Την ανάγκη να διερευνηθούν περισσότερο τα αρχαία Ασκληπιεία της Κρήτης, ως αρχαίοι αλλά διαχρονικοί τόποι θεραπείας και ιατρικής φροντ...
Την ανάγκη να διερευνηθούν περισσότερο τα αρχαία Ασκληπιεία της Κρήτης, ως αρχαίοι αλλά διαχρονικοί τόποι θεραπείας και ιατρικής φροντίδας καταδεικνύει η εργασία του Μανόλη Μανούτσογλου καθηγητή και κοσμήτορα της Σχολής Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Παρότι στην Κρήτη υπάρχουν σημαντικές καταγεγραμμένες ιαματικές πηγές και στη σύγχρονη ιστορία (Λέκκας 1938) μέχρι και πρόσφατα ο τομέας αυτός δεν είχε μελετηθεί διεξοδικά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε στο 11ο Διεθνές Υδρογεωλογικό Συνέδριο στην Αθήνα το περασμένο Οκτώβριο ο κ. Μανούτσογλου στην Κρήτη υπάρχουν σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα από τα δύο σημαντικά Ασκληπιεία της αρχαιότητος: Στη δυτική Κρήτη στην αρχαία πόλη Λισσό και στην κεντρική Κρήτη, στον Λέντα, ένα συνοικισμό που δομήθηκε σχετικά πρόσφατα στην θέση της αρχαίας πόλης Λεβήνας. άγνωστα όμως παραμένουν κάθε μορφής δεδομένα που αφορούν και σχετίζονται με τις πηγές που τροφοδοτούσαν τις ιερές κρήνες των ναών των Ασκληπιείων. Στην εργασία αυτήν ο καθηγητής επιχείρησε για πρώτη φορά μια συστηματική υδρογεωλογική προσέγγιση δύο πηγών που βρίσκονται εντός χώρων Ασκληπιείων.
Οι θέσεις των Ασκληπιείων
Σύμφωνα με τον καθηγητή του Πολυτεχνείου Κρήτης οι θέσεις των αρχαίων Ασκληπιείων στις νότιες παρυφές των ορεινών όγκων των Λευκών Ορέων στα δυτικά και των Αστερουσίων στην κεντρική Κρήτη βρίσκονται κοντά σε φυσικώς προστατευόμενα λιμάνια. Η αρχαία Λισσός με τον μονόχωρο ναό του Ασκληπιού βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το φυσικό λιμάνι στην αρχή ενός φαραγγιού και περιτριγυρίζεται ακόμα και σήμερα από υπεραιωνόβια ελαιόδενδρα. Στα ανατολικά προστατεύεται από ένα φυσικό πρανές που δεν ξεπερνά τα 150 μ. μέσω του οποίου ακόμα και σήμερα γίνεται η επικοινωνία με το λιμάνι της Σούγιας όταν οι καιρικές συνθήκες δεν επιτρέπουν την θαλάσσια επικοινωνία. Παρομοίως η αρχαία Λεβήνα είναι χτισμένη ανατολικά του ακρωτηρίου Κεφάλα βορείως του φυσικού λιμανιού της περιοχής. Σε αντίθεση με την Λισσό το τοπίο είναι άνυδρο και άδενδρο.
