Το Κωνσταντινόpoly βασίζεται στη Monopoly, αλλά ο παίκτης χτίζει μνημεία αντί σπιτιών και τα ιστορικά γεγονότα επηρεάζουν την εξέλιξη του...
 |
| Το Κωνσταντινόpoly βασίζεται στη Monopoly, αλλά ο παίκτης χτίζει μνημεία αντί σπιτιών και τα ιστορικά γεγονότα επηρεάζουν την εξέλιξη του παιχνιδιού. |
Στην πρώτη άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους, όποιος έχει ένα μνημείο πριν από το 1204 το χάνει. Στη δεύτερη άλωση, όποιος έχει μνημείο πριν από το 1453 πληρώνει χαράτσι ή παίρνει «επιδότηση» για να το μετατρέψει σε... οθωμανικό.
Κάπως έτσι κυλάει το επιτραπέζιο παιχνίδι «Κωνσταντινόpoly», που είναι εμπνευσμένο από τη γνωστή μας Monopoly, μόνο που αντί για κτίρια και πολυκατοικίες, οι παίκτες χτίζουν τα μνημεία της θρυλικής πόλης από την ίδρυσή της το 330 από τον Μέγα Κωνσταντίνο. Το χειρότερο, όμως, εδώ δεν είναι η «Πτώχευση» της Monopoly, αλλά να μη σου τύχει ο σεισμός του 1509, που προκάλεσε μέχρι και τσουνάμι και ό,τι έχεις φτιάξει θα πρέπει να κατεδαφιστεί, αφού τα ιστορικά γεγονότα επηρεάζουν την εξέλιξη του παιχνιδιού. Το παιχνίδι ξεκινά από την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης και τελειώνει το 1923 με τη μεταφορά της τουρκικής πρωτεύουσας στην Άγκυρα. «Έτσι, για να φτιάξει ένας παίκτης την Αγία Σοφία θα πρέπει να την ξεκινήσει ως βυζαντινή εκκλησία, να προσθέσει μιναρέδες και τάφους σουλτάνων και μετά να την κάνει και μουσείο», λέει για το παιχνίδι η Ντόρα Οικονομίδου, διαχειρίστρια του «Σκαντζόχοιρου». Άλλωστε, ένας αρχαίος ξάδελφος του μικρού αγκαθωτού θηλαστικού τα ξεκίνησε όλα.
Το καλοκαίρι του 2016, η κ. Οικονομίδου βρέθηκε για πολλοστή φορά στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και, παρόλο που γνωρίζει σχεδόν κάθε γωνιά του χάρη στην αγάπη της για την ιστορία και τα μνημεία, παρατήρησε ένα μικρό αγαλματίδιο με την παρακάτω επιγραφή: «Αγγείο σε σχήμα ζώου, πιθανότατα σκαντζόχοιρου, Χαλανδριανή, Σύρος, Πρωτοκυκλαδική περίοδος ΙΙ, πολιτισμός Σύρου-Κέρου (2800-2300 π.Χ.)». Το συμπαθητικό αγαλμάτινο ζωάκι τής κίνησε το ενδιαφέρον και σκέφτηκε πως ο μικρός της ανιψιός θα το έβρισκε υπέροχο ως δώρο γενεθλίων. Το αναζήτησε στο πωλητήριο του μουσείου, αλλά δεν υπήρχε εκεί. «Τότε σκέφτηκα, γιατί να μην το φτιάξω; Στην αρχή είπαμε να κάνουμε αντίγραφα αρχαίων παιχνιδιών, μετά το ανοίξαμε σε όλες τις ιστορικές περιόδους της Ελλάδας. Στο τέλος, αποφασίσαμε να μην κάνουμε αντίγραφα αλλά πρωτότυπα παιχνίδια εμπνευσμένα από εκείνες τις εποχές», σημειώνει και κάπως έτσι, τρία χρόνια μετά εκείνη την επίσκεψη γεννήθηκε ο «Σκαντζόχοιρος» στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της Αθήνας.
