Θρησκευτικό κείμενο ο “γρίφος” του δίσκου της Φαιστού

« Φως» στο μυστήριο χρόνων που αφορά την αποκρυπτογράφηση του δίσκου της Φαιστού προσπαθεί να δώσει ο δρ. Γκάρεθ Όουενς, ο οποίος έπ...

«Φως» στο μυστήριο χρόνων που αφορά την αποκρυπτογράφηση του δίσκου της Φαιστού προσπαθεί να δώσει ο δρ. Γκάρεθ Όουενς, ο οποίος έπειτα από έξι χρόνια έρευνας έχει καταφέρει να αναγνώσει το μυστηριώδες κείμενο κατά 90%.

Ο κ. Όουενς μιλά στην «Πατρίς» για τα αποτελέσματα της μέχρι τώρα έρευνάς του αλλά και τα επόμενα βήματά του.

Μετά από τόσα χρόνια έρευνας, σήμερα μπορούμε να πούμε τι γράφει ο δίσκος της Φαιστού;

«Μπορούμε να διαβάζουμε το δίσκο της Φαιστού και μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι το κείμενο είναι θρησκευτικό. Αυτό που προσπαθώ να κάνω τώρα είναι να εστιάσω στις λεπτομέρειες. Έχει σημασία ότι πιστεύουμε ότι σχεδόν έχουμε ολοκληρώσει την ανάγνωση του δίσκου της Φαιστού και πάντα τονίζω ότι να διαβάζεις κάτι δεν είναι το ίδιο με το να το καταλαβαίνεις. Χαίρομαι γιατί ο κόσμος το καταλαβαίνει αυτό. Η ανάγνωση με τις φωνητικές αξίες είναι ένα βήμα που πρέπει να γίνει για να είναι η βάση, πάνω στην οποία θα δουλεύουμε το δίσκο της Φαιστού. 

Είναι θρησκευτικό κείμενο γιατί έχουμε τέσσερις με πέντε λέξεις στη Β΄ πλευρά που είναι σχεδόν οι ίδιες με λέξεις από το Γιούχτα. Το είπε ο Έβανς ότι μάλλον είναι θρησκευτικό κείμενο, έναν χρόνο μετά που βρέθηκε, είχε πολύ καλή αίσθηση για τους Μινωίτες. Και οι Ιταλοί αρχαιολόγοι έκαναν καταπληκτική δουλειά στη Φαιστό. Το θέμα, όμως, είναι τι μπορούμε να αποδείξουμε μέσω της γλωσσολογίας, να πλησιάσουμε το κείμενο. Πιστεύουμε ότι έχουμε κάνει την καλύτερη ανάγνωση αλλά κι εμείς έχουμε κάνει λάθη φυσικά, δεν το διαβάζουμε 100%.»

Είναι ύμνος; Προσευχή;

«Αυτό έχει πει ο Έβανς παλιότερα επειδή έχει ομοιοκαταληξία, έχει στίχους που τελειώνουν με τις ίδιες λέξεις. Ασχετα με τη γλώσσα καταλαβαίνεις ότι ακούς κάτι που επαναλαμβάνεται, είναι μουσική. Εχουμε ποίημα που είναι από θρησκευτικό κείμενο, είναι ύμνος, ψαλμωδία.

Και δεν έχει αριθμούς, πάνω από 90% των μινωικών γραφών έχουν αριθμούς γιατί είναι λογιστικά. Για αυτό, πιθανόν να είναι θρησκευτικό. Για μένα η απόδειξη είναι οι λέξεις από τη Β πλευρά.»

 Σε ποια θεότητα απευθύνεται;

«Η μία θεωρία μου είναι ότι μπορεί να έχει σχέση με τη μητέρα και θεότητα και υπάρχει μία θεότητα στην Γραμμική Β από την Πύλο, po-ti-ni-ja i-qe-ja POTNIIA  IQEJA,  για εμάς η λέξη κλειδί πάνω στο δίσκο είναι IQEKURJA. Σκέφτομαι αν έχει σχέση με τη θεότητα που ξέρουμε από την Πύλο με τη Γραμμική Β». 

Απέχουμε από το να φτάσουμε στο σημείο να διαβάσουμε λέξη- λέξη;

«Διαβάζουμε τώρα. Με το συνάδελφο John Coleman συμφωνούμε στις φωνητικές αξίες πάνω από 90% και το Μάιο θα το παίξουμε για το κοινό ώστε να ακούσει τη βελτιωμένη εκδοχή του δίσκου του Φαιστού. Το είχα παίξει στο Tedx στο Ενυδρείο, ήταν πολύ ωραία, αισθάνθηκα δέος. Είμαστε κοντά στους Μινωίτες και δεν φαντάστηκα ότι θα φτάσουμε εκεί. Με την τεχνολογία, με την επιγραφική δουλειά με το συνάδελφο έχουμε εφαρμόσει την αποκρυπτογράφηση στις μινωικές γραφές. Ο δίσκος της Φαιστού είναι επιγραφή από λεγόμενα “μινωικά ιερογλυφικά”. Το διαβάζουμε ξανά στο τμήμα Ακουστικής του ΤΕΙ στο Ρέθυμνο.

