Αρχαία διαφθορά.....αθάνατη!

Το φαινόμενο της διαφθοράς είναι πανάρχαια υπόθεση και βαθιά συνυφασμένη με την ανθρώπινη φύση.  Η ιστορία βρίθει από τέτοια παραδείγματα. ...

Το φαινόμενο της διαφθοράς είναι πανάρχαια υπόθεση και βαθιά συνυφασμένη με την ανθρώπινη φύση. Η ιστορία βρίθει από τέτοια παραδείγματα.

Ο θεωρούμενος ως μεγάλος και εντιμότατος νομοθέτης, ο Σόλων, καθιέρωσε τον 5ο αιώνα π. Χ. τη Σεισάχθεια, δηλαδή τη διαγραφή των χρεών. Όπως γράφει ο Αριστοτέλης, λίγο καιρό πριν την ανακοινώσει, ενημέρωσε τους φίλους του, οι οποίοι έσπευσαν να πάρουν δάνεια μεγάλα, τα οποία με την απόφαση του Σόλωνα διαγράφηκαν. Έτσι έγιναν πάμπλουτοι.

Ο Θεμιστοκλής έλεγε ότι δεν έχει καμιά αξία να είσαι ηγέτης, αν δεν πλουτίσουν οι φίλοι σου, ενώ την ίδια άποψη διατύπωνε και ο βασιλιάς της Σπάρτης, ο κατά τα άλλα σκληρός και άτεγκτος Αγησίλαος.

Τα μνημεία της Ακρόπολης των Αθηνών, που τόσο περήφανα επιδεικνύουμε σήμερα σε όλο τον κόσμο, συνέδεσαν την ανέγερσή τους με το πιθανότατα μεγαλύτερο σκάνδαλο κατάχρησης της εποχής. Οι λόγοι ήταν τόσο η χρησιμοποίηση των χρημάτων από το ταμείο της Αθηναϊκής Συμμαχίας από τον Περικλή, όσο και οι υποψίες ότι ο Φειδίας είχε νοθεύσει το κράμα χρυσού στο άγαλμα της Αθηνάς. Ο άνθρωπος που καθιέρωσε τα «μυστικά κονδύλια», ο Περικλής, όπως γράφει ο Πλούταρχος, πήρε από το ταμείο της Αθήνας 10 τάλαντα, ποσό τεράστιο για την εποχή. Στη λογοδοσία της Πνύκας, όταν ρωτήθηκε τι τα έκανε, απάντησε «ανηλώμενα εις το δέον», δηλαδή, «τα έδωσα εκεί που έπρεπε», χωρίς καμιά άλλη εξήγηση.

Ο Δημοσθένης είχε φυλακιστεί και εξοριστεί δύο φορές για δωροδοκία. Μια φορά τα πήρε από τον ταμία του Μεγάλου Αλεξάνδρου,  τον Άρπαλο, που είχε βουτήξει το ταμείο από τη Βαβυλώνα και κατέφυγε στην Αθήνα, και μια φορά από τους Αμφίσεις για να καλύψει τα σκάνδαλά τους στο Μαντείο των Δελφών. Στην πρώτη περίπτωση ο Δημοσθένης αρχικά εισηγήθηκε την απέλασή του, αλλά, έπειτα από μια γενναία... «χορηγία» από τον Άρπαλο, άλλαξε γνώμη... Έτσι, στην προγραμματισμένη συζήτηση στην Εκκλησία του Δήμου για το αίτημα ασύλου στον Άρπαλο, όταν ήλθε η ώρα να μιλήσει ο Δημοσθένης, εκείνος προφασίσθηκε ότι δεν μπορούσε λόγω κρυολογήματος…
Ο Άρπαλος είχε δραπετεύσει στην Αθήνα για να αποφύγει την οργή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, λόγω των μεγάλων καταχρήσεων που είχε διαπράξει στα οικονομικά της στρατιάς, αλλά και του θησαυροφυλακίου της Βαβυλώνας που του είχαν εμπιστευτεί.

Αντίστοιχες περιπτώσεις, δυστυχώς, έχουμε βιώσει κατά κόρον στα χρόνια από τη μεταπολίτευση έως σήμερα. Με ποια, όμως, σημαντική διαφορά, που ίσως αποτελεί και την ελπιδοφόρα πλευρά των πραγμάτων; Η διαφορά έγκειται στον τρόπο που αντιμετωπίζονταν τότε οι αντίστοιχες απάτες.

Στην περίπτωση της αρχαίας Ελλάδας, οι νόμοι  και το πολίτευμα δεν λειτουργούσαν «ελέω Θεού», αλλά «ελέω πολιτών». Έτσι, για την κατάχρηση που βάρυνε τον Περικλή ορίσθηκε δικάσιμος, έστω κι αν αυτός ουδέποτε τελικώς δικάσθηκε, καθώς μεσολάβησε η κήρυξη του Πελοποννησιακού Πολέμου. Παρ’ όλα αυτά, πριν ξεκινήσει η ανέγερση του ναού της Αθηνάς Νίκης οι τότε ελεγκτές «έκαναν φύλλο και φτερό» τη μελέτη του Καλλικράτη...

Όσο για τον Φειδία, αυτός μπορεί ν’ απέδειξε στο δικαστήριο την αθωότητά του, αλλά δεν γλίτωσε τη φυλακή. Ο λόγος ήταν η αλαζονία του που τον οδήγησε να απαθανατίσει τον εαυτό του και τον Περικλή πάνω στην ασπίδα της Θεάς.

Τέλος, ο Δημοσθένης, για την επιλογή του να συνεργαστεί με τον μεγαλύτερο καταχραστή της εποχής του, τον Άρπαλο, καταδικάστηκε κι εξορίσθηκε από την Αθήνα το έτος 324 π.Χ.

Άρα, διαπιστώνουμε ότι μπορεί το φαινόμενο της διαφθοράς να είναι διαχρονικό, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι δεν περιορίζεται και δεν μπορεί να θεσπισθούν μέτρα που ν’ αποτρέπουν τους διαχειριστές του δημοσίου χρήματος να «βάζουν το δάκτυλο στο μέλι».

Πηγές: Περιοδικό Αρχαιολογία & Τέχνες, http://www.arxaiologia.gr/site/content.php?artid=6957, Άρθρο: Ως πότε ατιμώρητος ο Άρπαλος; http://www.amarysia.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=28453:2010-06-04-09-08-27&catid=92:new&Itemid=177