Επιχειρούμε εδώ κάτι που δεν γίνεται στις ελληνικές εκθέσεις, να συνδέσουμε τα εκθέματα με το αρχαιολογικό αλλά και το φυσικό περιβάλλον....
 |
| Επιχειρούμε εδώ κάτι που δεν γίνεται στις ελληνικές εκθέσεις, να συνδέσουμε τα εκθέματα με το αρχαιολογικό αλλά και το φυσικό περιβάλλον... Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν |
O Δημήτρης Παντερμαλής ανατρέχει στα έξι χρόνια πετυχημένης πορείας του μουσείου και μας ξεναγεί στη μεγάλη έκθεση με τις αρχαιότητες της Σαμοθράκης που εγκαινιάστηκε την περασμένη εβδομάδα.
«Επιχειρούμε εδώ κάτι που δεν γίνεται στις ελληνικές εκθέσεις, να συνδέσουμε τα εκθέματα με το αρχαιολογικό αλλά και το φυσικό περιβάλλον» μας λέει ο πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης, καθηγητής Δημήτρης Παντερμαλής, οδηγώντας μας στην είσοδο της έκθεσης, την ώρα που αρχαιολόγοι και συντηρητές βρίσκονται στην τελευταία φάση του στησίματος της έκθεσης, μεταφέροντας μια Νίκη από τη Σαμοθράκη, ένα γλυπτό των ελληνιστικών χρόνων, στον χώρο. Μέσα σε αυτόν το δημιουργικό οργασμό, σε απόλυτο συγχρονισμό, αγάλματα και ευρήματα τοποθετούνται στις τελικές τους θέσεις, ενώ το ντοκιμαντέρ του Κώστα Γαβρά, που προβάλλεται πρώτη φορά, μας βυθίζει στη μυστηριακή ομορφιά της Σαμοθράκης.
«Οι εκθέσεις που γίνονται συνήθως στην Ελλάδα είναι σαν αυτές που γίνονται στο Λονδίνο ή τη Φρανκφούρτη. Είναι όμως πολύ σημαντικό για μια χώρα η οποία "παράγει" αρχαία να έχει και τον τόπο παραγωγής παρόντα σε μια έκθεση. Οι ξένοι δεν το έχουν αυτό. Tα εκθέματα προέρχονται από αρχαιοκαπηλία, δεν μπορούν να δείξουν τον τόπο. Εμείς όμως θέλουμε να τα σχετίζουμε και θεωρούμε ότι αυτό είναι και επιστημονικά απαραίτητο. Ας πούμε ότι τυχαία βρέθηκε ένα γυναικείο άγαλμα. Τι μας λέει; Ότι έχει ωραίες πτυχώσεις; Ευχαριστούμε πολύ, αυτό το ξέρουμε. Προέρχεται όμως από έναν ναό, ένα ιερό, μπορείς να το ταυτίσεις αμέσως ιστορικά κι έτσι αποκτά τη σωστή του διάσταση. Εδώ υπάρχει ένα φυσικό περιβάλλον πολύ ιδιαίτερο και πολύ δυνατό, και εμείς έχουμε τη δυνατότητα να δείξουμε και τον αρχαιολογικό χώρο απ' τον οποίο προέρχονται όλα αυτά γύρω μας».
Η περιοδική έκθεση είναι προϊόν της συνεργασίας του Μουσείου της Ακρόπολης με τις Εφορείες Αρχαιοτήτων Ροδόπης και Έβρου και τον ειδικό στις αρχαιότητες της Σαμοθράκης, Δημήτρη Μάτσα. Ταξίδεψαν 262 αρχαία έργα από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Σαμοθράκης, πολλά από τα οποία βγαίνουν εκτός του νησιού για πρώτη φορά.
«Σκεφτήκαμε ότι το Μουσείο της Ακρόπολης μπορεί να συντρέξει στην προβολή κάποιων περιφερειακών μουσείων που έχουν πολύ σημαντικά πράγματα, τα οποία όμως είναι λιγότερο γνωστά και πιο δύσκολα προσβάσιμα. Εδώ βρισκόμαστε σε ένα μουσείο που έχει πολύ μεγάλη επισκεψιμότητα και θεωρούμε ότι αυτό θα κεντρίσει το ενδιαφέρον των επισκεπτών να πάνε και στη Σαμοθράκη. Γι' αυτό συνδέουμε, όπως είδατε, φυσικό περιβάλλον και αρχαιολογικό χώρο, ενώ και στο εστιατόριο του μουσείου για τρεις μήνες θα έχουμε εδέσματα από τη Σαμοθράκη.
 |
| Οι εκθέσεις που γίνονται συνήθως στην Ελλάδα είναι σαν αυτές που γίνονται στο Λονδίνο ή τη Φρανκφούρτη. Είναι όμως πολύ σημαντικό για μια χώρα η οποία "παράγει" αρχαία να έχει και τον τόπο παραγωγής παρόντα σε μια έκθεση... Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO |
Αυτήν τη σκέψη θα τη συνεχίσουμε και με άλλα μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους αυτού του είδους. Μας ενδιαφέρει αυτή η σύνδεση – άλλωστε και εμείς ένα τέτοιο μουσείο είμαστε, τέτοιου τύπου».
