Χαμένα αντικείμενα στα ρωμαϊκά λουτρά

Πισίνα από αρχαίο ρωμαϊκό λουτρό στην Πομπηία Σας έχει τύχει να πάτε για μπάνιο φορώντας τα δαχτυλίδια σας στα χέρια ή τα σκουλαρίκια...

Πισίνα από αρχαίο ρωμαϊκό λουτρό στην Πομπηία

Σας έχει τύχει να πάτε για μπάνιο φορώντας τα δαχτυλίδια σας στα χέρια ή τα σκουλαρίκια στα αυτιά σας, και στην συνέχεια να ανακαλύψετε ότι τα κοσμήματα σας έχουν εξαφανιστεί μετά την βουτιά;

Αν ναι, έχετε κάτι κοινό με τους αρχαίους Ρωμαίους.

Μια νέα μελέτη των αντικειμένων που χάθηκαν στις αποχετεύσεις των λουτρών της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας αποκαλύπτει ότι οι άνθρωποι έχαναν όλα τα είδη των πραγμάτων σε αυτά τα μέρη. Έκαναν, φυσικά, το λουτρό τους αλλά την ίδια στιγμή φορούσαν μπιχλιμπίδια, τσιμπούσαν φαγητά, μέχρι που κεντούσαν!

«Για τους Ρωμαίους, τα λουτρά δεν ήταν μόνο ένα μέρος για να καθαριστεί κάποιος, αλλά ένα ευρύτερο κοινωνικό κέντρο, όπου λαμβάνουν χώρα μια ποικιλία δραστηριοτήτων», δήλωσε η ερευνήτρια της μελέτης, Alissa Whitmore, υποψήφια διδάκτωρ αρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο της Iowa.

Κάτω από τον αγωγό

Στην εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, τα λουτρά πολλαπλασιάστηκαν σε όλη την Ευρώπη, τόσο για στρατιωτική όσο και για πολιτική χρήση. Πολλά από αυτά ήταν αρκετά περίτεχνα, με τεράστιες κιονοστοιχίες, διακοσμητικά ψηφιδωτά και πισίνες με νερό, όπου η θερμοκρασία κυμαινόταν από ψυχρή έως και καυτή.

Τα αρχαία κείμενα έδωσαν κάποιες ενδείξεις ως προς την ποικιλία των δραστηριοτήτων που λάμβαναν χώρα στα λουτρά, αναφέρει η Whitmore, αλλά τα κείμενα είναι εξωφρενικά ασαφή σε ορισμένες λεπτομέρειες. Έτσι η Whitmore στράφηκε προς τις απτές αποδείξεις: τα αντικείμενα που βρέθηκαν στο δάπεδο και στις αποχετεύσεις των πισινών στα υπολείμματα των λουτρών.

Τα αρχαία υδραυλικά συστήματα μπορούν να μας προσφέρουν καλές ιδέες, δηλώνει η Whitmore στο LiveScience, επειδή περιέχουν αρκετά αντικείμενα που χάνονται ή απορρίπτονται κατά τη διάρκεια της εποχής χρήσης των λουτρών. Οι Ρωμαίοι εγκατέλειψαν τελικά την πλειοψηφία των λουτρών τους, αφήνοντας τις κατασκευές αυτές να καταρρεύσουν, προσθέτει. Νέοι κάτοικοι κατέλαβαν τα κτίρια αυτά, αφήνοντας πίσω τους αντικείμενα στο πάτωμα και σε άλλα σημεία που δεν αντιπροσώπευαν τα αυθεντικά αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν όταν τα λουτρά λειτουργούσαν ακόμη.

Δραστήρια λουτρά

Η Whitmore εξέτασε ευρήματα από υδρορροές από 11 δημόσια και στρατιωτικά λουτρά στην Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ελβετία, τη Γερμανία και τη Βρετανία, τα οποία χρονολογούνται μεταξύ του 1^ου  και 4^ου αιώνα μ.Χ.. Όπως ήταν αναμενόμενο, η ερευνήτρια βρήκε ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία για αντικείμενα που σχετίζονται με τα λουτρά όπως φιαλίδια αρωμάτων, καθαριστικά νυχιών, τσιμπιδάκια και φιάλες για την αποθήκευση αιθέριων ελαιών και άλλα προϊόντα περιποίησης.

Επίσης, τα ευρήματα υπέδειξαν ότι μπορεί να είχαν λάβει χώρα και ιατρικές διαδικασίες κατά καιρούς στα λουτρά. Οι ερευνητές βρήκαν ένα νυστέρι σφηνωμένο σε υδρορροή. Στα λουτρά Caerleon, στην σημερινή Ουαλία, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τρία εφηβικά δόντια και δύο δόντια ενηλίκων, υποδεικνύοντας ότι οι επισκέπτες των λουτρών μπορεί να απολάμβαναν και κάποιας οδοντιατρικής υπηρεσίας.

