H περίπτωση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης: Πώς πέρασε στην επόμενη εποχή εν μέσω κορωνοϊού

Η αίθουσα του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, χωρίς κόσμο, αλλά με ενεργή σχέση με το κοινό διαρκώς Η παγκόσμια καραντίνα του κορωνοϊού έβ...

Η αίθουσα του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, χωρίς κόσμο, αλλά με ενεργή σχέση με το κοινό διαρκώς

Η παγκόσμια καραντίνα του κορωνοϊού έβαλε τα μουσεία σε κωματώδη κατάσταση με μικρές αναλαμπές υπενθύμισης της παρουσίας τους στα social media. To Mουσείο Κυκλαδικής Τέχνης όμως, επέλεξε δρόμους και ανακάλυψε τρόπους για να κρατήσει ζωντανή και εξελισσόμενη τη σχέση με τον πολίτη και ταυτόχρονα να προσφέρει στο κοινωνικό σύνολο.

Είναι ένα case study, με ελληνική υπογραφή. Πώς ένα μουσείο, που στηρίζεται απολύτως στην σωματική συμμετοχή του θεατή, στην επίσκεψη στον χώρο, μπορεί να παραμείνει ενεργό μέσα στην πρωτόφαντη συνθήκη της καραντίνας; Το σκρολάρισμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν αρκεί. Χρειάζεται να είναι κατά το δυνατόν ζωντανή και διαρκώς τροφοδοτούμενη η σχέση με τον πολίτη, να είναι απτή η απήχηση του μουσείου στην πόλη και την κοινωνία. Αυτές τις προκλήσεις αντιμετώπισε κατάματα και με δυναμισμό από την πρώτη μέρα της κρίσης το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης -αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι ένα μουσείο που έχει το σχετικό «δίχτυ ασφαλείας» από το κράτος αφού δεν επιχορηγείται.

Μπορούμε να ξεφυλλίσουμε online καταλόγους σημαντικών περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης

«Προσπαθούμε να μένουμε διαρκώς συνδεδεμένοι με το κοινό μας. Σχεδιάζουμε διαφορετικές νέες δράσεις για όλες τις ομάδες, προσπαθώντας να δώσουμε μια δημιουργική ανάσα διαρκείας αυτή την περίοδο, μέχρι να μπορέσουμε να είμαστε και πάλι όλοι μαζί», μας λέει η Εκτελεστική Διευθύντρια του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης Ευγενία Χριστοδουλάκου. Ήδη από τον Φεβρουάριο, βλέποντας ότι έρχεται η συνθήκη του γενικού εγκλεισμού, η ομάδα του μουσείου με διαρκείς συσκέψεις και επικοινωνία και με το εξωτερικό για καλές πρακτικές και ενημέρωση, έπιασε τον παλμό αυτού που έρχεται και άρχισε να καταρτίζει σχέδιο και στρατηγική με στόχο όχι μόνο τους επισκέπτες του, το κοινό του, αλλά όλη την Ελλάδα και την κοινωνία συνολικά. Ήδη στο παρελθόν το μουσείο στήριζε με μέρος των εσόδων του ΜΚΟ, όπως για παράδειγμα με την έκθεση του Ai Weiwei οπότε ενισχύθηκαν ΜΚΟ που διαχειρίζονταν το προσφυγικό ζήτημα, ενώ τα κοινωικά προγράμματα του Μουσείου έχουν ωφελήσει εκατοντάδες ηλικιωμένους, παιδιά προσφύγων και παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες.

«Τώρα προχωράμε σε μια νέα πρωτοβουλία, που δεν κρύβω ότι μας δίνει μεγάλη χαρά. Κατόπιν συμφωνίας με το Υπουργείο Παιδείας και την Υπουργό, αποφασίσαμε να διαθέσουμε μέρος των εσόδων μας από τις συνδρομές των πολύτιμων Φίλων του Μουσείου για την αγορά tablets που θα διατεθούν σε σχολεία σε όλη τη χώρα. Ετσι θα στηρίξουμε την εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση», λέει η Ευγενία Χριστοδουλάκου. Ουσιαστικά, οι Φίλοι που στηρίζουν το Μουσείο, με τη συνδρομή τους στηρίζουν και την ίδια την κοινωνία σε αυτή την τόσο κρίσιμη στιγμή που όλα αλλάζουν γύρω μας και πρέπει κάποια θεμέλια -όπως η εκπαίδευση και ο πολιτισμός- να θωρακιστούν.

Ο παιδικός διαγωνισμός παίρνει νέα διάσταση καθώς όλες οι ζωγραφικές. περί τις 25.000 θα εκτεθούν ψηφιακά

