Από τον μικρόκοσμο των ειδωλίων στην Κάλλας

Ίσως είναι η μεγαλύτερη έκθεση αφιερωμένη στα ειδώλια που θα δούμε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης. Εκθέματα από εφορείες αρχαι...

Ίσως είναι η μεγαλύτερη έκθεση αφιερωμένη στα ειδώλια που θα δούμε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης. Εκθέματα από εφορείες αρχαιοτήτων της Μακεδονίας και της Θράκης συντηρούνται στα εργαστήρια του μουσείου.

Έργα του Λύτρα, του Παρθένη και των υπολοίπων της ιστορικής ομάδας που γέννησε τον μοντερνισμό στη χώρα μας. Κοστούμια και προσωπικές επιστολές της Μαρίας Κάλλας. Ένας μικρόκοσμος από πηλό, με άγνωστα τα περισσότερα ειδώλια από την Μακεδονία και τη Θράκη που βγαίνουν για πρώτη φορά από τις αποθήκες. Το σχέδιο της πόλης του Ερνέστ Εμπράρ, του Γάλλου αρχιτέκτονα που ανέλαβε την πολεοδομική αναμόρφωση της Θεσσαλονίκης μετά την πυρκαγιά του 1917. Αρχαία ελληνικά αργυρά νομίσματα που επαναπατρίστηκαν πρόσφατα από τη Νέα Υόρκη, τη Ζυρίχη και το Τορίνο. Λουλούδια, οι χαρακτηριστικοί πίνακες του Γιώργου Βαρλάμου που συμπίπτουν με τα επίσημα εγκαίνια του όμορφου κήπου του Βυζαντινού Μουσείου. Ένα αφιέρωμα στο χρήμα και τους συμβολισμούς του. Πρόκειται για ορισμένες από τις εκθέσεις που θα μας απασχολήσουν τη νέα χρονιά στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, νότα αισιοδοξίας σε δύο πόλεις που η δημιουργία δεν σταματάει, παρότι η κρίση εξακολουθεί να πλήττει τις ζωές μας.

Επιστροφή στην πατρίδα

• Τα ειδώλια και η ιστορία τους. Ποιος μπορεί να αντισταθεί σ’ αυτή την έκθεση που ετοιμάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης με 780 αντικείμενα. «Ειδώλιο: ένας μικρόκοσμος από πηλό», είναι ο τίτλος της και η αφήγηση ξεκινάει από τα Προϊστορικά μέχρι και τα Ρωμαϊκά χρόνια. Θα παρουσιαστούν ειδώλια, ομοιώματα ανθρώπων, ζώων, αντικειμένων, άγνωστα και αδημοσίευτα τα περισσότερα, από εφορείες αρχαιοτήτων της Μακεδονίας και της Θράκης που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της διευθύντριας του μουσείου Πολυξένης Βελένη. Ειδώλια με λατρευτικό, αποτροπαϊκό χαρακτήρα και άλλα που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Το αρχαιότερο έκθεμα προέρχεται από τον λιμναίο νεολιθικό οικισμό του Δισπηλιού, 8 χλμ. έξω από την Καστοριά, και είναι ειδώλιο εγκυμονούσας (6800 π.Χ). Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι από τα 780 αντικείμενα μόνο τα 100 είναι γνωστά. Ομως και η επόμενη διοργάνωση για την αρχαία Αργιλο, που βρίσκεται περίπου 6 χλμ. από την αρχαία Αμφίπολη και είναι μία από τις τέσσερις αποικίες που ίδρυσε η Ανδρος στον Στρυμονικό Κόλπο, έχει σημασία.

• Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού θα φωτίσει τον Ερνέστ Εμπράρ –τον Γάλλο αρχιτέκτονα, αρχαιολόγο και πολεοδόμο που ανέλαβε την πολεοδομική αναμόρφωση της Θεσσαλονίκης μετά την πυρκαγιά του 1917– και το σχέδιο που εκπόνησε για την ανοικοδόμηση της πόλης. Αφορμή είναι η συντήρηση του σχεδίου στα εργαστήρια του μουσείου, καθώς και άλλου υλικού από τη συλλογή του ΤΕΕ (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος) που έχει παραχωρηθεί με μακροχρόνιο δανεισμό στο ΜΒΠ.

