Bασιλιάδες για μια μέρα

Η μεγαλοπρεπής κεντρική αίθουσα του Πύργου Βασιλίσσης. ( Φωτογραφίες: Διονύσης Κουρής) Χρυσοποίκιλτες αίθουσες, κατάφυτοι κήποι με αγά...

Η μεγαλοπρεπής κεντρική αίθουσα του Πύργου Βασιλίσσης.
( Φωτογραφίες: Διονύσης Κουρής)

Χρυσοποίκιλτες αίθουσες, κατάφυτοι κήποι με αγάλματα, γευστική δοκιμή κρασιών και μεθυστικά αρώματα σε έναν άγνωστο περιαστικό παράδεισο της Δυτικής Αττικής.

Στον περίβολο του Πύργου Βασιλίσσης στο Ίλιον βρέθηκα, μαζί με άλλους αστικούς εξερευνητές, μια ηλιόλουστη Κυριακή του περασμένου μήνα. Σκοπός της επίσκεψής μας ήταν η περιήγηση στα ενδότερα ενός από τα πιο ιδιαίτερα -άγνωστα εν πολλοίς- μνημεία της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου, το οποίο γειτνιάζει με το παραμελημένο Πάρκο Τρίτση, τον μεγαλύτερο πνεύμονα πρασίνου στον πολεοδομικό ιστό της Αθήνας. Εδώ μάθαμε ότι ο κύριος λόγος της ανέγερσης της μίνι έπαυλης-καστέλου με τους king size κήπους, στη λογική των αχανών εκτάσεων φεουδαρχικής ηγεμονίας, ήταν η δημιουργία μιας πρότυπης αγροκτηνοτροφικής μονάδας, με σκοπό τη βελτίωση και τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής γεωργίας και κτηνοτροφίας. Από τουρκικό τσιφλίκι, που ήταν αρχικά το 300 στρεμμάτων κτήμα, πέρασε από διάφορα χέρια μέχρι να αποκτηθεί από τους βασιλείς το 1848. 

Πλέον, ο χώρος είναι ιδιωτικός. Οι ιδιοκτήτες του έχουν αποκαταστήσει τον επιβλητικό πύργο, τα βοηθητικά πλαϊνά κτίρια και το χώρο σταβλισμού των αλόγων (αν είστε τυχεροί, μπορεί να πετύχετε κάποιο σε ώρα άσκησης πάνω σε ειδικό υπερμεγέθη διάδρομο γυμναστηρίου!). Η οικογένεια Σερπιέρη -στην οποία ανήκει η έκταση- συνεχίζει να καλλιεργεί συστηματικά τους εύφορους αμπελώνες της Επταλόφου (ονομασία της περιοχής, που προέκυψε από τους έξι υπάρχοντες φυσικούς λοφίσκους και έναν ακόμη έβδομο, τεχνητό), έχοντας παράλληλα αξιοποιήσει υποδειγματικά το διατηρητέο οινοποιείο. Επίσης, ένα μέρος του κτήματος έχει παραχωρηθεί στον μη κυβερνητικό, μη κερδοσκοπικό οργανισμό «Οργάνωση Γη - Κέντρο της Γης» για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του, που στοχεύουν στην πληροφόρηση και στην ευαισθητοποίηση των πολιτών γύρω από περιβαλλοντικά θέματα.

Εξωτερική άποψη του επιβλητικού πύργου με τις επάλξεις.

