Το ιερό Minerva Medica Το προσωπικό αρχείο 4000 φωτογραφιών του Ροδόλφο Λαντσιάνι στο διαδίκτυο.
 |
| Το ιερό Minerva Medica |
Το προσωπικό αρχείο 4000 φωτογραφιών του Ροδόλφο Λαντσιάνι στο διαδίκτυο.
Όταν στις ανασκαφές στον Κυρινάλιο Λόφο στη Ρώμη το 1885 αποκαλύφθηκε ένα από τα πιο θαυμαστά ελληνικά αγάλματα της ελληνιστικής περιόδου, ένας μπρούτζινος πυγμάχος που αναπαύεται, ο αρχαιολόγος Ροδόλφο Λαντσιάνι παρών κατά την εκταφή αυτού του σπάνιου αντικειμένου εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ που το απαθανάτησε με τη φωτογραφική του μηχανή. Η εικόνα που αποτύπωσε, η φιγούρα ενός άντρα σκαρφαλωμένη επάνω σε ένα ανάχωμα, είναι όσο καθηλωτική όσο και το ίδιο το γλυπτό, σαν ένας ταξιδιώτης του χρόνου να ξεπροβάλλει από τα ερείπια ενός άλλοτε αναγνωρίσιμου κόσμου. Αυτή είναι μόνο μία από τις πάμπολλες φωτογραφίες που τράβηξε ο Λαντσιάνι καθώς το τοπίο της πόλης του άλλαζε και αποτελεί ένα διαμαντάκι του τεράστιου αρχείου του. Μια συγκεντρωμένη εντυπωσιακή απόπειρα να καταγράψει ολόκληρη την αρχαιολογική ιστορία της Ρώμης κατά το τέλος του 19ου αι. Ένα αρχείο 4000 φωτογραφιών που μετά το θάνατο του το 1929 κατέληξε στο Εθνικό Ινστιτούτο Ιστορίας της Τέχνης και της Αρχαιολογίας στη Ρώμη στο Palazzo Venezia και είναι διαθέσιμο για το κοινό συγκεκριμένες ώρες και ημέρες της εβδομάδας αλλά σήμερα είναι πια ψηφιοποιημένο, και ο οποιοσδήποτε έχει δικαίωμα να το δει στη διαδικτυακή βάση δεδομένων που τα τελευταία δύο χρόνια δημιούργησαν μελετητές της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου του Στάντφορντ, του Πανεπιστημίου του Όρεγκον, και του Dartmouth College.
Το διαδίκτυο προσφέρει τη δυνατότητα να ξεφυλλίσει κανείς σε υψηλή ευκρίνεια σχέδια ζωγραφικής, τυπώματα και φωτογραφίες από τον 16ο έως τον 20ο αι. τα οποία παρουσιάζουν τα πάρα πολλά στρώματα της υποδομής της Αιώνιας Πόλης. Από ακουαρέλες ολόκληρων κτιρίων μέχρι αρχιτεκτονικά σχέδια, μέχρι σκίτσα διακοσμητικών στοιχείων που εκτέλεσαν εκατοντάδες καλλιτέχνες και των οποίων η δουλειά αποκαλύπτει τα περίφημα οικοδομήματα της Ρώμης σε διαφορετικές φάσεις όπως και δομές που χάθηκαν μέσα στο χρόνο.
 |
| Πλατεία στο παλάτι στο Κυρινάλιο |
Ο Λαντσιάνι ο οποίος εργαζόταν ως καθηγητής τοπογραφίας και ως γραμματέας στην Αρχαιολογική Υπηρεσία που ιδρύθηκε το 1872 για να επιμεληθεί με προσοχή τις αρχαίες τοποθεσίες της πόλης, είχε μεγάλο πάθος με τη χαρτογράφηση της Ρώμης και την καταγραφή της μετάλλαξης της. Η πιο εντυπωσιακή του εργασία δεν είναι άλλη από την «Forma Urbis Romae» ένας απίστευτα λεπτομερής χάρτης όπου ενέτασσε τους αμέτρητους αρχαιολογικούς χώρους. Όπως δήλωσε ο καθηγητής του Ντάρτμουθ, Νίκολα Καμερλένγκι «Η συλλογή Λαντσιάνι είναι μια εντυπωσιακής σπανιότητας προσωπική συλλογή ενός πιονέρου της αρχαιολογίας της Ρώμης. Συγκεντρώθηκε από κάποιον που χρειαζόταν το υλικό για να προχωρήσει την έρευνα του και που ο στόχο του ήταν να κατανοήσει την ιστορία μιας περιόδου χιλίων ετών. Από αυτή την άποψη είναι πράγματι ανεπανάληπτο καθώς φωτίζει την εσωτερική διεργασία του ακαδημαϊκού και ό, τι έκρινε ουσιαστικό. Συγκεντρώνοντας πλούσιο πληροφοριακό υλικό εικόνων για εκείνον και αντίστοιχα για ακαδημαϊκούς σήμερα.