Αυτή η έκθεση συμπίπτει με τα γενέθλια των έξι χρόνων του Μουσείου. Τι θυμάται από αυτά τα χρόνια ο κ. Παντερμαλής; «Ξεκινήσαμε πάρα πολύ δύσκολα, γιατί είχαμε πάρα πολλές προσφυγές και δικαστήρια επί σειρά ετών για λόγους που σήμερα φαντάζουν ανόητοι, αλλά τότε υπήρχαν αυτοί που τους προκαλούσαν. Στη συνέχεια, όμως, υπήρχε μεγάλος ενθουσιασμός με τη μεταφορά των αρχαίων και την ολοκλήρωση του κτίσματος. Η ανασκαφή αναδεικνύεται με εξαιρετικό τρόπο και αντί να είναι ένα βάρος για το Μουσείο αποτελεί μια συμπλήρωση του εκθεσιακού προγράμματος, γιατί μπορεί το Μουσείο να έχει τα εκλεκτά έργα της Ακρόπολης, αλλά με την ανασκαφή έχουμε και άποψη για την καθημερινή ζωή. Γιατί ο άνθρωπος δεν είναι μόνο μεγάλες στιγμές, είναι και καθημερινές. Όταν ανοίξει η ανασκαφή, θα μπορεί να έχει κανείς μια ολοκληρωμένη εικόνα της καρδιάς της Αθήνας. Έχει καθυστερήσει να ανοίξει μέσα σε μια δύσκολη οικονομικά κατάσταση. Είχαμε μαζέψει τα χρήματα, περίπου 3 εκατομμύρια ευρώ, μας τα πήραν με το PSI, αλλά δεν ωφελεί να κατηγορούμε κανέναν. Μετέχουμε και εμείς με έναν τρόπο στην αγωνία της κρίσης μέσα στην οποία εργαζόμαστε και κοιτάζουμε μπροστά».
Ο πρόεδρος του Μουσείου είναι περήφανος για πολλά επιτεύγματα της τελευταίας εξαετίας. «Τα "σοφά" συστήματα δεν μου λένε πολλά πράγματα. Πιο πολλή σημασία έχει ο ίδιος ο εργαζόμενος. Να τον διαχειρίζεσαι έτσι ώστε να του δημιουργήσεις ενδιαφέρον γι' αυτό που κάνει και να καταλαβαίνει ότι πιάνει τόπο, ότι έχει συμμετοχή, έχει ζητηθεί η άποψή του. Για να το πούμε απλά: όταν μεθαύριο δουν άπειρους επισκέπτες να μπαίνουν εδώ, σε αυτή την έκθεση, θα νιώσουν ικανοποίηση γιατί ο καθένας έχει πει τη γνώμη του, έχει βάλει το πετραδάκι του».
Τον ρωτάμε αν η ζωή στο σκάμμα τον έχει βοηθήσει στη διοίκηση του Μουσείου; «Τα χρόνια στο σκάμμα βοήθησαν πολύ. Και εκεί, όταν φτάναμε σε κάποιες δύσκολες συνθήκες, βλέπαμε να έρχεται όλο το χωριό για να βοηθήσει στην ανασκαφή. Η διοίκηση είναι ωραίο πράγμα, αλλά η εκτέλεση της διοίκησης είναι το σημαντικό. Αν τον άνθρωπο δεν τον χειρίζεσαι ως άνθρωπο, έχεις τελειώσει. Αν πεις είμαι πρόεδρος και όλοι είναι κάτω από εμένα, πάλι τελείωσες. Και αυστηροί είμαστε, και αξιώσεις έχουμε, μετράμε τη σωστή δουλειά, την ακρίβεια, την αποτελεσματικότητα. Δεν είναι παιδική χαρά, αλλά δεν χρειάζεται και μαστίγιο. Νομίζω ότι αυτό είναι το μυστικό, η συνεννόηση και ο αλληλοσεβασμός, να μιλάς και να καταλαβαίνει ο ένας τον άλλον, χωρίς να μεσολαβεί μια διαταγή».