Η διευθύντρια του μουσείου Αγαθονίκη Τσιλιπάκου προγραμματίζει την έκθεση για το τέλος του χρόνου, με στόχο να ενταχθεί και στην Μπιενάλε σύγχρονης τέχνης. Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού ετοιμάζει ακόμη συνεργασία με το Αριστοτέλειο, με υλικό από την κεντρική βιβλιοθήκη και θέμα την Κωνσταντινούπολη, μια έκθεση για το τέμπλο, δράσεις με κεραμίστες για τη σχέση της τεχνικής της εγχάρακτής διακόσμησης στα αγγεία και πώς προσλαμβάνεται αυτό από τους σύγχρονους καλλιτέχνες, κ.ά.

• Ο διευθυντής του Νομισματικού και Επιγραφικού Μουσείου Γιώργος Κακαβάς ποντάρει στο αίσθημα που προκαλεί πάντα ο επαναπατρισμός αρχαιοτήτων στο κοινό. Στον πρώτο όροφο του Ιλίου Μελάθρου θα παρουσιαστούν αρχαία ελληνικά αργυρά νομίσματα που επαναπατρίστηκαν πρόσφατα από τη Νέα Υόρκη, τη Ζυρίχη και το Τορίνο στην έκθεση «Επιστροφή στην Πατρίδα» αλλά και φωτογραφικό υλικό από άλλες σημαντικές επαναπατρισθείσες αρχαιότητες. Προγραμματίζει επίσης την εικαστική έκθεση «Οι Αόρατες Πολιτείες του Κωνσταντίνου Παπαμιχαλόπουλου» σε συνομιλία με τις πόλεις και τα κτίσματά τους στους χαρακτήρες των νομισμάτων, στον δεύτερο όροφο του Ιλίου Μελάθρου, καθώς και μία ακόμη περιοδική έκθεση με εικόνες από την αρκαδική γη του Νίκου Μουρκογιάννη σε εικαστικό διάλογο με αρκαδικά νομίσματα από τις συλλογές του Νομισματικού. Παρά τις δυσκολίες, ετοιμάζει δύο εκθέσεις και στο Επιγραφικό Μουσείο: φωτογραφική έκθεση με αρχαία και σύγχρονα graffiti και μία ακόμη περιοδική των χάλκινων ενεπίγραφων μνημείων.

Λουλούδια και χρήμα

• Στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο η Κατερίνα Δελλαπόρτα συνδυάζει τα εγκαίνια της έκθεσης των λουλουδιών του ζωγράφου-χαράκτη Γιώργου Βαρλάμου με το επίσημο άνοιγμα του κήπου του μουσείου την άνοιξη. Στο κοντινό Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, μετά την καινούργια επιτυχημένη του έκθεση «Κυκλαδική κοινωνία - 5.000 χρόνια πριν» που θα λειτουργεί έως τον Μάρτιο, ο Νίκος Σταμπολίδης σχεδιάζει το φθινόπωρο έκθεση αφιέρωμα στο «χρήμα» και τους ισχυρούς συμβολισμούς του. Το νόμισμα ως μέσο άσκησης πολιτικής, προπαγάνδας, προώθησης προϊόντων αλλά και καλλιτεχνικής έκφρασης.

• Λίγο πιο κάτω, το Ιδρυμα Θεοχαράκη αφιερώνει τον Μάιο στην ντίβα της όπερας, την αξεπέραστη Μαρία Κάλλας. Σαράντα χρόνια από τον θάνατό της θα δούμε 200 και πλέον προσωπικά αντικείμενα της κορυφαίας λυρικής ερμηνεύτριας αλλά και αλληλογραφία μεταξύ φίλων και συγγενών. Την έκθεση επιμελούνται ο Φώτης Παπαθανασίου και ο Νίκος Χαραλαμπόπουλος, από τη συλλογή του οποίου προέρχονται τα περισσότερα εκθέματα.

• Τον Μάιο η Εθνική Πινακοθήκη εγκαινιάζει την επετειακή της έκθεση στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. «Ομάδα Τέχνη» είναι ο τίτλος της και ο στόχος της Μαρίνας Λαμπράκη - Πλάκα είναι μέσα από 100 έργα να μας συστήσει την ιστορική ομάδα που συνδέθηκε με τη γέννηση του μοντερνισμού στη χώρα μας. Ανάμεσά τους θα δούμε έργα των Νίκου Λύτρα, Κωνσταντίνου Παρθένη, Λυκούργου Κογεβίνα, Μιχάλη Τόμπρου κ.ά.

Πηγή: Γ. Συκκά, Καθημερινή