Οι επισκέπτες επίσης γευμάτιζαν στα λουτρά, αν κρίνουμε από τα θραύσματα  πιάτων και ποτηριών που βρέθηκαν μέσα στις αποχετεύσεις. Στο Caerleon, οι λουόμενοι γευμάτιζαν με μύδια και οστρακοειδή, αναφέρει η Whitmore, ενώ στα λουτρά στο Silchester, στο Ηνωμένο Βασίλειο, βρέθηκαν ίχνη από σπόρους παπαρούνας. Τα οστά που άφησαν πίσω τους οι Ρωμαίοι λουόμενοι στον χώρο των λουτρών αποκαλύπτουν ότι απολάμβαναν μικρά τεμάχια βοδινού κρέατος αλλά και αρνίσιου, κατσικίσιου, χοιρινού, πουλερικών και άγριων ​​ελαφιών.

«Τα αρχαία κείμενα μιλούν για μικρά γεύματα και γλυκά, αλλά στην πραγματικότητα δεν μιλάνε για ζώα», δηλώνει η Whitmore. «Αυτό ήταν πολύ ενδιαφέρον».

Οι αρχαιολόγοι έχουν βρει επίσης ίχνη τυχερών και απλών παιχνιδιών, συμπεριλαμβανομένων ζαριών και κερμάτων σε διάφορα λουτρά. Ίσως το πιο εκπληκτικό, σύμφωνα με την Whitmore, είναι η εύρεση οστών καθώς και χάλκινων βελονών και τμημάτων αξόνων, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι λουόμενοι εκτελούσαν κλωστοϋφαντουργικές εργασίες στα λουτρά.

Αυτού του είδους οι εργασίες δεν θα λάμβαναν χώρα στο νερό, είπε η Whitmore, αλλά σε αποδυτήρια ή σε κοινόχρηστους χώρους με καθιστικό. Οι βελόνες μπορεί να ανήκαν σε λουόμενους που έφερναν κεντήματα για να περάσει η ώρα ή σε εργαζόμενους των λουτρών που μπορεί να είχαν φέρει τον εξοπλισμό προκειμένου να προσφέρουν την συγκεκριμένη υπηρεσία ενώ οι λουόμενοι χαλαρώνουν.

Χαμένα κοσμήματα

Μεταξύ των αντικειμένων που βρέθηκαν σε αποχετευτικό σύστημα λουτρού ήταν και κομμάτια ενός κοσμήματος. Οι αρχαιολόγοι μεταξύ των άλλων ανακάλυψαν φουρκέτες, χάντρες, καρφίτσες, μενταγιόν και intaglio (χαραγμένοι πολύτιμοι λίθοι). Ένας αριθμός από αυτά τα ευρήματα σίγουρα προέρχονται από την πισίνα των λουτρών, σύμφωνα με την Whitmore.

Ρωμαϊκό intaglio που χρονολογείται από το 212 μ.Χ. και βρίσκεται στο θησαυροφυλάκιο του Sainte-Chapelle στο Παρίσι. Κοσμήματα παρόμοια με αυτό βρέθηκαν στα αποχετευτικά συστήματα των ρωμαϊκών λουτρών.

«Φαίνεται ότι υπάρχει ένας ικανοποιητικός αριθμός αποδείξεων που επιβεβαιώνει ότι στην πραγματικότητα οι λουόμενοι έμπαιναν μέσα στο νερό φορώντας διάφορα αντικείμενα», είπε.

Οι λουόμενοι μπορεί να φορούσαν τα κοσμήματά τους στις πισίνες προκειμένου να αποτρέψουν την πιθανότητα κλοπή τους, προσθέτει η Whitmore.

Ή ίσως η ματαιοδοξία τους ενέπνευσε.

«Πρόκειται πραγματικά για ένα μέρος που πας για να δεις και να σε δουν», είπε η Whitmore. «Είναι λογικό ότι, ακόμη και αν έπρεπε να αφαιρέσεις τα φανταχτερά ρούχα σου, θα εξακολουθούσες να αναδεικνύεις την κοινωνική σου θέση με τα φανταχτερά κοσμήματα σου».

Δυστυχώς, οι βουτιές σε ζεστό και κρύο νερό χαλάρωναν τις κόλλες των κοσμημάτων ενώ προκαλούσε συστολές και διαστολές του μετάλλου. Το αποτέλεσμα ήταν ένας αριθμός άτυχων Ρωμαίων να αναδύετε από τα νερά των λουτρών με σημαντικά λιγότερα κιλά σε βάρος από ότι μπήκαν.

Η Whitmore ανακοίνωσε τα αποτελέσματα της έρευνάς της το Σάββατο (05/01) στην ετήσια συνάντηση του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής στο Seattle. Σχεδιάζει να επεκτείνει την ανάλυση των ευρημάτων της προκειμένου να συγκρίνει καλύτερα τις αλλαγές στις δραστηριότητες που λάμβαναν χώρα στα λουτρά με την πάροδο του χρόνου και σε διάφορες περιοχές. Μια σταθερά που έχει ήδη βρεθεί, σύμφωνα με την ίδια, είναι η παρουσία των γυναικών, ακόμη και σε λουτρά στρατιωτικών βάσεων.

«Προσθέτει περαιτέρω ενδείξεις ότι τα ρωμαϊκά στρατιωτικά οχυρά δεν ήταν εντελώς απομονωμένες περιοχές «αρσενικών», αλλά χαρακτηρίζονταν από μια ευρύτερη κοινωνική ατμόσφαιρα» δηλώνει η Whitmore.

Πηγή: S. Pappas, LiveScience