Είναι μια προσέγγιση του πώς μίλησαν οι Μινωίτες. Η γραφή πλησιάζει τη γλώσσα και η γλώσσα τη σκέψη, έχω την αίσθηση ότι διαβάζοντας τη μινωική γραφή πλησιάζουμε την μινωική γλώσσα και αν μπορέσουμε να δούμε παραπάνω τις λέξεις, πλησιάζουμε και τη μινωική σκέψη, αυτό είναι που με γοητεύει.»

Δεν μπορούμε όμως να πούμε τι σημαίνει;

«Όχι, τι φθόγγους κάνει. Αυτό που ήθελα να ολοκληρώσω πρώτα με βοήθεια και από άλλους ήταν η καλύτερη ανάγνωση που μπορούσαμε να κάνουμε , δεχόμενος ότι φυσικά κι εμείς θα κάνουμε λάθη, δεν υπάρχει κάποιος που δεν κάνει λάθη, υπάρχει κάποιος που δεν προσπαθεί, που δεν τολμάει».

Υπάρχει αντίστοιχο εύρημα σε παγκόσμιο επίπεδο που να αποτελεί τόσο μεγάλο ερωτηματικό;

«Δε νομίζω. Ο κόσμος γοητεύεται από αυτό. Το National Geographic έστειλε ανθρώπους από Νέα Υόρκη και Λονδίνο.

Το παρομοιάζω με το μυστήριο του Στόουνχετζ, αλλά επίσης υπάρχουν επιστημονικές προσεγγίσεις. Το θέμα είναι να σταματάς και να μην κάνεις φαντασία. Το Στόουνχετζ είναι ρολόι, έχει σχέση με την αστρονομία. Για τις λεπτομέρειες δεν είμαστε σίγουροι, γιατί, ποιος το έφτιαξε και πώς.

Θα παρομοίαζα το δίσκο μας και με την Ατλαντίδα, όσο αφορά τα μυστήρια του αρχαίου κόσμου και πιστεύω πως η Σαντορίνη είναι η πηγή του μύθου αυτού, άλλοι λένε για τον Ατλαντικό. Στο Ρέκιεβικ που πήγα για να δώσω διαλέξεις καλεσμένος ενός από τα Πανεπιστήμια του Ρέκιεβικ και από το Βρετανικό Συμβούλιο για τον μινωικό πολιτισμό, λένε ότι εκεί είναι η Ατλαντίδα.

Η μυθολογία μου αρέσει πάρα πολύ γιατί οι άνθρωποι δεν αλλάζουν.

Έχουμε ένα χειροπιαστό πρόβλημα μπροστά μας, αυτό πρέπει να λύσουμε.

Η μυθολογία δείχνει πώς κάποιος σκέφτεται...»

 Είμαστε κοντά στο να ερμηνεύσουμε το δίσκο;

«Κάθε σημείο έχει φωνητική αξία, είναι ο σκελετός της γραφής. Το πρόβλημα με τους Μινωίτες είναι ότι διαβάζουμε αλλά δεν ξέρουμε τόσο καλά τη γλώσσα. Αν ήταν ελληνική γλώσσα θα είχαμε καταλάβει κάτι. Η μινωική γλώσσα δεν είναι ελληνική. Το θέμα δεν είναι η ανάγνωση αλλά η ερμηνεία. Θα την παλέψουμε όταν έχουμε κάνει την καλύτερη ανάγνωση που μπορούμε. Αρχίζουμε να έχουμε ιδέες για μερικές λέξεις. Ωστόσο πρέπει να κάνεις μία ενιαία θεωρία που να ασχολείται με όλο το κείμενο αλλά δε σημαίνει ότι πρέπει να εξηγήσεις την κάθε λέξη. Και στη Γραμμική Β’ είναι πράγματα που δεν έχουμε καταλάβει ακόμα.

Διαβάζουμε το κείμενο, αλλά είναι και πολύ όμορφο και το αντικείμενο. Ο Δίσκος της Φαιστού για μένα είναι μινωική, θρησκευτική επιγραφή. Αυτό μπορούμε να το αποδείξουμε επειδή έχουμε τις λέξεις από το Γιούχτα, έχουμε μέτρο σύγκρισης. Οι μινωικές θρησκευτικές επιγραφές από το Γιούχτα ήταν το αντικείμενο της διατριβής μου.

