Αρχαιολογική θέση της Κατώτερης Παλαιολιθικής στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας

Μερική άποψη του χώρου της ανασκαφής με τμήμα του σκελετού του ελέφαντα.  Ολόκληρος σχεδόν ο σκελετός ενός ελέφαντα, καθώς και πλούσια...

Μερική άποψη του χώρου της ανασκαφής με τμήμα του σκελετού του ελέφαντα. 

Ολόκληρος σχεδόν ο σκελετός ενός ελέφαντα, καθώς και πλούσια ίχνη πανίδας (τρωκτικά, πτηνά, αμφίβια και ερπετά) και χλωρίδας (τεμάχια ξύλου, καρποί κ.λπ.) της Κατώτερης Παλαιολιθικής Περιόδου εντοπίστηκαν στο χώρο του λιγνιτωρυχείου της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας.

Υπαίθρια αρχαιολογική θέση της Κατώτερης Παλαιολιθικής περιόδου εντοπίστηκε και ανασκάπτεται στο χώρο των λιγνιτωρυχείων της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας. Πρόκειται για τη θέση Μαραθούσα 1, όπου βρέθηκαν λίθινα τέχνεργα, στρωματογραφημένα κατά χώρα και σε συνάφεια με οστά ελέφαντα (του είδους Elephas antiquus) και άλλων θηλαστικών, που χρονολογούνται προκαταρκτικά στα 300–600 χιλιάδες έτη πριν από σήμερα. Εκείνη την εποχή η θέση βρισκόταν στις παρυφές αβαθούς λίμνης, σε περιοχή με πλούσια δασική βλάστηση φυλλοβόλων. Η ταχεία κάλυψη των αρχαιολογικών καταλοίπων με λιμναία ιζήματα συνέβαλε στην εξαιρετική διατήρησή τους. Αποκαλύφθηκε σχεδόν ολόκληρος ο σκελετός του ελέφαντα, καθώς και πλούσια πανίδα (τρωκτικά, πτηνά, αμφίβια και ερπετά) και χλωρίδα (τεμάχια ξύλου, καρποί κλπ.). 

Λίθινα εργαλεία.

Σύμφωνα με τα πρώτα ανασκαφικά δεδομένα, οι άνθρωποι της Παλαιολιθικής κατασκεύασαν επί τόπου λίθινα τέχνεργα, κατάλληλα για την εκδορά και τον τεμαχισμό του ελέφαντα. Ίχνη κοπής από τα λίθινα εργαλεία εντοπίστηκαν σε αρκετά από τα οστά του ελέφαντα, και δηλώνουν ότι η Μαραθούσα 1 αποτελεί μία «θέση σφαγής» («butchering site»). 

Φωτογραφία μέσω μικροσκοπίου, στην οποία διακρίνονται ίχνη κοπής σε οστό ελέφαντα.

Υπαίθριες στρωματογραφημένες θέσεις της Κατώτερης Παλαιολιθικής είναι εξαιρετικά σπάνιες και προσφέρουν ανεκτίμητες πληροφορίες για την εξέλιξη, τη συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής των πρώιμων ανθρώπων. Η Μαραθούσα 1 είναι η μοναδική υπαίθρια «θέση σφαγής» ελέφαντα γνωστή μέχρι σήμερα στα Βαλκάνια, και μία από τις αρχαιότερες αρχαιολογικές θέσεις στην Ελλάδα. Ως εκ τούτου, είναι εξαιρετικά σημαντική για την κατανόηση της απώτατης προϊστορίας της Ευρώπης. 

 Οστό ελέφαντα σε στρωματογραφική συνάφεια με λίθινο εργαλείο (σε κύκλο).

Η συστηματική ανασκαφή διενεργείται από την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας – Σπηλαιολογίας, υπό την διεύθυνση της αρχαιολόγου Δρος Ελένης Παναγοπούλου, με τη συμμετοχή της παλαιοανθρωπολόγου Καθηγήτριας Κατερίνας Χαρβάτη (Πανεπιστήμιο Tübingen) και πλειάδας επιστημόνων συναφών ειδικοτήτων. 

Πηγή: ΥΠΠΟ