Tα νέα δεδομένα ακολουθεί και ο παιδικός διαγωνισμού του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης που φέτος κάλεσε τα παιδιά να ζωγραφίσουν τον εαυτό τους με πηγή έμπνευσης έναν αρχαίο χάλκινο καθρέπτη από τις Συλλογές του Μουσείου. Η ανατροπή της κατάστασης λόγω της πανδημίας, δεν πάγωσε την καθιερωμένη έκθεση που γίνεται στο τέλος του παιδικού διαγωνισμού, αντίθετα οδήγησε σε μια παράδοξη άνθισή της: Η έκθεση θα ξεκινήσει online στις 18 Μαΐου-Ημέρα Μουσείων και θα παρουσιάζεται σε ειδική πλατφόρμα στο σάιτ του μουσείου. Το ιδανικό είναι ότι με αυτό τον τρόπο δεν θα παρουσιαστούν μόνο τα έργα που θα επιλεγούν από την επιτροπή -όπως γίνεται πάντα- άλλα όλα. Όλα όσα έχουν στείλει παιδιά 4 έως 15 ετών από άκρη σε άκρη της χώρας. Και οι 25.000 συμμετοχές που κατατέθηκαν έχουν το δικό τους «κάδρο» μέσα στην ψηφιακή πινακοθήκη της έκθεσης που δημιούργησε το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. «Όλα τα έργα σαρώνονται και ανεβαίνουν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα. Τώρα θα μπορούν όλοι να ψηφίσουν το αγαπημένο τους έργο αλλά και να πάρουν μέρος σε δημιουργικές δράσεις. Η ομάδα μας λειτούργησε άμεσα καθώς είμασταν σε ετοιμότητα γι αυτό. Προσπαθούμε στα πάντα, όσο είναι δυνατόν, να έχουμε ένα plan b» λέει η Εκτελεστική Διευθύντρια του μουσείου.

H Εκτελεστική Διευθύντρια του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης Ευγενία Χριστοδουλάκου

Το digital γίνεται ο νέος χωροχρόνος και της μουσειακής εμπειρίας. Χτίζεται συστηματικά από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Ηδη πραγματοποιούνται virtual tours σε σπίτια καλλιτεχνών και συλλεκτών μέσω zoom ειδικά για τους Φίλους του Μουσείου, ενώ ετοιμάζονται και ειδικά virtual tours, ψηφιακές ξεναγήσεις δηλαδή, μέσα στις συλλογές των κυκλαδικών, που θα γίνονται από αρχαιολόγους του μουσείου. Την ίδια ώρα αναζητούνται αντίστοιχες ψηφιακές λύσεις για τα κοινωνικά προγράμματα, όπως τις επισκέψεις σε Γηροκομεία και ΚΑΠΗ που δημιούργησαν αίσθηση τους περασμένους μήνες.

«Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης θα παραμείνει ανοιχτό με κάθε δυνατό τρόπο όσο υπάρχουν εκείνοι που το στηρίζουν και γι’ αυτό ευχαριστούμε τον καθένα από καρδιάς», λέει η κυρία Χριστοδουλάκου. Τα πάντα γίνονται μέσα από έρευνα προκειμένου να υπάρχει η κατάλληλη επιμέλεια, το σωστό στήσιμο για κάθε νέα ψηφιακή εφαρμογή, με δεδομένο και το διαρκές feed back των υπεύθυνων για τα εκπαιδευτικά και κοινωνικά προγράμματα του μουσείου. «Δεν σας κρύβω ότι ταυτόχρονα επεξεργαζόμαστε όλες τις δυνατότητες που μας δίνει η εργαλειοθήκη του Google Art and Culture προκειμένου να τις αξιοποιήσουμε», συμπληρώνει.

Μαρμάρινο άγαλμα της θεάς Υγείας από τον 3ο μ.Χ. αιώνα (Αρχαιολογικό Μουσείο Κω)

Ήδη στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης προετοιμάζονται όμως και για την επιστροφή στην κανονικότητα. Δουλεύουν εντατικά για τις εκθέσεις του 2021 και του 2022. Η επίσκεψη στην ιστοσελίδα του μουσείου προσφέρει μοναδικό υλικό ανάγνωσης και στοχασμού όπως εκπαιδευτικά παιχνίδια ή η σπουδαία ενότητα για την Υγεία με αφορμή και την περίφημη έκθεση του 2014 με θέμα Ιασις, Υγεία, Νόσος, Θεραπεία από τον Όμηρο στον Γαληνό. Εκεί συναντάμε και τον περίφημο ορφικό ύμνο στην υγεία που τέτοιες μέρες αποκτά νέα επίπεδα ανάγνωσης:

Ω περιπόθητη, αξιέραστη, που ζωογονείς τα πάντα, βασίλισσα των πάντων,

άκουσέ με, ω μακάρια Υγίεια, που φέρνεις την ευτυχία και είσαι η μητέρα όλων,

διότι από σένα καταστρέφονται οι ασθένειες των ανθρώπων,

και κάθε σπίτι ευημερεί γεμάτο χαρά χάρη σε σένα,

και οι τέχνες ακμάζουν, και σε ποθεί ο κόσμος, ω βασίλισσα,

και μόνον ο Άδης σε μισεί, ο πάντοτε θανατηφόρος.

Είσαι πάντα γεμάτη ζωντάνια, πολυπόθητη, ανακούφιση για τους θνητούς,

διότι χωρίς εσένα όλα είναι ανώφελα στους ανθρώπους·

διότι ούτε ο Πλούτος, που μάς δίνει τα αγαθά, είναι γλυκός στα συμπόσια,

ούτε ο άνδρας, που μόχθησε πολύ, καταφέρνει να γεράσει χωρίς εσένα·

διότι μόνη εσύ κυριαρχείς στα πάντα, και βασιλεύεις σε όλους.

Αλλά, ω θεά, έλα στους μύστες πάντοτε βοηθός,