 |
| Οι κάρτες μνήμης με γυναίκες της αρχαιότητας, αλλά και τα τετράδια ζωγραφικής εμπνευσμένα από πρόσωπα και μύθους της αρχαίας Ελλάδας, είναι παιχνίδια που προσφέρουν ψυχαγωγία και ενημέρωση με ιστορικές πληροφορίες. |
Το πρωινό που συναντιόμαστε στη μικρή στοά της οδού Καΐρη, η Ντόρα Οικονομίδου περιμένει απ’ έξω όχι μόνο εμένα, αλλά και την ταμπέλα του καταστήματος, που ανοίγει και επίσημα τις επόμενες ημέρες. Φορώντας άνετα ρούχα και αθλητικά παπούτσια, μαζεύει μερικά κουτιά παιχνιδιών για να καθίσουμε στα τραπέζια του «Σκαντζόχοιρου», που έχουν σχεδιαστεί για να βολεύονται και να παίζουν οι μικροί του φίλοι. Ο στόχος της, μου λέει, είναι να συμβάλει στη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού, φτιάχνοντας εκπαιδευτικά παιχνίδια υψηλής αισθητικής σε συνεργασία με αρχαιολόγους, ιστορικούς και Έλληνες σχεδιαστές και επαγγελματίες.
Τα παιχνίδια διακρίνονται σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες: παιχνίδια ζωγραφικής, κάρτες μνήμης, τράπουλες και επιτραπέζια, τα οποία αραδιάζει μπροστά μου για να παίξουμε. Βλέπω τα τετράδια ζωγραφικής με τις γυναίκες της εποχής του Χαλκού, τέρατα και πλάσματα της μυθολογίας, με χαρακτικά των θεών του Ολύμπου από το γαλλικό εγκυκλοπαιδικό περιοδικό Larousse mensuel illustré του 1911, και σχέδια από λιθογραφίες διάσημων περιηγητών, όπως ο Γάλλος Λουί Ντιπρέ, που περιμένουν να χρωματιστούν από μικρούς και μεγάλους δύο αιώνες μετά την αρχική τους σύλληψη.
Εντυπωσιακά για τη λεπτομέρειά τους είναι και τα μεγάλα φύλλα ζωγραφικής σε διάσταση πίνακα (50x70) που απεικονίζουν τους αρχαίους ιπποδρόμους, την πλατεία του Τοπ Χανέ στην Κωνσταντινούπολη, την Ακρόπολη του 19ου αιώνα και το Παζάρι της Αθήνας των Ντόντγουελ και Πομαρντί.
Η εποχή του Χαλκού είναι η αρχαιότερη αναφορά που έχει μπει σε παιχνίδια και τα σχέδια βασίζονται σε τοιχογραφίες, κοσμήματα και ειδώλια από την Κρήτη, την Πελοπόννησο και τη Σαντορίνη. Το νεότερο πολιτιστικό «μνημείο» είναι το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο Φάληρο, που έχει μπει σε μια κάρτα της Αττικής Μπιρίμπας, η τράπουλα της οποίας δεν έχει κούπες, σπαθιά ή καρέ αλλά τα φύλλα της χαρακτηρίζονται από διάφορες ιστορικές περιόδους και γεγονότα που επηρέασαν την Αττική. Η αρχαία Ελλάδα δεν είναι προτεραιότητα για τον «Σκαντζόχοιρο». «Τα αρχαία είναι πολύ ωραία και ενδιαφέροντα, αλλά θεωρούμε ότι στην ελληνική ιστορία είναι παραφορεμένα και πρέπει να ασχοληθούμε και με τις υπόλοιπες ιστορικές περιόδους, όπως το Βυζάντιο, η οθωμανική περίοδος και η νεότερη ιστορία», επισημαίνει η κ. Οικονομίδου.
 |
| Φύλλο ζωγραφικής με άποψη της Κωνσταντινούπολης από χαλκογραφία (1851) του μοναχού Κ. Π. Καλδή, που βρίσκεται στο Μουσείο Μπενάκη. |
Πρόσωπα και γεγονότα
Ρωτάμε με ποια κριτήρια επέλεξαν η ίδια και η ομάδα της τα γεγονότα της Ιστορίας που βρήκαν τη θέση τους μέσα στα παιχνίδια, κι εκείνη χαμογελάει και νεύει καθώς θυμάται τις πολλές ώρες «παζαρέματος» με την επιστημονική σύμβουλό της, την αρχαιολόγο Κατερίνα Δελούκα, για τη μοίρα των μνημείων και των προσώπων που έμειναν έξω από τις κάρτες και τα ταμπλό. «Θέλαμε να υπάρχει μια αντιπροσωπευτικότητα και σίγουρα θέλαμε να εντάξουμε σημεία και στοιχεία εκτός Αθηνών. Έτσι έχουμε, π.χ., το δημαρχείο της Αθήνας, αλλά και το κυβερνείο του Καποδίστρια στην Αίγινα. Έχουμε τον Παρθενώνα αλλά όχι το Ερέχθειο, προτιμήσαμε να βάλουμε και άλλους αρχαιολογικούς χώρους, όπως το Σούνιο και η Βραυρώνα. Επίσης θέλαμε να υπάρχει εκπροσώπηση των γυναικών μέσα στα παιχνίδια», σημειώνει.