Έχουμε τις λέξεις που είναι ο μινωικός λογότυπος προσφορών, λέω ότι είναι ο μινωικός κανών. Η λέξη κλειδί είναι η IQEKURJA. Εχω πει ότι μπορεί να έχει σχέση με τη μητέρα, αυτό είναι που μπορεί να ξεκλειδώσει το κείμενο, το θέμα είναι και το αντικείμενο.

Για μένα ο δίσκος της Φαιστού είναι κάτι σαν το Ευαγγέλιο στην εκκλησία, είναι πάρα πολύ όμορφο και ίσως είχε ενδιαφέρον για τους ανθρώπους να το κρατάνε.

Ως κείμενο σημαίνει κάτι στον Μινωίτη, το Ευαγγέλιο σημαίνει κάτι για εκείνον που πάει στην εκκλησία, έχει συναίσθημα».

Έχουμε εικόνα για τη χρήση του;

«Αρχαιολογικά είναι πολύ σημαντικό το περιεχόμενο. Οι Ιταλοί έκαναν πολύ καλές ανασκαφές στη Φαιστό και το δωμάτιο όπου βρέθηκε, είπαν ότι ήταν δωμάτιο κληρικού, ιερέα. Είχε μέσα και μια πινακίδα Γραμμική Α και κεραμικά, καμαραϊκά αγγεία.

Ο δίσκος είναι από σφραγίδες και ψήθηκε επίτηδες. Οι πιο πολλές επιγραφές ψήθηκαν κατά λάθος, από τη φωτιά στα ανάκτορα.

Είναι σπιράλ, δεν μπορώ να τον κοιτάω και να μη σκέφτομαι το λαβύρινθο.

Υπάρχει μια σπουδαία επιγραφή από το Αρκαλοχώρι, ο διπλός πέλεκυς ο οποίος έχει ένα κείμενο που σχετίζεται με το δίσκο της Φαιστού και τα λεγόμενα “μινωικά ιερογλυφικά”.

Όταν πήγα στο Λονδίνο το 2008 και ο Αμερικάνος είπε ότι είναι πλαστός, από την Ελλάδα δεν πήγαν άλλοι άνθρωποι και απογοητεύτηκα. Πρέπει να ακουστεί η φωνή της λογικής. 

Εκεί συνεργάστηκα με τον καθηγητή και φίλο, John Coleman από την Οξφόρδη.

Τον διαβάζουμε, θέλουμε να κάνουμε την ανάγνωση διαθέσιμη και προσβάσιμη σε όλους. Κάποιος μπορεί να προτείνει κάτι ή να συνεχίσει τη δουλειά μας. Ελπίζουμε να προσφέρουμε κάτι.

Να σημειώσουμε ότι ο Δίσκος αρχίζει να μας λέει μερικά πράγματα, τα διαβάζουμε, τα προσέχουμε.

Αφού το περιεχόμενο είναι θρησκευτικό, ξεχνάμε τα άλλα. Πρέπει να αρχίσουμε να προσπαθούμε να προσφέρουμε μια λύση. Όταν άρχισα να κάνω την έρευνα ήρθα να μελετήσω τη Γραμμική Β. Εκανα την διατριβή μου στη Γραμμική Α και τη μινωική γλώσσα και απέδειξα ότι είναι ινδοευρωπαϊκή γλώσσα, δεν είναι διάλεκτος της ελληνικής . Αν ήταν διάλεκτος θα την καταλαβαίναμε. Άρχισα να σκέφτομαι να κάνω κάτι με το δίσκο της Φαιστού, αφού είναι το πιο γοητευτικό κείμενο που έχουμε στην Κρήτη. Είναι 61 λέξεις αν ποτέ μάθουμε κάτι από εκεί θα μας βγάλει μινωική ιστορία, όχι προϊστορία. Ιστορία σημαίνει “γράφω”. Αν εμείς δεν καταλαβαίνουμε τι γράφει ο άλλος, εμείς έχουμε το πρόβλημα. Είμαστε πνευματικοί αγράμματοι μάλλον.

Να σημειωθεί ότι οι λέξεις στο Γιούχτα βρέθηκαν σε επιγραφές με μινωικά τάματα, δίπλα υπάρχει η εκκλησία του Αφέντη Χριστού. Τα περισσότερα γράφουν «ευχαριστώ». Το μήνυμα του δίσκου μπορούσε να είναι κάτι τόσο απλό και ανθρώπινο. Είμαστε όμως απλοί και ανθρώπινοι να το αναγνωρίσουμε;»

Πηγή: Κ. Μυλωνά, Πατρίς