Τμήμα αγάλματος φαραώ από αλάβαστρο. Αρχαίο Βασίλειο γύρω στο 2500 π.Χ. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO Το μεγάλο μουσείο της πόλης μας ...
 |
Τμήμα αγάλματος φαραώ από αλάβαστρο. Αρχαίο Βασίλειο γύρω στο 2500 π.Χ.
Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO |
Το μεγάλο μουσείο της πόλης μας φιλοξενεί μια από τις πιο σημαντικές συλλογές αιγυπτιακών αρχαιοτήτων παγκοσμίως.
Στις 3 Οκτωβρίου του 2016, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο γιορτάζει τα 150 χρόνια από τη θεμελίωσή του και ετοιμάζεται για μια χρονιά γεμάτη εορταστικές δράσεις. Επισκεφθήκαμε την εξαιρετική αιγυπτιακή συλλογή του και με τη βοήθεια της αρχαιολόγου κ. Ελένης Τουρνά που μας μίλησε γι' αυτήν σας συστήνουμε τα σημαντικότερα εκθέματά της. Η αιγυπτιακή συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου είναι από τις σημαντικότερες παγκοσμίως, λόγω της ποικιλίας, της ποιότητας και της σπανιότητας των αντικειμένων. Αυτό οφείλεται πρωτίστως στους δύο δωρητές της: τον Ιωάννη Δημητρίου και τον Αλέξανδρο Ρόστοβιτς. Πρόκειται για δύο φιλότεχνους ομογενείς από την Αίγυπτο οι οποίοι δώρισαν τις συλλογές τους το 1880 και το 1904 αντίστοιχα. Οι δυο τους ήταν πολύ πλούσιοι, είχαν επαφές με το αιγυπτιακό κράτος, πολύ καλές σχέσεις με τους εμπόρους τέχνης και άμεση πληροφόρηση για τους πλειστηριασμούς που οργάνωνε το Μουσείο του Καΐρου, από το οποίο γνωρίζουμε ότι προέρχονται κάποια κομμάτια από τη συλλογή του Αλεξάνδρου Ρόστοβιτς. Η συλλογή εμπλουτίστηκε και από τις δωρεές της Ελληνικής Αρχαιολογικής Εταιρείας το 1894, από μεμονωμένες δωρεές αλλά και από αντικείμενα προερχόμενα από ανασκαφές στον ελλαδικό χώρο.
 |
| Άγαλμα ιπποπόταμου από γρανίτη με άσπρες κηλίδες. Σπάνιο και μοναδικό σε όλο τον κόσμο λόγω του μεγάλου μεγέθους του. Βασιλικό ανάθημα ή σύμβολο εξουσίας. Γύρω στο 3000 π.Χ. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO |
Ήδη από την πρώτη έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, το 1892, υπήρχε αίθουσα αιγυπτιακών εκθεμάτων στην οποία εξετίθετο η συλλογή του Ιωάννη Δημητρίου που είχε δωρηθεί πριν καν ξεκινήσει η λειτουργία του μουσείου και φιλοξενούνταν στο Πολυτεχνείο. Ο συλλέκτης δεν σταμάτησε να την εμπλουτίζει και μετά τη δωρεά της. Η συλλογή του ήταν γνωστή στους αρχαιολογικούς κύκλους ήδη από το 1864 και θεωρούνταν ιδιαίτερα σημαντική. Ο ίδιος γνώριζε καλά την πτολεμαϊκή τέχνη και για τη φαραωνική τέχνη είχε σύμβουλο τον Γκαστόν Μασπερό, σπουδαίο αιγυπτιολόγο. Η συλλογή του, μαζί με αυτήν του Αλεξάνδρου Ρόστοβιτς, αποτελούν τον πυρήνα της αιγυπτιακής συλλογής του μουσείου. Η σημερινή έκθεση της συλλογής άνοιξε τις πόρτες της τον Μάιο του 2008, περιλαμβάνει 1.225 αντικείμενα και διαρθρώνεται χρονολογικά και θεματικά. Ζητήσαμε από τους υπεύθυνους του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου να μας επιλέξουν τα σημαντικότερα αντικείμενα αυτής της συλλογής:
 |
| Άγαλμα του βασιλικού γραφέα Ραχοτέπ από ρόδινο γρανίτη. Το όνομά του αναγράφεται στη βάση του αγάλματος. Από τον ιδιωτικό του μαστάμπα (πυραμιδοειδής τάφος αξιωματούχων και αυλικών) στη Σακκάρα. Αρχαίο Βασίλειο, Πέμπτη Δυναστεία 2465-2323 π.Χ. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO |
 |
| Ξύλινο άγαλμα υπηρέτριας που αλέθει σιτηρά. Από τον μαστάμπα (πυραμιδοειδής τάφος αξιωματούχων και αυλικών) του αξιωματούχου Τι στη Σακκάρα. Είναι το μοναδικό ξύλινο άγαλμα υπηρέτριας αυτού του τύπου. Λόγω του θέματός του, το άγαλμα έχει μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων σε σχέση με τη στατικότητα που παρουσιάζουν τα σύγχρονά του αγάλματα, μια και προορισμός του ήταν να υπηρετεί τον νεκρό και να ζυμώνει ψωμί. Οι Αιγύπτιοι πέθαιναν για να ζήσουν αιώνια και φρόντιζαν για τη μετά θάνατον ζωή. Αρχαίο Βασίλειο. Πέμπτη Δυναστεία, βασιλεία του Νιουσερρέ, περίπου 2416-2392 π.Χ. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO |
 |
| Τμήμα κολοσσιαίου αγάλματος της θεάς Σεκχμέτ από γρανοδιορίτη. Νέο Βασίλειο, 18η Δυναστεία, βασιλεία Αμένωφι Γ’, 1391-1353 π.Χ. Πρόκειται για ένα από τα 700 αγάλματα που διακοσμούσαν τον ναό της θεάς Μουτ στο Καρνάκ ή τον νεκρικό ναό του Αμένωφι Γ’ στις Δυτικές Θήβες. Στο άγαλμα διασώζεται και το χρώμα. Η θεά Σεκχμέτ ήταν κόρη του Ήλιου και πολεμική θεότητα. Είχε δύο υποστάσεις: μία ως λιοντάρι και μία, πιο μειλίχια, ως γάτα. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO |
 |
| Σύνολο αλαβάστρινων κανωπικών αγγείων του Ιάχμες, ιερέα του θεού Ώρου. 30η Δυναστεία 380-340 π.Χ. Τα κανωπικά αγγεία ήταν τέσσερα και προορίζονταν για τη φύλαξη των εσωτερικών οργάνων του νεκρού, μετά τη διαδικασία της ταρίχευσης. Τα αγγεία προστατεύονταν από τους τέσσερις γιους του Ώρου, οι οποίοι προστατεύονταν αντίστοιχα από θεότητες. Κάθε θεότητα επόπτευε διαφορετικό όργανο, ενώ κάθε αγγείο αντιστοιχούσε σε ένα από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Στο αγγείο με πώμα κεφάλι τσακαλιού τοποθετούνταν το στομάχι, στο αγγείο με πώμα κεφάλι γερακιού τα έντερα, στο αγγείο με πώμα κεφάλι πιθήκου οι πνεύμονες και, τέλος, στο αγγείο με πώμα ανθρώπινη κεφαλή τοποθετούνταν το συκώτι. Η καρδιά τοποθετούνταν μέσα στο σώμα, αφού ως κέντρο των συναισθημάτων και της νόησης ήταν απαραίτητη για το δικαστήριο των νεκρών. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO |
 |
| Κοίλο άγαλμα της πριγκίπισσας-ιέρειας Τακουσίτ από κράμα χαλκού με ενθέσεις πολύτιμου μετάλλου. Διακοσμείται με την τεχνική της δαμασκήνωσης, σύμφωνα με την οποία ένθετα σύρματα πολύτιμου μετάλλου γεμίζουν τα εγχάρακτα σχέδια, αποδίδοντας παραστάσεις ιερογλυφικών και θεοτήτων της Β.Α. περιοχής του Δέλτα, πατρίδας της Τακουσίτ. Η χρήση του αγάλματος ήταν τελετουργική, αναθηματική και ταφική. Τέλος 25ης Δυναστείας, γύρω στο 670 π.Χ. Το άγαλμα βρέθηκε το 1880, λίγο πριν ο Ιωάννης Δημητρίου χαρίσει τη συλλογή του στο μουσείο. Μοναδικό του παράλληλο θεωρείται το άγαλμα της Καραμάμα, της 22ης Δυναστείας (924-887 π.Χ.), που βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου, το οποίο όμως δεν έχει τόσο πλούσιο διάκοσμο. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO |
 |
| Άγαλμα του δαίμονα Ιμσέτι, που κρατάει μαχαίρι από γρανίτη. Είναι ένα από τα ελάχιστα αγάλματα δαιμόνων που σώζονται. Από τον τάφο του ιερέα-αξιωματούχου Μεντουεμχάτ στο Ασασίφ-Θήβες 660 π.Χ. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO |
 |
| Χάλκινο αγαλμάτιο του Αιθίοπα βασιλιά Σαμπάκα σε στάση προσφοράς. 25η Δυναστεία, γύρω στο 700 π.Χ., την εποχή που οι Αιθίοπες είχαν καταλάβει την Αίγυπτο. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO |
 |
| Ξύλινη σαρκοφάγος και μούμια του Χαπί (Απίωνα), με επίχρυσο προσωπείο. Αποτελείται από ξεχωριστά κομμάτια ναστοχάρτωσης, που δένονται στο σάβανο με λινές ταινίες, και όχι από ενιαία ναστοχάρτωση όπως τις προηγούμενες εποχές. Η ναστοχάρτωση είναι διαδοχικές στρώσεις γύψου και λινών ταινιών, εμποτισμένες με κόλλα και γύψο. Πτολεμαϊκή περίοδος, 304-150 π.Χ. Πιθανότατα ήταν από τα τελευταία κομμάτια που εστάλησαν, το 1887, καθώς ο Δημητρίου τις αγόρασε αμέσως μετά την ανεύρεσή τους στο Αχμίν. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO |
 |
| Μαρμάρινο άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και μαρμάρινο άγαλμα του Ηφαιστίωνα. Πιθανόν πρόκειται για σύμπλεγμα στην Αλεξάνδρεια προς τιμήν του Ηφαιστίωνα, ο οποίος θεοποιήθηκε στην Αίγυπτο (1ος αι. π.Χ.). Οι Αιγυπτιώτες υποδέχτηκαν τον Αλέξανδρο ως ελευθερωτή από τους Πέρσες. Ο στρατηλάτης συνήθιζε να ντύνεται πανομοιότυπα με τον Ηφαιστίωνα, χωρίς να ενοχλείται όταν τους μπέρδευαν. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO |
 |
| Κεφαλή αγάλματος του Πτολεμαίου ΣΤ’ Φιλομήτορος από γρανίτη (180-145 π.Χ.). Μαζί με άλλο ένα στην Αλεξάνδρεια, είναι τα μοναδικά αγάλματα του είδους, στο πίσω μέρος των οποίων αναγράφεται το όνομα του προσώπου που αναπαριστούν. Βρέθηκε στην Αίγινα και δωρήθηκε στο μουσείο από την Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρεία. Η Αίγινα ανήκε στην επικράτεια των Πτολεμαίων και το άγαλμα είχε μεταφερθεί εκεί από την Αίγυπτο. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO |
 |
| Πορτρέτα Φαγιούμ (350-375 μ.Χ.). Πρόκειται για νεκρικά πορτρέτα που τοποθετούνταν κατά την ταφή πάνω στο πρόσωπο του νεκρού, ώστε η ψυχή να μπορεί να αναγνωρίσει το σώμα, να ενωθεί μαζί του και να ζήσει αιώνια. Λέγεται ότι τα πορτρέτα δημιουργούνταν κατά τη διάρκεια της ζωής των ανθρώπων και βρίσκονταν στα σπίτια τους. Διακρίνεται η επιρροή του ελληνικού τρόπου, του φυσιοκρατικού. Ασβεστοκονίαμα και λινό, ζωγραφισμένα με τέμπερα. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO |
 |
| Πορτρέτα Φαγιούμ (350-375 μ.Χ.). Πρόκειται για νεκρικά πορτρέτα που τοποθετούνταν κατά την ταφή πάνω στο πρόσωπο του νεκρού, ώστε η ψυχή να μπορεί να αναγνωρίσει το σώμα, να ενωθεί μαζί του και να ζήσει αιώνια. Λέγεται ότι τα πορτρέτα δημιουργούνταν κατά τη διάρκεια της ζωής των ανθρώπων και βρίσκονταν στα σπίτια τους. Διακρίνεται η επιρροή του ελληνικού τρόπου, του φυσιοκρατικού. Επιζωγραφισμένο ξύλο με την τεχνική της εγκαυστικής. Ανάμειξη χρωμάτων με ζεστό ή κρύο κερί μέλισσας και ρητίνη. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO |
 |
| Σύμπλεγμα παλαιστών. Ο Ηρακλής νικάει τον Ανταίο (2ος προς 1ο αιώνα π.Χ.). Στην Αλεξάνδρεια ήταν πολύ ανεπτυγμένες η πυγμαχία και η πάλη. Εκεί συναντάμε την ελληνική τέχνη, την αιγυπτιακή αλλά παράλληλα και ένα μείγμα ελληνικής και αιγυπτιακής τέχνης. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO |
Δεν υπάρχουν σχόλια