Από τη νεότερη ελληνική ιστορία οι παίκτες της Αττικής Μπιρίμπας θα βρουν το Τατόι, το Προεδρικό Μέγαρο, το μνημείο της Καισαριανής, σημαντικές εκκλησίες της Αττικής, αλλά και γεγονότα, όπως η ανακήρυξη της Αθήνας ως πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους, τα εγκαίνια του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου, που βελτίωσε τις συγκοινωνίες της πόλης, η απελευθέρωση της Αθήνας το 1944, η εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973. «Επιλέξαμε να μη φτιάξουμε μια κάρτα με τα Δεκεμβριανά, γιατί η απελευθέρωση είναι πιο σημαντική και δεν αναφέρεται τόσο συχνά», τονίζει.
Στα ιστορικά πρόσωπα της Αττικής συμπεριλαμβάνονται ο αγωνιστής του ’21 Μελέτης Βασιλείου, ο πρώτος δήμαρχος της Αθήνας Ανάργυρος Πετράκης, ο Γιάννης Τσαρούχης, η Σωτηρία Μπέλλου, αλλά και ο Λόρδος Ελγιν, για τον οποίο διαβάζω στην πίσω όψη της κάρτας: «Σκωτσέζος στρατιωτικός διπλωμάτης και συλλέκτης έργων τέχνης, διαβόητος για την αρπαγή των γλυπτών του Παρθενώνα».
Η Μινωική Γιαγιά και ο Κυκλαδικός Παππούς με τα παχιά μουστάκια
Βλέπω τα σχέδια της Βανέσσας Ιωάννου με τη Μινωική Γιαγιά που φοράει ένα πολύχρωμο φόρεμα και κρατάει γυαλιά πρεσβυωπίας, τον Κυκλαδικό Παππού που είναι εμπνευσμένος από τον αρπιστή στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και έχει παχιά μουστάκια και τον Ελληνιστικό Πατέρα ο οποίος φέρνει στον Μέγα Αλέξανδρο από το νέο παιχνίδι με κάρτες «7 οικογένειες της Αρχαίας Ελλάδας». Παρά τον κόπο και το κόστος που απαιτείται, τα παιχνίδια του «Σκαντζόχοιρου» φτιάχνονται από Έλληνες σχεδιαστές και παραγωγούς και είναι τρίγλωσσα, ελληνικά, αγγλικά και γαλλικά. Το παιχνίδι βασίζεται στα μέλη οικογενειών που ανήκουν σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους, τα οποία έχουν σχεδιαστεί με νεωτερικά στοιχεία αλλά και τις απαραίτητες ιστορικές πληροφορίες για την κάθε εποχή.
Η δημιουργία του «Σκαντζόχοιρου» στηρίχθηκε πάνω σε έρευνα αγοράς και όχι σε κάποιο hype ως συνήθως. Η έρευνα αποτύπωσε την κατάσταση της ελληνικής αγοράς παιχνιδιού, τις δυνατότητες παραγωγής, τα δίκτυα διανομής και τη συμπεριφορά του καταναλωτή, δείχνοντας στην ομάδα ότι υπάρχει χώρος και ανάγκη για ποιοτικά παιχνίδια με ιστορικό και πολιτιστικό περιεχόμενο.
Ένα από τα συμπεράσματα της έρευνας, που μάλλον δεν προκαλεί έκπληξη, είναι η συγκέντρωση της προσφοράς παιχνιδιών σε λίγες, πολυεθνικές, εταιρείες που δεν ενδιαφέρονται να σχεδιάσουν παιχνίδια για μια μικρή αγορά, όπως η Ελλάδα. Τα εκπαιδευτικά παιχνίδια καλύπτουν μόνο τις βασικές δεξιότητες (γραφή, ανάγνωση, αριθμητική), ενώ όσα ασχοληθούν με την ελληνική ιστορία επικεντρώνονται κυρίως στην αρχαιότητα, αγνοώντας τις άλλες περιόδους. Ωστόσο, η έρευνα τους έδειξε ότι υπάρχει ζήτηση από τους καταναλωτές για εκπαιδευτικά παιχνίδια με ιστορικό - πολιτιστικό υπόβαθρο.
