Έπαυλη από την εποχή του Χαλκού στη Γαύδο

Κεραμικά που βρέθηκαν στην έπαυλη Μπορεί η Γαύδος σήμερα να μην έχει τακτική συγκοινωνία και να ανήκει στις υποβαθμισμένες αναπτυξιακά ...

Κεραμικά που βρέθηκαν στην έπαυλη

Μπορεί η Γαύδος σήμερα να μην έχει τακτική συγκοινωνία και να ανήκει στις υποβαθμισμένες αναπτυξιακά περιοχές, όμως η εκπαιδευτική ανασκαφή του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης έφερε στο φως ένα σημαντικό εύρημα: μια «έπαυλη» ή «αγρέπαυλη», ανάλογη με τα γνωστά αρχιτεκτονικά συμπλέγματα της μινωικής Κρήτης, συνολικής έκτασης 450-500 τ.μ.

βίλας. Το ανασκαφικό εύρημα προσδιορίζεται χρονολογικά στο πλαίσιο της Εποχής του Χαλκού. Ικανό τμήμα του διατηρήθηκε αδιατάρακτο στο κάτω ισόπεδο μιας διαβρωμένης πλαγιάς, ενώ το υπόλοιπο έχει καταπέσει στην υποκείμενη κλιτύ.

Η έπαυλη βρέθηκε σε μια καλά επιλεγμένη θέση, με δροσερό αέρα και θέα... στη θάλασσα! Είναι καλοκατασκευασμένη, με συμμετρική κάτοψη. Στην τελική της μορφή θεμελιώθηκε λίγο πριν από τα μέσα της 2ης χιλιετίας π.Χ., πάνω σε έναν εκτεταμένο πρωιμότερο ορίζοντα. Εχει υποστεί μία τουλάχιστον καταστροφή από σεισμό και φέρει κατά τόπους έντονα σημάδια φωτιάς.

Διαθέτει χώρους αποθήκευσης, εργαστηρίων παρασκευής τροφών για κατανάλωση και βιοτεχνική παραγωγή, καθώς και εργαστήρια αρωματικών και άλλων υλικών!

Δομικά, διαθέτει λιθόκτιστες θήκες και πιθοστάτες. Η σκαπάνη έφερε στο φως πολλά ευρήματα, άλλα ανέγγιχτα στη θέση τους και άλλα σπασμένα και διασκορπισμένα σε μεγάλη απόσταση.

Κεραμικά

Στην κεραμική «συλλογή» της συγκαταλέγονται πίθοι, πιθαμφορείς και πιθοειδή, λεκανίδες, αρκετές χύτρες και μαγειρικοί δίσκοι, πολλές πρόχοι, αμφορείς και άλλα αγγεία, κατασκευασμένα από ντόπιους πηλούς καλής ποιότητας -άλλωστε η Κρήτη, έχει παράδοση στην αγγειοπλαστική-, που φέρουν συχνά γραπτή ή πλαστική διακόσμηση.

Τα αγγεία είναι επηρεασμένα από τους μινωικούς κεραμεικούς ρυθμούς, καθώς και την ευρύτερη αιγαιοκυκλαδική αγγειοπλαστική. Τέτοια αγγεία ταξίδευαν και εκτός Γαύδου: τουλάχιστον μέχρι το σημαντικό λιμάνι του Κομμού, στην απέναντι ακτή του Λιβυκού, αλλά και μέχρι το σπήλαιο των Καμαρών, στον Ψηλορείτη, από όπου είναι ορατή η Γαύδος.

Ακόμα, αναδείχθηκαν πολλά εργαλεία άλεσης, τμήματα πέτρινων αγγείων, καπάκια και πώματα, μερικά χάλκινα αντικείμενα, αλλά και χάντρες από φαγεντιανή και ημιπολύτιμους λίθους και δύο σφραγίδες. Μία εξ αυτών είναι από φλεβωτό αχάτη και φέρει καλοφτιαγμένη παράσταση πλοίου με ανοιχτά πανιά.

«Παρόμοια ευρήματα», λέει η Κατερίνα Κόπακα, αναπληρώτρια καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας, «δείχνουν μια άνεση στην καθημερινότητα των χρηστών του κτιρίου στα Καταλύματα και γενικότερα μια άνθηση στη Γαύδο της εποχής, που θα πρέπει να συνδεόταν σε μεγάλο βαθμό με την ακμή της σύγχρονής της ανακτορικής Κρήτης».

Νησί με ιστορία

Στη σχεδόν 20ετή έρευνά των πανεπιστημιακών στη Γαύδο, έχει τεκμηριωθεί ότι το νησί αποτελεί μουσείο της φύσης και του πολιτισμού -από τα σπάνια στον πλανήτη μας- και χρήζει κάθε δυνατής κεντρικής προστασίας. Τα ανασκαφικά ευρήματα αποδεικνύουν ότι η ιστορία του νησιού ξεκινά από πολύ νωρίς. Ηδη στο πρώιμο παλαιολιθικό παρελθόν, δηλαδή τουλάχιστον 130.000 χρόνια πριν, φαίνεται ότι η Γαύδος πέρασε τόσο διαστήματα ευημερίας όσο και μεγάλης ύφεσης.

Πηγή: Παν. Γεωργούδης, Εφημερίδα "Ελευθεροτυπία", http://www.enet.gr/?i=news.el.ellada&id=228142