Το 1870 η Ρώμη έγινε η πρωτεύουσα της ένωσης ενός έθνους, και αυτό σηματοδότησε την απαρχή μιας αναδιαμόρφωσης της υποδομής ολόκληρης της πόλης η οποία διήρκησε δεκαετίες. Όταν ξεκίνησε η ανοικοδόμηση της, ξεκίνησαν και οι αρχαιολογικές ανακαλύψεις, ένα φαινόμενο που διαρκεί μέχρι σήμερα. Ο Λαντσιάνι φωτογράφισε πολλές ανασκαφές σε ολόκληρη την πόλη, από το Πόρτα Ματζιόρε μέχρι το Σταθμό Τέρμινι μέχρι το Πόντε Σαντ΄Άτζελο. Πέρα από τις δικές του εικόνες και τους προσεκτικά σχεδιασμένους χάρτες του, αρχειοθέτησε επίσης υλικό που έλαβε από φίλους, καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες. Πολλούς άλλους τους αγόρασε από εμπόρους».
 |
| Η Βασιλική των Κωνσταντίνου (1700) |
 |
| Σκαλωσιά για την αποκατάσταση του θόλου της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου του Τζιάκομο Σαντζερμάνο |
Ο Καμερλένγκι συμπληρώνει: «Υποψιάζομαι ότι αγόραζε δεμένους τόμους από εκδοτικούς οίκους και μετά έκοβε και επανασύνδεε τις εικόνες στη συλλογή του, κατηγοριοποιώντας τις σε σχέση με τις θεματικές. Ουσιαστικά διέλυσε βιβλία ώστε να ικανοποιήσει την επιθυμία του για τη συγκέντρωση συγκεκριμένων εικόνων, μια πρακτική που είχε ηθικές συνέπειες που φτάνουν μέχρι σήμερα, αν και ήταν αρκετά σύνηθες στην εποχή του».
Η νέα βάση δεδομένων παραμένει πιστή στη μέθοδο κατηγοριοποίησης που προτιμούσε ο Λαντσιάνι, δηλαδή να ξεχωρίζει το υλικό σε σχέση με την τοποθεσία, αλλά υπάρχει η δυνατότητα αν κάποιος έχει συγκεκριμένη εικόνα στη μυαλό του, να την ψάξει. Όπως επίσης μπορεί κανείς να έχει άμεσα αποτελέσματα σε σχέση με το μέσο, τον καλλιτέχνη, την ημερομηνία, το θέμα και τον εκδότη. Κάτι που βοηθάει είναι τα επιμελημένα δοκίμια που διερευνούν ειδικά θέματα όπως οι τρούλοι της Ρώμης, και οι αστικές σκηνές εργασίας και παραγωγής.
 |
| Μωσαϊκό δαπέδου κοντά στην Πόρτα Σαν Πιέτρο Σάντι Μπάρτολι |
 |
| Ανασκαφή κιόνων (1870) |
 |
| Απομεινάρια της γέφυρας Συμπλίκιου |
 |
| Η μπροστινή όψη της Columbaria Vigna Belardi |
 |
| Photograph of the Columbaria of Vigna Belardi |
 |
| Ανασκαφή μπρούτζινου πυγμάχου που αναπαύεται (1885) |
Μερικά χρόνια αφότου ο Λουντσιάνι είχε δει τον μπρούτζινο πυγμάχο να αναδύεται μέσα από τη γη, ανέσυρε στη μνήμη του το γεγονός και έγραψε σε ένα βιβλίο: «Ποτέ μου δεν είχα εντυπωσιαστεί τόσο όσο όταν αντίκρισα εκείνο το υπέροχο δείγμα ημιβάρβαρου αθλητή να ξεπετάγεται μέσα από το χώμα σαν να ξυπνούσε μετά από μεγάλη ανάπαυση ύστερα από μια γενναία μάχη». Αυτή η νέα ψηφιακή εκδοχή του αρχείου του, αναβιώνει σήμερα ένα πολύ μεγαλύτερο κομμάτι του χαμένου παρελθόντος της πόλης.
Πηγή: LiFO
Δεν υπάρχουν σχόλια