Άνοιξε η συζήτηση για την ιδιωτικοποίηση των αρχαιολογικών χώρων και μουσείων κάπως ανορθόδοξα. Μιλούν οι καθηγητές Αρχαιολογίας Πέτρ...
Άνοιξε η συζήτηση για την ιδιωτικοποίηση των αρχαιολογικών χώρων και μουσείων κάπως ανορθόδοξα. Μιλούν οι καθηγητές Αρχαιολογίας Πέτρος Θέμελης και Νικόλαος Σταμπολίδης.
Με μια παρέμβαση-επιστολή του πρώην διευθυντή της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών και ανασκαφέα της Νεμέας Στέφανου Μίλερ, στην οποία προτείνει να δοθούν κατόπιν διαγωνισμού δέκα εγκαταλελειμμένοι αρχαιολογικοί χώροι σε ιδιωτικές εταιρείες οι οποίες θα έχουν την υποχρέωση να τους συντηρούν και να τους λειτουργούν, εισπράττοντας όμως όλα τα έσοδα από εισιτήρια, αναψυκτήρια και πωλητέα.
Είχε προηγηθεί τον Οκτώβριο του 2012 επενδυτική πρόταση αμερικανικής εταιρείας που ήθελε να αξιοποιήσει τουριστικά και να προβάλει όλους τους αρχαιολογικούς χώρους της Αττικής, από το Θησείο ώς το Λαύριο, με όρους... Ντίσνεϊλαντ. Τα αμερικανικά σχέδια αυτά απορρίφθηκαν χωρίς δεύτερη συζήτηση. Η πρόταση όμως του αγαπητού και αξιοσέβαστου από τους Ελληνες αρχαιολόγους Στέφανου Μίλερ αναπαράγεται από μερίδα των ΜΜΕ με διάθεση θετική. Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, με μακροσκελή ανακοίνωσή του, αντέδρασε άμεσα στην πρόταση του Αμερικανού αρχαιολόγου.
Υπάρχει άραγε αξιόπιστος αντίλογος σε όσα προβάλλονται από τις δύο αυτές πλευρές; Μήπως μια μορφή συνεργασίας του ιδιωτικού με το δημόσιο τομέα στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς θα απέβαινε προς όφελος της προβολής των μνημείων μας; Ή μήπως θα άνοιγε τον ασκό του Αιόλου για να περάσουν οι νεοφιλελεύθερες μπουλντόζες και να ισοπεδώσουν ό,τι έχει ακόμα μείνει όρθιο;
Για όλα τα παραπάνω ρωτήσαμε δύο νηφάλιους αρχαιολόγους, δύο σοβαρούς επιστήμονες, καθηγητές Αρχαιολογίας με περγαμηνές στην έρευνα πεδίου, αλλά και στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς: τον Πέτρο Θέμελη, που έχει αποκαλύψει, αναστηλώσει και αναδείξει όλα τα μνημεία της αρχαίας Μεσσήνης, προσφέροντας στο κοινό έναν απέραντο επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο, ο οποίος μάλιστα σήμερα διεκδικεί επάξια μία θέση στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO (συντάσσεται ο σχετικός φάκελος από το ΥΠΠΟΑ) και τον Νικόλαο Σταμπολίδη, διευθυντή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, που έχει οργανώσει αρχαιολογικές εκθέσεις με τεράστια επιτυχία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, έχει ανασκάψει τη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας, στην αρχαία Ελεύθερνα στην Κρήτη και ετοιμάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο της Ελεύθερνας όπου θα στεγαστούν τα ευρήματά του. Το κοινό χαρακτηριστικό τους είναι ότι συνεργάστηκαν στενά, αλλά δεν υπηρέτησαν την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Συνεπώς, η κάποια απόστασή τους από το «δημόσιο λογιστικό» τούς δίνει την ελευθερία να δουν το ζήτημα αποστασιοποιημένοι και πιο αντικειμενικά.
«Έχω πει χρόνια τώρα ότι αρχαιολογικοί χώροι και μουσεία μείζονος σημασίας, όπως είναι η Ακρόπολη, η Κνωσός, οι Δελφοί, οι Μυκήνες, η Ολυμπία, θα μπορούσαν να αυτονομηθούν από την κεντρική Αρχαιολογική Υπηρεσία και να αυτοδιοικηθούν. Σε καμία περίπτωση όμως να ιδιωτικοποιηθούν», λέει ο κ. Θέμελης. «Σέβομαι και αγαπώ τον Μίλερ, έχει εργαστεί χρόνια στη Νεμέα και έχει προσφέρει πολλά. Αντιλαμβάνομαι πως είναι πικραμένος γιατί βλέπει εγκαταλελειμμένα τα μνημεία, αλλά δεν συμφωνώ μαζί του» τονίζει.
