Η στιγμή που η ανθρωπότητα κόντεψε να εξαφανιστεί: Είχαν μείνει μόνο 1.280 άτομα

Η βραχογραφία απεικονίζει πώς οι πρόγονοί μας επέζησαν μπροστά σε έναν άγνωστο κίνδυνο. Δίπλα του βρίσκεται η βασική μαθηματική εξίσωση που ...

Η βραχογραφία απεικονίζει πώς οι πρόγονοί μας επέζησαν μπροστά σε έναν άγνωστο κίνδυνο. Δίπλα του βρίσκεται η βασική μαθηματική εξίσωση που χρησιμοποιήθηκε από τους ερευνητές για να συμπεράνουν το σημείο συμφόρησης που συνέβη πριν από περίπου 1 εκατομμύριο χρόνια. [Credit: Shanghai Institute of Nutrition and Health, CAS]

Σήμερα ο ανθρώπινος πληθυσμός της Γης μπορεί να ξεπερνά τα 8 δισεκατομμύρια, ωστόσο πριν από ένα εκατομμύριο χρόνια- για την ακρίβεια, μεταξύ 800.000 και 900.000 ετών πριν- τα πράγματα φαίνεται πως ήταν πολύ διαφορετικά, σύμφωνα με νέα έρευνα, καθώς οι πρόγονοί μας φαίνεται πως ήταν στα πρόθυρα αφανισμού για περίπου 100.000 χρόνια.

Αναλυτικότερα, η συγκεκριμένη έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε στο Science, δείχνει ότι οι πρόγονοί μας βρέθηκαν σε έναν ακραίο πληθυσμιακό «λαιμό μπουκαλιού» (bottleneck, όπως χαρακτηρίζεται), με μόλις 1.280 άτομα ικανά για αναπαραγωγή περίπου 930.000 με 813.000 χρόνια πριν. Αυτή η περίοδος υψηλού κινδύνου κράτησε για περίπου 117.000 χρόνια, φέρνοντάς τους στα πρόθυρα του αφανισμού- και τα ευρήματα αυτά συνάδουν με ένα σημαντικό χρονολογικό κενό που υπάρχει στο «αρχείο» των απολιθωμάτων σε Αφρική και Ευρώπη. Όσον αφορά στον πιθανό λόγο της κατάρρευσης του πληθυσμού, σημειώνεται πως αυτή φαίνεται να συμπίπτει με μεγάλες αλλαγές στο κλίμα και ακόλουθα συμβάντα ειδογένεσης.

Αυτός ο παραλίγο αφανισμός μπορεί να έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του σύγχρονου ανθρώπου και των κοντινότερων, μα εξαφανισμένων πλέον, συγγενών του- των Νεάντερταλ και των αινιγματικών Ντενίσοβαν, θεωρούν οι ερευνητές.

Το διάγραμμα απεικονίζει το χρονοδιάγραμμα της σοβαρής συμφόρησης και πόσα άτομα πιθανότατα υπήρχαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. [Credit: Science]

Προηγούμενες έρευνες υποδεικνύουν πως ο σύγχρονος άνθρωπος εμφανίστηκε περίπου 300.000 χρόνια πριν στην Αφρική. Από την περίοδο εκείνη δεν υπάρχουν πολλά απολιθώματα, οπότε πολλά παραμένουν άγνωστα ως προς το πώς εξελίχθηκε το «δέντρο» που οδήγησε στην εμφάνιση του σύγχρονου ανθρώπου. Για να μάθουν περισσότερα για την περίοδο κοντά στην εξέλιξη του σύγχρονου ανθρώπου, οι επιστήμονες εξέτασαν τα γονιδιώματα άνω των 3.150 σημερινών ανθρώπων από 10 πληθυσμούς στην Αφρική και 40 πληθυσμούς εκτός αυτής. Ανέπτυξαν ένα νέο αναλυτικό εργαλείο για να διαπιστώσουν το μέγεθος του γκρουπ από το οποίο προήλθαν οι πρόγονοι του σύγχρονου ανθρώπου, εξετάζοντας την ποικιλομορφία των γενετικών αλληλουχιών στους απογόνους τους. Το συμπέρασμα, βάσει αυτών, ήταν πως, περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια πριν, οι πρόγονοί μας βίωσαν το συγκεκριμένο «bottleneck», χάνοντας περίπου το 98,7% του αναπαραγωγικού τους πληθυσμού.

«Οι πρόγονοί μας βίωσαν ένα τόσο μεγάλο σοβαρό “bottleneck” για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, που ήρθαν αντιμέτωποι με υψηλό κίνδυνο αφανισμού» είπε στο Live Science ο Γουανγκτζί Χου, του Icahn School of Medicine, ένας εκ των συντελεστών της έρευνας. Όπως προαναφέρθηκε, θεωρείται πως ο αναπαραγωγικός πληθυσμός ήταν γύρω στα 1.280 άτομα για 117.000 χρόνια.

Η κατάρρευση αυτή συνέπεσε με μια σοβαρή πτώση της θερμοκρασίας, που οδήγησε στην εμφάνιση παγετώνων, στην πτώση των θερμοκρασιών στην επιφάνεια του ωκεανού και ενδεχομένως μεγάλες περιόδους ξηρασίας στην Αφρική και την Ευρασία- ωστόσο και πάλι δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για το πώς οι αλλαγές αυτές στο κλίμα μπορεί να επηρέασαν τους προγόνους μας, επειδή τα ανθρώπινα απολιθώματα από την περίοδο εκείνη είναι ελάχιστα (πιθανότατα επειδή ο πληθυσμός ήταν πολύ μικρός).

Σημειώνεται πως προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι ο τελευταίος κοινός πρόγονος που είχαν οι σύγχρονοι άνθρωποι, οι Νεάντερταλ και οι Ντενίσοβαν έζησε περίπου 765.000 με 550.000 χρόνια πριν, περίπου (χονδρικά) την ίδια περίοδο που έλαβε χώρα αυτό το «bottleneck». Αυτό υποδεικνύει πως ο παρολίγον αφανισμός ίσως συνδεόταν με την εξέλιξη του τελευταίου αυτού κοινού προγόνου.

«Οι αριθμοί που προκύπτουν από τη μελέτη μας συνάδουν με αυτούς ειδών που είναι αυτή τη στιγμή σε κίνδυνο αφανισμού» είπε ο καθηγητής Τζιόρτζιο Μάντσι, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο Sapienza στη Ρώμη και ένας εκ των συντελεστών της έρευνας, σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα του Guardian.

Ο Μάντσι και οι συνάδελφοί του πιστεύουν ότι η πίεση αυτού του υπαρξιακού κινδύνου θα μπορούσε να έφερε την εμφάνιση ενός νέου είδους, του Homo heidelbergensis, που κάποιοι θεωρούν ότι ίσως να είναι ο προαναφερθείς τελευταίος κοινός πρόγονος. Υπενθυμίζεται πως ο Homo sapiens εκτιμάται πως εμφανίστηκε περίπου 300.000 χρόνια πριν.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Πηγή: The Huffington Post, με πληροφορίες από Live Science, Guardian