Ωστόσο, ο επιβλητικός Πύργος Βασιλίσσης, σε σχέδια του Γάλλου αρχιτέκτονα François Boulanger (μεταξύ των έργων του περιλαμβάνεται και το Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής), άνοιξε τις πύλες του την ημέρα γενεθλίων του πατέρα του Οθωνα, Λουδοβίκου, στις 13 Αυγούστου 1854. Φαντάζομαι τη βασίλισσα Αμαλία να καταφθάνει έφιππη από το κέντρο της Αθήνας, για μερικές στιγμές ζεν αποσύνδεσης από τη βουή και τα πλήθη της πλατείας Συντάγματος, στο απόρθητο από τα αδιάκριτα βλέμματα νεογοτθικό manoir-καταφύγιο της δυτικής όχθης του Κηφισού, με την οργιώδη βλάστηση από φυτά και δέντρα της μεσογειακής χλωρίδας. Και ύστερα φέρνω στο μυαλό ρομαντικές εικόνες από διάσημους πύργους της βαυαρικής εξοχής -όπως το κάστρο Hohenschwangau, όπου γεννήθηκε ο Οθωνας, και το ακόμα πιο διάσημο Neuschwanstein, που αποτέλεσε αρχιτεκτονικό πρότυπο για τον Πύργο της Κοιμωμένης στις Disneyland του πλανήτη-, αλλά και από το ανακτορικό συγκρότημα στο Τατόι, το Παλατάκι στο Χαϊδάρι και το σπίτι της Ιουλιέτας στη Βερόνα...

Ο λόγος της ανέγερσης της μίνι έπαυλης ήταν η δημιουργία μιας πρότυπης αγροκτηνοτροφικής μονάδας. 

Ο αθηναϊκός Κήπος της Εδέμ 

Η περιήγηση ξεκινά από τον ισόγειο χώρο υποδοχής στο εσωτερικό του πολυγωνικού πύργου με τις επάλξεις, πριν ανεβούμε στην κεντρική χρυσοποίκιλτη αίθουσα του πρώτου ορόφου με τον χαρακτηριστικό πολυέλαιο και τις περίτεχνα δαντελωτές και με χρυσά περιγράμματα οροφογραφίες. Προηγουμένως, έχουμε αφαιρέσει τα υποδήματά μας, για να μη φθαρεί το καλύτερα διατηρημένο παρκέ μαρκετερί στην Ελλάδα. 

Πριν από την είσοδό τους στην κεντρική αίθουσα, που διακρίνεται στο βάθος, οι επισκέπτες βγάζουν τα παπούτσια τους, για την προστασία του δαπέδου από τη φθορά.

Όσον αφορά την επίπλωση, επίσης σχεδιασμένη από τον Boulanger, είναι λιτή σε σχέση με το συνολικό αισθητικό ύφος παραμυθένιου παλατιού-φρουρίου και επενδεδυμένη με γαλανόλευκα υφάσματα. Τους ζωγραφιστούς -σε κυανούς και πορφυρούς τόνους- τοίχους καταλαμβάνουν εμβλήματα και θυρεοί, με φαινομενικά ανάγλυφη όψη, από τους οίκους της Βαυαρίας και του Ολδεμβούργου, υπενθυμίζοντάς μας τις απαρχές καταγωγής της βασιλικής παρουσίας στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος. Από τα τοξωτά οξυκόρυφα παράθυρα το άπλετο φυσικό φως πλημμυρίζει την αίθουσα με θέα στους καταπράσινους, περιποιημένους κήπους με τα αγάλματα, τα σιντριβάνια, τις σαρκοφάγους, τα άλογα ιππασίας, αλλά και τα ζωηρά ασιατικά παπαγαλάκια στις φυλλωσιές των εναπομεινάντων φοινικόδεντρων (από τα οποία ελάχιστα έχουν γλιτώσει λόγω της επέλασης των κόκκινων ρυγχωτών κανθάρων). 

Αν σταθείτε τυχεροί, μπορεί να πετύχετε τα άλογα την ώρα της εκγύμνασής τους.

