Τάφος 2.200 ετών της «Κόκκινης Πριγκίπισσας του Δρόμου του Μεταξιού» βρέθηκε στην Κίνα με δόντια χρωματισμένα με κιννάβαρι

Στη λεκάνη Turpan της περιοχής Xinjiang, στην Κίνα, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν αξιοσημείωτες αποδείξεις μιας γυναίκας ηλικίας 2.200 ετών, τα ...

Στη λεκάνη Turpan της περιοχής Xinjiang, στην Κίνα, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν αξιοσημείωτες αποδείξεις μιας γυναίκας ηλικίας 2.200 ετών, τα δόντια της οποίας ήταν βαμμένα κόκκινα με το εξαιρετικά δηλητηριώδες ορυκτό με βάση τον υδράργυρο, γνωστό ως κιννάβαρι. Ενώ η ανακάλυψη αυτή ρίχνει φως στις πνευματικές και πολιτιστικές πρακτικές των αρχαίων πολιτισμών του Δρόμου του Μεταξιού, είναι η πρώτη τέτοια περίπτωση όπου έχει εντοπιστεί βαφή των ανθρώπινων δοντιών με κιννάβαρι.

Το απίστευτο εύρημα έγινε σε ένα νεκροταφείο στο Shengjindian, ένα νεκροταφείο που χρησιμοποιήθηκε μεταξύ 202 π.Χ. και 8 μ.Χ. κατά τη διάρκεια της Δυτικής Δυναστείας Χαν. Το νεκροταφείο βρίσκεται κατά μήκος του Δρόμου του Μεταξιού, ενός εμπορικού δρόμου που συνέδεε την Κίνα με τον υπόλοιπο αρχαίο κόσμο. Από όλους τους τάφους που ανασύρθηκαν κατά την ανασκαφή, ένας τάφος ξεχώρισε πραγματικά: ο τάφος μιας νεαρής γυναίκας, πιθανότατα ηλικίας 20 έως 25 ετών κατά τη στιγμή του θανάτου της, τα δόντια της οποίας έφεραν ίχνη μιας έντονης κόκκινης χρωστικής ουσίας.

Η προηγμένη επιστημονική ανάλυση με τη χρήση φασματοσκοπίας Raman, φθορισμού ακτίνων Χ και φασματοσκοπίας υπερύθρου με μετασχηματισμό Fourier επιβεβαίωσε ότι η χρωστική ουσία ήταν πράγματι κιννάβαρι, πιθανώς συνδεδεμένο με μια ζωική πρωτεΐνη, όπως κρόκος αυγού ή ασπράδι αυγού. Οι ερευνητές την ονόμασαν «Κόκκινη Πριγκίπισσα του Δρόμου του Μεταξιού», από την «Κόκκινη Βασίλισσα» του Παλένκε, μια ευγενή των Μάγια που βρέθηκε καλυμμένη με κιννάβαρι στο Μεξικό.

Το κιννάβαρι, που αποτελείται από θειούχο υδράργυρο, κατείχε ιδιαίτερη θέση σε πολλές αρχαίες κοινωνίες, παρόλο που ήταν τοξικό. [Credit: H. Zell, CC BY-SA 3.0]

Το κιννάβαρι, που αποτελείται από θειούχο υδράργυρο, κατείχε ιδιαίτερη θέση σε πολλές αρχαίες κοινωνίες, παρόλο που ήταν τοξικό. Οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν αυτό το κόκκινο ορυκτό σε ταφικές τελετές, στη ζωγραφική και στην αλχημεία. Πίστευαν ότι είχε μαγικές δυνάμεις και μπορούσε να θεραπεύσει ασθένειες.

Στην Κίνα, η χρωστική αυτή χρησιμοποιούνταν για διακοσμήσεις, ταφικές τελετές, ακόμη και για ελιξίρια αθανασίας, παρά τους πιθανούς κινδύνους για την υγεία. Η εφαρμογή του κιννάβαρι στα δόντια της Κόκκινης Πριγκίπισσας παραμένει ένα αίνιγμα, καθώς δεν υπάρχουν γνωστά ορυχεία κιννάβαρι στη λεκάνη Turpan. Οι αρχαιολόγοι εικάζουν ότι μπορεί να έφτασε στην περιοχή από άλλες περιοχές, όπως η νοτιοδυτική Κίνα, η Δυτική Ασία ή ίσως ακόμη και η Ευρώπη, όπου η εξόρυξη κιννάβαρι ήταν εξέχουσα.

Υπάρχει μια συνεχής συζήτηση μεταξύ των αρχαιολόγων σχετικά με το γιατί τα δόντια βάφτηκαν με κιννάβαρι. Ορισμένοι προτείνουν ότι η πρακτική αυτή μπορεί να αφορούσε σαμανιστικές πεποιθήσεις, με το κόκκινο να συμβολίζει τη ζωή, το θάνατο και την πνευματικότητα. Τα δόντια λατρεύονταν ως η έδρα της ψυχής σε ορισμένες αρχαίες παραδόσεις, οδηγώντας τους μελετητές στη θεωρία ότι τα δόντια της γυναίκας μπορεί να αποτελούσαν μέρος μιας τελετουργίας που εξασφάλιζε την αθανασία της στη μετά θάνατον ζωή.

Ο Dr. Li Sun, καθηγητής γεωλογίας στο Collin College στο Τέξας και συν-συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο Archaeological and Anthropological Sciences, εξήγησε ότι από την προετοιμασία της χρωστικής ουσίας μέχρι την επανειλημμένη εφαρμογή της μέσα στο στόμα, η γυναίκα και οι βοηθοί της μπορεί να εισέπνεαν ατμούς υδραργύρου, οι οποίοι είναι γνωστό ότι προκαλούν σοβαρές νευρολογικές επιπτώσεις.

Άλλοι προτείνουν μια πιο πρακτική εξήγηση: το κιννάβαρι μπορεί να είχε εφαρμοστεί ως σημάδι ομορφιάς ή υψηλής κοινωνικής θέσης. Σε όλη την κινεζική ιστορία, το κόκκινο χρώμα έχει συνδεθεί με τη δύναμη και το κύρος, ενώ η παρουσία άλλων ταφών με ζωγραφισμένα πρόσωπα και τατουάζ υποδηλώνει ότι η διακόσμηση του σώματος ήταν συνηθισμένη στην περιοχή.

Η ανακάλυψη της Κόκκινης Πριγκίπισσας, ωστόσο, εγείρει περισσότερα ερωτήματα παρά απαντήσεις. Ενώ τα κόκκινα δόντια της την κάνουν να διαφέρει, το νόημα πίσω από μια τέτοια πρακτική παραμένει αβέβαιο. Μελλοντικές μελέτες, συμπεριλαμβανομένης της ανάλυσης του DNA της γυναίκας και όσων θάφτηκαν μαζί της, μπορεί να φωτίσουν την καταγωγή της, την κοινωνική της υπόσταση και τις σχέσεις της.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

You, S., Ren, M., Sun, L. et al. (2025). Red princess of the Silk Road – the first-and-only known case of cinnabar-stained teeth in antiquity from the Iron Age Western Regions (202BCE − 8CE). Archaeol Anthropol Sci 17, 69. doi:10.1007/s12520-025-02188-5

Πηγή: Archaeology News