Η ποιότητα των νερών
Από την πηγή που βρίσκεται στην αρχαία Λισσό έγιναν δύο δειγματοληψίες, μία κατά την θερμή περίοδο που διαπιστώθηκε ότι η πηγή είναι υπόθερμη (20,7°C) κάτι που επιβεβαιώθηκε και την δεύτερη που έγινε σε ψυχρή περίοδο (20,3°C). Το νερό της πηγής στην αρχαία Λισσό όπως φάνηκε από τις αναλύσεις και στις δύο περιόδους περίοδο είναι τύπου “Ca-Mg-HCΟ3” (ασβεστομαγνησιούχο – οξυανθρακικό). Από την πηγή στον Λέντα δεν στάθηκε δυνατή η δειγματοληψία για τον ακόλουθο λόγο: Την δεκαετία του 1980 όπως αναφέρουν οι κάτοικοι, υπήρξε αναγκαιότητα ύδρευσης των μόνιμων κατοίκων της περιοχής. Η μοναδική παροχή νερού στην περιοχή ήταν αυτή της πηγής που τροφοδοτούσε την αρχαία κρήνη εντός του Ασκληπιείου. Ανόρυξαν μια γεώτρηση σαράντα μέτρα ανάντη της θέσης της πηγής που τροφοδοτούσε την αρχαία κρήνη και άντλησαν στην κυριολεξία το νερό της αρχαίας πηγής, με αποτέλεσμα τη στείρευσή της. Αν και δεν ήταν δυνατή η δειγματοληψία αφού δεν υφίσταται πλέον η πηγή λόγω της γεώτρησης, σημαντικά στοιχεία μας παρέχονται από την πρώτη καταγραφή των ιαματικών πηγών και στην Κρήτη (Λέκκας, 1938): Ιδιαιτέρως τά συγκεντρωθέντα στοιχεία μας πείθουν ότι δέον νά δοθή μείζων προσοχή εις τάς έξής πηγάς τής Κρήτης : 1) τήν πηγήν Λέντα τής Μιαμούς, χλωριονατριοΰχον θερμοκρασίας 22°C, ένθα είναι έξηκριβωμένον ότι κατά τε τήν άρχαίαν, τήν Ρωμαϊκήν καί αύτήν τήν Βυζαντινήν εποχήν έγίνετο εύρυτάτη πρός ιαματικούς σκοπούς χρήσις των ύδάτων τής πηγής….
Συμπεράσματα
«Πριν σχεδόν έναν αιώνα καταγράφηκαν οι ιαματικές πηγές της Ελλάδος. Από τις 750 καταγεγραμμένες ιαματικές πηγές, οι εκατό μία καταγράφηκαν στην Κρήτη (Λέκκας, 1938). Ειδική μνεία σε αυτήν την πρώτη καταγραφή έγινε στην πηγή του αρχαίου Ασκληπιείου στον Λέντα, την αρχαία Λεβήνα. Νεώτερες έρευνες έφεραν στο φως και ένα δεύτερο αρχαίο θεραπευτικό κέντρο της Κρήτης. Για πολλές δεκαετίες στην συνέχεια δεν έγινε καμία προσπάθεια συστηματικής ανάλυσης των υδάτων των Ασκληπιείων αυτών» τονίζει ο κ. Μανούτσογλου. Από την συστηματική παρακολούθηση της πηγής στην αρχαία Λισσό και τα στοιχεία παλαιότερης καταγραφής της πηγής στον Λέντα αποκαλύπτεται σύμφωνα με τον καθηγήτη ότι «και οι δύο πηγές ανήκουν στην κατηγορία των υπόθερμων. Από τα πρώτα αυτά στοιχεία δίνεται η δυνατότητα να συγκριθούν τα ύδατα τους με ύδατα άλλων Ασκληπιείων αλλά και ιαματικών πηγών, πέραν από την δυνατότητα να ελεγχθούν οι ιαματικές τους ιδιότητες. Τα πρώτα αυτά στοιχεία. σημειώνει ο καθηγητής. είναι ενθαρρυντικά αφενός για την μελλοντική παρακολούθηση της πηγής στην Λισσό, αλλά αφετέρου ενισχυτικά για μια προσπάθεια εξεύρεσης τρόπου επαναλειτουργίας της πηγής στον Λέντα, μιας πηγής που για μια σχεδόν χιλιετία τροφοδοτούσε με νερό την ιερή κρήνη του Ασκληπιείου στην περιοχή, προσφέροντας με τον τρόπο της ανακούφιση σε παθόντες και ασθενείς».
Πηγή: Χανιώτικα Νέα
Δεν υπάρχουν σχόλια