 |
| Η περιοδική έκθεση είναι προϊόν της συνεργασίας του Μουσείου της Ακρόπολης με τις Εφορείες Αρχαιοτήτων Ροδόπης και Έβρου και τον ειδικό στις αρχαιότητες της Σαμοθράκης, Δημήτρη Μάτσα... Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO |
 |
| Ξεκινήσαμε πάρα πολύ δύσκολα, γιατί είχαμε πάρα πολλές προσφυγές και δικαστήρια επί σειρά ετών για λόγους που σήμερα φαντάζουν ανόητοι, αλλά τότε υπήρχαν αυτοί που τους προκαλούσαν... Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO |
 |
| Εμείς δεν πιστεύουμε ότι τα μουσεία είναι μόνο για τους αρχαιολόγους. Και δεν χρειάζεται μια πολιτεία να ξοδεύει άπειρα χρήματα και να φτιάχνει μουσεία στα οποία δεν πηγαίνει κανένας... Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO |
Υπάρχουν αντιδράσεις για τον τρόπο λειτουργίας του Μουσείου; «Κάποιοι διαμαρτυρήθηκαν. Κοιτάξτε, υπάρχουν αντιλήψεις και αντιλήψεις για τα μουσεία. Πιστεύω ότι σε αυτό το μουσείο έχουμε σε παγκόσμια κλίμακα μια φυσιολογική σχέση με τα εκθέματα και το τι αναμένουμε. Άλλοι έχουν ρίξει άγκυρα στον δέκατο ένατο αιώνα. Εμείς δεν πιστεύουμε ότι τα μουσεία είναι μόνο για τους αρχαιολόγους. Και δεν χρειάζεται μια πολιτεία να ξοδεύει άπειρα χρήματα και να φτιάχνει μουσεία στα οποία δεν πηγαίνει κανένας. Πρέπει να έρχεται ο κόσμος και ο κόσμος έχει και άποψη έχει και προσδοκίες, στις οποίες πρέπει κανείς να ανταποκριθεί. Εμείς δουλεύουμε με γνώμονα την ισορροπία. Κάνουμε και τα δικά μας πράγματα, κάνουμε και αυτά που μας λέει ο κόσμος. Αυτός είναι ο τρόπος διαχείρισης. Το βέβαιον είναι ότι ως βασικό στόχο έχουμε τον επισκέπτη, τον σύγχρονο επισκέπτη. Ζούμε σε μια άλλη εποχή από αυτήν που ζούσαμε πριν από 50 χρόνια».
Και ποια είναι τελικά η καρδιά του Μουσείου της Ακρόπολης; «Εμείς φροντίζουμε να βελτιώνουμε πράγματα διαρκώς. Έχουμε 17 συντηρητές και ασχολούμαστε με όλα τα αντικείμενα, κυρίως τα μαρμάρινα. Είμαστε στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη, το πρώτο εργαστήριο που έχει προνομιακή θέση στα γλυπτά. Έχουμε έναν πολύ καλό εξοπλισμό και έρχονται και από μεγάλα μουσεία του εξωτερικού να δουν τις μεθόδους και τον τρόπο που χρησιμοποιούμε. Επίσης, είμαστε πρωτοπόροι, μαζί με το Τεχνολογικό Ίδρυμα Κρήτης, στον καθαρισμό με λέιζερ, κάτι που συγκλόνισε. Αυτό αμέσως το δώσαμε στον κόσμο, βάλαμε ένα μόνιτορ απέξω από τις Καρυάτιδες και παρακολουθούσαν οι επισκέπτες την εργασία των συντηρητών. Αυτά όλα είναι πρωτοποριακά και καινοτόμα. Στα έξι χρόνια το Μουσείο το έχουν επισκεφθεί περισσότερα από 8.000.000 άτομα. Ανοίξαμε την περίοδο της κρίσης και αυτό μας επηρέασε στον τρόπο που θα τα βγάζαμε πέρα – μετρούσαμε τα πάντα. Το Μουσείο βγάζει τα έξοδά του, έχουμε χαμηλό εισιτήριο και αυτό συμβαίνει επειδή ξεκινήσαμε με την κρίση. Θα ήταν κρίμα, λοιπόν, να έχουμε ένα ακριβό εισιτήριο, το οποίο θα εξασφάλιζε άλλης τάξης οικονομικούς πόρους, και να μην έχουμε Έλληνες επισκέπτες, αλλά μόνο ξένους. Ειλικρινά, με 5.000 και 6.000 επισκέπτες την ημέρα δεν έχουμε παράπονο. Εδώ συζητάμε, μαλώνουμε, υπάρχει ένα κλίμα συνεργασίας – όχι οικογενειακό, γιατί δεν μπορώ να συστήσω ένα σχήμα που να μας πηγαίνει σε μια οικονομία πιο καθυστερημένη. Χρειάζεται κοινωνική αλληλεγγύη, συζήτηση, διαρκής ανησυχία και μετατόπιση, να εναρμονιζόμαστε με την κοινωνία και τις συνθήκες».