Στο δεύτερο μέρος της ξενάγησης, με φόντο την Πάρνηθα, περιδιαβαίνουμε στο κυρίως κτήμα με τα οπωροφόρα, τις φιστικιές (οι καρποί τους αποτελούσαν το αγαπημένο σνακ της Αμαλίας!), τα ελαιόδεντρα, τα αιωνόβια κυπαρίσσια και, φυσικά, τις ανθισμένες αμυγδαλιές να προαναγγέλλουν τον ερχομό της άνοιξης. Ακολουθεί μια στάση στο παρακείμενο, εφοδιασμένο με σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλισμό, οινοποιείο. Η παρουσία του επιβεβαιώνει το γεγονός ότι η υλοποίηση ενός υψηλής στάθμης εκπαιδευτικού κέντρου για τη διάδοση καινοτόμων μεθόδων γεωργικής καλλιέργειας, αλλά και την εμφύσηση ευρύτερα περιβαλλοντικής και οικολογικής συνείδησης, αποτελούσε κεντρική φιλοσοφία στο σχεδιασμό του κτήματος. 

Ελάχιστα είναι τα φοινικόδεντρα που έχουν απομείνει στους περιποιημένους κήπους,
λόγω της επέλασης των... κόκκινων σκαθαριών.

Οι ξεναγήσεις ολοκληρώνονται με γευστικές δοκιμές κρασιών συνοδεία εκλεκτών λιχουδιών.

Η ενδιαφέρουσα διαδρομή ολοκληρώνεται με το ευγενικό προσωπικό να προσφέρει στους ανακατασκευασμένους στάβλους, όπου φιλοξενούνταν κατά το παρελθόν οι καμηλοπαρδάλεις (!) του κτήματος, μια εξαιρετική οινική εμπειρία, που περιλαμβάνει γευστική δοκιμή πέντε τύπων λευκών και ερυθρών κρασιών από αμπέλια βιολογικής καλλιέργειας, συνοδευόμενων από χειροποίητες πίτες, καπνιστά τυριά και σοκολάτες, με σχετικές επεξηγήσεις για το ιδανικό pairing. Συνολικά, πρόκειται για μια προσιτή και περιεκτική ημερήσια απόδραση -τόσο κοντινή και ταυτόχρονα μακρινή- με ποικιλία ερεθισμάτων και τροφή για σκέψη, που αξίζει με την πρώτη ευκαιρία να βιώσετε στα αθηναϊκά περίχωρα. 

INFO  

• Πύργος Βασιλίσσης, Ιλιον (Λ. Δημοκρατίας 67), Τ/210-23.13.607

• Η ευκολότερη πρόσβαση είναι οδικώς μέσω της Αττικής Οδού (έξοδος στον Κόμβο 7 και συνέχεια με νότια κατεύθυνση επί της Λ. Δημοκρατίας). Εναλλακτικά, με τον προαστιακό (Σταθμός Πύργος Βασιλίσσης) και στη συνέχεια με τα λεωφορεία Α10, Β10, 735, Β12 και 711.

• Οι επόμενες οργανωμένες ξεναγήσεις στον Πύργο Βασιλίσσης, που ξεκίνησαν το 2013 με πρωτοβουλία του Συλλόγου Φίλων Κτήματος Τατοΐου, θα πραγματοποιηθούν στις 20 Μαρτίου και στις 3 Απριλίου. Δηλώσεις συμμετοχής στο info@tatoi.org και περισσότερες πληροφορίες για το σύλλογο, τις δράσεις και τις ξεναγήσεις τόσο στον Πύργο Βασιλίσσης, στο Ιλιον, όσο και στο ανακτορικό συγκρότημα Τατοΐου στο www.tatoi.org. Κόστος ξενάγησης και γευσιγνωσίας: 5 €.

• Αν επιθυμείτε να εντρυφήσετε λίγο παραπάνω πριν ή μετά την επίσκεψή σας, μπορείτε να ανατρέξετε στο πολυτελές λεύκωμα «Ανάκτορα στην Ελλάδα» της Μάρως Καρδαμίτση-Αδάμη (εκδόσεις Μέλισσα), αλλά και στους δύο τόμους με τις «Ανέκδοτες επιστολές της βασίλισσας Αμαλίας στον πατέρα της, 1836-1853» των Βάνας και Μίχαελ Μπούσε (εκδόσεις της Εστίας).

Πηγή: Ε. Καθαράκης, Καθημερινή