«Πιστεύω όμως πως η αυτοδιαχείριση στο πρότυπο του νέου Μουσείου της Ακρόπολης θα λύσει πολλά προβλήματα. Κατ' αρχάς, θα εισρεύσει χρήμα ζεστό και δεν θα περιμένουν οι χώροι αυτοί την έγκριση από την κεντρική υπηρεσία για καθετί που χρειάζονται, ούτε θα επιβαρύνεται ο κρατικός κορβανάς για τη λειτουργία τους. Και επειδή στην περίπτωση αυτή τα έσοδα είναι πολλά, ό,τι περισσεύει να συγκεντρώνεται σε ένα ταμείο για την ενίσχυση και άλλων, μικρότερων αρχαιολογικών χώρων».
Πώς βλέπει την αυτοδιαχείριση; «Ασφαλώς με επικεφαλής αρχαιολόγο που θα επιλέγεται κατόπιν διεθνούς διαγωνισμού και με βάση τα επιστημονικά προσόντα του, όπως και την εμπειρία του στη διαχείριση ανάλογων χώρων και μνημείων. Ο διευθυντής θα συνεπικουρείται από διοικητικό συμβούλιο, στο οποίο και θα λογοδοτεί. Θα έχει θητεία 3-5 χρόνια, δεν θα είναι ισόβιος, οπότε θα κρίνεται για τις ικανότητές του να κρατάει το χώρο καθαρό και λειτουργικό, αλλά και να αυξάνει τα έσοδά του με ωραίες εκδηλώσεις, ελκυστικά πωλητήρια, ακόμη και ωραίο φαγητό. Συνεπώς, χρειάζονται αρχαιολόγοι μάνατζερ. Υπάρχουν αρκετοί στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Αρκεί να τους επιλέξει κανείς και να τους τοποθετήσει στην κατάλληλη θέση».
Ο Νικόλαος Σταμπολίδης συμφωνεί με τη συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα στη διαχείριση των αρχαιοτήτων υπό όρους και ad hoc. Δεν διανοείται εκχώρηση της διαχείρισης σε ιδιωτικά συμφέροντα. Γι' αυτό, στην πρόταση Μίλερ απαντά: «Δεν μπορεί ένας επιστήμονας του ύψους του Στέφανου Μίλερ, που έχει δώσει σαράντα χρόνια στην αρχαιολογική έρευνα στην Ελλάδα, να σκέφτεται με όρους αποκλειστικά εμπορευματικούς. Ενδεχομένως παρερμηνεύτηκαν οι δηλώσεις του», υποστηρίζει.
Από την άλλη πλευρά, ο ίδιος που ως διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης έχει συνεργαστεί εκατό φορές με το υπουργείο Πολιτισμού και τις υπηρεσίες του, επισημαίνει ότι «τα αρχαία ανήκουν στο κοινωνικό σύνολο και όχι σε πρόσωπα τα οποία σήμερα είναι κι αύριο δεν είναι. Και αφού ανήκουν στο κοινό, δεν μπορεί κανείς να του τα στερεί με κανέναν τρόπο. Δεν μπορείς να έχεις χώρους κλειστούς, ασυντήρητους, απεριποίητους. Και για όλα αυτά δεν χρειάζονται εταιρείες με εμπορικές διαθέσεις για ανάπτυξη τύπου Ντίσνεϊλαντ. Χρειάζεται απλώς να επιδείξει εξωστρέφεια η Αρχαιολογική Υπηρεσία έτσι ώστε κανένας χώρος να μη μένει κλειστός. Η Πολιτεία με το υπουργείο Πολιτισμού, τα πανεπιστήμια, τους υπόλοιπους ερευνητικούς επιστημονικούς φορείς να βρουν τρόπο να συνεργαστούν για να παραμείνει το κοινωνικό αυτό αγαθό προσιτό και προσβάσιμο σε όλους, χωρίς αποκλεισμούς».
Πηγή: Ν. Κοντράρου-Ρασσιά, Ελευθεροτυπία
Δεν υπάρχουν σχόλια