 |
| Το βέβαιον είναι ότι ως βασικό στόχο έχουμε τον επισκέπτη, τον σύγχρονο επισκέπτη. Ζούμε σε μια άλλη εποχή από αυτήν που ζούσαμε πριν από 50 χρόνια... Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO |
Και τα μεγαλύτερα προβλήματα; «Τα μεγαλύτερα προβλήματα, τα αντικειμενικά, αντιμετωπίζονται. Αυτό που δεν αντιμετωπίζεται είναι η έλλειψη σαφούς αντίληψης γι' αυτό που θέλουμε να κάνουμε και για το ποιος είναι ο στόχος μας. Σε ένα μουσείο έχεις ανάγκη να υπάρχουν καλοί επιστήμονες όλων των ειδικοτήτων. Αν έχεις μέτριους αρχαιολόγους και ανθρώπους που δεν τολμούν το βήμα, θα είναι δύσκολο. Προέχει το ανθρώπινο στοιχείο, γιατί αυτό μπορεί να φτιάξει και με λίγα χρήματα σπουδαία πράγματα. Αν η έκθεση που βλέπετε γύρω σας ήταν από το εξωτερικό, θα στοίχιζε δέκα φορές περισσότερο. Επιλέξαμε, λοιπόν, όχι μόνο κάτι που στοιχίζει λιγότερο αλλά που έχει και πολλαπλή σημασία. Τα εκθέματα τα συντηρήσαμε και έτσι θα επιστραφούν στο Μουσείο της Σαμοθράκης, οπότε κάνουμε καλό και επικοινωνιακά φέρνουμε και την περιφέρεια στο κέντρο. Όταν τα αθροίσουμε όλα αυτά, βλέπουμε ότι το οικονομικό δεν είναι το μόνο ζήτημα. Εγώ δεν πιστεύω σε αυτούς που ισχυρίζονται ότι θα έκαναν πολλά αν είχαν χρήματα. Τα έχουμε δει κι αυτά που έκαναν, ή μάλλον δεν έκαναν, όταν τα χρήματα έτρεχαν από τα μπατζάκια μας».
 |
| Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO |
 |
| Στα έξι χρόνια το Μουσείο το έχουν επισκεφθεί περισσότερα από 8.000.000 άτομα. Ανοίξαμε την περίοδο της κρίσης και αυτό μας επηρέασε στον τρόπο που θα τα βγάζαμε πέρα – μετρούσαμε τα πάντα... Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO |
 |
| Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO |
Το Μουσείο έχει φυσικά στόχους και για το μέλλον. «Η καθολική στροφή του στον επισκέπτη. Η χρήση των ψηφιακών μέσων και της τεχνολογίας. Οι νέες ερμηνείες που προσπαθούμε να δώσουμε στο περιεχόμενο του Μουσείου. Αυτό αφορά κυρίως τα κλασικά γλυπτά. Τα θεωρούμε κλασικά, επομένως προϊόντα μιας ιδεώδους εποχής, κι αυτό είναι λάθος. Εμείς θέλουμε να προσγειώσουμε τον επισκέπτη δείχνοντάς του ότι αυτά είναι προϊόντα μιας εποχής αρκετά αναστατωμένης, με πολλές αντιθέσεις, αλλά εκεί έγκειται και η αξία τους. Είναι σπουδαία έργα μιας δύσκολης εποχής και ενδεχομένως έτσι, όποιος τα βλέπει, να μπορεί να κάνει τη σύγκριση με τη δική του εποχή. Με το ότι υπάρχουν πολλές δυσκολίες και σήμερα, αλλά σπανίως σπουδαία πράγματα. Αυτό ακριβώς ανταποκρίνεται και σε αυτό που θέλουμε να κάνουμε. Η εξιδανίκευση δεν έχει νόημα σήμερα. Αυτά εδώ τα έργα δεν έπεσαν από τον ουρανό. Άνθρωποι οι οποίοι αγαπούσαν τη λεπτομέρεια και την ομορφιά κάθισαν και τα έκαναν. Αυτό δεν γίνεται με θεωρία. Ήταν απλοί άνθρωποι, πήραν τον ματρακά και το καλέμι και δούλεψαν».
 |
| Ένα μουσείο πρέπει να είναι ζωντανό και προκλητικό... Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO |
 |
| Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO |
Τελειώνουμε τη συνάντηση ρωτώντας αν υπάρχει μια λέξη που εκφράζει το Μουσείο. «Κινητικότητα. Ένα μουσείο πρέπει να είναι ζωντανό και προκλητικό».
Πηγή: Αργ. Μποζώνη, LiFO
Δεν υπάρχουν σχόλια