Ο «Σκαντζόχοιρος» είναι Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση και ακολουθεί τις αρχές της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας. Στους μελλοντικούς στόχους της πρωτοβουλίας είναι να διαθέτουν παιχνίδια σε σχολεία και νηπιαγωγεία υποβαθμισμένων περιοχών και σε ιδρύματα, ενώ στον κομψό και προσεγμένο χώρο τους, στο κέντρο της Αθήνας, ο καθένας μπορεί να καθίσει και να παίξει. Προγραμματίζουν περιπάτους στο ιστορικό κέντρο και στα μνημεία των παιχνιδιών τους, τουρνουά και τα εργαστήρια, ενώ ετοιμάζονται για την παραγωγή νέων σειρών με αφορμή τις ιστορικές επετείους που ξεκινούν από την επόμενη χρονιά.
«Έχουμε την επέτειο για τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, τα 500 χρόνια από την ενθρόνιση του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, την καταστροφή της Σμύρνης το 2023, τα 50 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Όλα αυτά τα γεγονότα είναι αφορμές για να δημιουργήσουμε νέα παιχνίδια», σημειώνει η Ντόρα Οικονομίδου. Παιχνίδια και ιστορίες.
Ένας Σκαντζόχοιρος δίπλα σου
Στο ολοκαίνουργιο στέκι της οδού Καρόρη, δίπλα στην Αγίας Ειρήνης, μπορείτε να παίξετε και να αγοράσετε πρωτότυπα επιτραπέζια και ηλεκτρονικά παιχνίδια, με θέματα από την ελληνική ιστορία.
• Ποια είναι τα σημαντικότερα αρχαιολογικά ευρήματα της μινωικής ή της μυκηναϊκής περιόδου;
• Πώς απεικονίζονταν στις τοιχογραφίες κατά την εποχή του χαλκού οι γυναίκες ανά την Ελλάδα;
• Έχουν θέση ο βαλές και η ντάμα σε μια βυζαντινή τράπουλα;
• Πώς έβλεπαν οι φιλέλληνες και ξένοι περιηγητές την Αθήνα του 19ου αιώνα;
• Θα μπορούσες να ξαναχτίσεις από την αρχή τα μνημεία της Κωνσταντινούπολης, αν αγόραζες τα οικόπεδά τους;
Στο χώρο της Σκαντζόχοιρος στο κέντρο της Αθήνας, οι καταναλωτές μπορούν να συμμετάσχουν σε εκπαιδευτικά εργαστήρια και εκδηλώσεις σχετικά με το ιστορικό περιεχόμενο των παιχνιδιών.
Παράλληλα, οι γονείς και οι συνοδοί των παιδιών μπορούν να απολαύσουν τον καφέ τους, όσο εκείνα μαθαίνουν την ιστορία, παίζοντας!
Η ιδρυτική ομάδα της Σκαντζόχοιρος Κοιν.Σ.Επ. αποτελείται από την αρχαιολόγο Κατερίνα Δελούκα, τον σχεδιαστή Αντώνη Δημόπουλο, τον πληροφορικάριο Χρήστο Μπαϊραμίδη, την ιστορικό των επιστημών Ντόρα Οικονομίδου, τον αρθρογράφο Λουκά Σταμέλλο και την παιδαγωγό Φωτεινή Συραγάκη. Στην πορεία προστέθηκαν πολλοί και πολύτιμοι συνεργάτες, όπως η κοινωνική λειτουργός Βαλεντίνα Γιαννακοπούλου και οι καλλιτέχνες, σχεδιαστές και γραφίστες Γιάννης Αντωνόπουλος, Βανέσσα Ιωάννου, Χριστιάννα Λεωνάκη και Ελευθερία Λιθαδιώτη.
Τέλος, η Σκαντζόχοιρος δεν θα είχε ξεκινήσει χωρίς την ανεκτίμητη συμβολή του τυπογραφείου Γ. Αργυρόπουλος Ε.Π.Ε.
Σκαντζόχοιρος, εγκαίνια Πέμπτη 14 Νοεμβρίου, από τη 1 μ.μ., Καρόρη 5
Πηγή: Σ. Ιωαννίδης, Καθημερινή, Newpost
Δεν υπάρχουν σχόλια