείται από νέο άντρα, τον Ζώσιμο», σύμφωνα με την επιγραφή. Ο κ. Θέμελης εκτιμά ότι «ενδέχεται να αποτελεί παράσταση της χαμένης κωμωδίας του Μενάνδρου "Μεσσηνία"».

Κουκούτσια σταφυλιών

Από τις πιο ενδιαφέρουσες όμως ανασκαφές της Αρχαιολογικής Εταιρείας και της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής ήταν της Χάιδως Κουκούλη-Χρυσανθάκη και του Pascal Darque στο Ντικιλί Τας των Φιλίππων. Ύστερα από σειρά γεωτρήσεων και τη λήψη των λεγόμενων καρότων διαπιστώθηκε ότι στους πρόποδες του λόφου του αρχαίου οικισμού είχε δημιουργηθεί έλος. Το νερό φαίνεται πως αυξομειωνόταν, γεγονός που οι ανασκαφείς συσχετίζουν με την κλιματική αλλαγή την οποία τοποθετούν στο 6200 π.Χ. Ερευνώντας συστηματικά μία οικία βρήκαν στο δάπεδό της αγγείο γεμάτο κουκούτσια σταφυλιών και πολλά ακόμη ευρήματα, πάνω από 300 χάντρες, φυλαχτά, αστραγάλους, κυνόδοντες χοίρων, πολλά αγγεία, πινάκια, φιάλες, κύπελλα. Ενα μάλιστα μεγάλο ακέραιο αγγείο φέρει εξαιρετικό ζωγραφικό διάκοσμο. Η κ. Κουκούλη θεωρεί ότι η οικία αυτή χρησίμευε ταυτόχρονα και ως εργαστήριο οινοποιίας, κοσμηματοτεχνίας, αγγειοπλαστικής και αγγειογραφίας, καθώς ορισμένα αγγεία περιείχαν χρωστικές ουσίες γραφίτη και ώχρας, άρα μπορεί να ήταν επαγγελματικά σκεύη του αγγειογράφου. Δεν λείπουν, επίσης, τα εργαλεία από οστό με υπολείμματα χρωστικών ουσιών.

«Ξέμαθαν οι Έλληνες να ζουν ελεύθερα»

Γεμάτη ήταν χθες, όπως κάθε χρόνο τέτοια μέρα, η αίθουσα της Αρχαιολογικής Εταιρείας σε αυτή τη γιορτή της αρχαιολογικής έρευνας. Παρουσιάζοντας το έργο της Εταιρείας, ο γεν. γραμματέας της, ακαδημαϊκός Βασ. Πετράκος, άφησε μια πικρή γεύση στον επίλογό του για την κατάντια της Ελλάδος. Θυμήθηκε τη ρήση ενός Ρωμαίου αυτοκράτορα που έλεγε: «απομεμαθηκέναι την ελευθερίαν το Ελληνικόν», που σημαίνει «ξέμαθαν οι Έλληνες να ζουν ελεύθερα». «Το 2013, είπε, δεν υπήρξε γόνιμο ως προς τα αρχαία». Γιατί, η βρετανική κυβέρνηση απέρριψε άλλη μία φορά την απόδοση των γλυπτών της Ακρόπολης. Γιατί το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το σημαντικότερο στην Ελλάδα και στον κόσμο, «λειτουργεί καταφρονημένο από την πολιτεία, η οποία κάνει συμφωνία με αμερικανικό μουσείο αρχαιοκαπήλων αναγνωρίζοντας έτσι τη νομιμότητα κτήσης του περιεχομένου του», εννοώντας το Μουσείο Γκετί όπου έχουμε στείλει τη μεγάλη βυζαντινή έκθεση με ό,τι πολυτιμότερο διαθέτει η χώρα μας. Επιπλέον, γιατί, «αφαιρείται η περιουσία του ΤΑΠΑ που προοριζόταν για τις αρχαιότητες», γιατί συνεχίζεται «ο εκπατρισμός αρχαίων για τόνωση και πλουτισμό των ξένων μουσείων με το πρόσχημα της προβολής της Ελλάδος ως εάν ο αρχαίος πολιτισμός μας είχε ανάγκη από διαφήμιση» και γιατί «η υπόθεση των αρχαίων του Μετρό Θεσσαλονίκης αποκτά σουρεαλιστικό περιεχόμενο με συνεχείς παλινωδίες».

Πηγή: Ν. Κοντράρου-Ρασσιά, Ελευθεροτυπία