Η Europa Nostra, ο πανευρωπαϊκός οργανισμός για την Πολιτιστική Κληρονομιά, αναγνωρισμένος σύμβουλος και μη κυβερνητικός εταίρος τ...
Η Europa Nostra, ο πανευρωπαϊκός οργανισμός για την Πολιτιστική Κληρονομιά, αναγνωρισμένος σύμβουλος και μη κυβερνητικός εταίρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Συμβούλιου της Ευρώπης και της UNESCO, απευθύνεται προς το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο με επιστολή της, με την οποία τάσσεται υπέρ της παραμονής των αρχαιοτήτων στο σταθμό Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης.
Υπενθυμίζει, παράλληλα, τις δεσμεύσεις της Ελλάδας για την προστασία της Πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω των συμφωνιών που έχει υπογράψει.
«Η προσωρινή αφαίρεση και επανεγκατάσταση αρχαιοτήτων θα προκαλέσει ανεπανόρθωτη βλάβη στη φυσική κατάσταση των αρχαιοτήτων καθώς και δραστική μείωση της αυθεντικότητας του μνημειακού σύνολου», σημειώνει η Europa Nostra
Υπογραμμίζει την Ευρωπαϊκή σημασία των αρχαιολογικών ευρημάτων, τα οποία αποτελούν μία «μοναδική ανακάλυψη ενός αστικού συνόλου μνημειακής κλίμακας και σε πολύ καλή κατάσταση. Είναι η μοναδική διατηρημένη ανακάλυψη σε ολόκληρη την περιοχή που καταλαμβανόταν κάποτε από την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και χρονολογείται στη σχετικά άγνωστη Ύστερη Ρωμαϊκή και Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο (4ος-9ος αιώνας μ.Χ.)».
Η Europa Nostra δηλώνει «πεπεισμένη ότι οποιαδήποτε αλλοίωση στη λύση που έχει ήδη συμφωνηθεί για την in situ (κατά χώραν) διατήρηση και αξιοποίηση των αρχαιοτήτων θα αποτελέσει μια πολύ αρνητική εξέλιξη. Συγκεκριμένα, η επαναφορά της αρχικής πρότασης για προσωρινή αφαίρεση και επανεγκατάσταση αρχαιοτήτων μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής του σταθμού θα προκαλέσει ανεπανόρθωτη βλάβη στη φυσική κατάσταση των αρχαιοτήτων κατά τη διάρκεια της εξαγωγής και της απομάκρυνσής τους καθώς και δραστική μείωση της αυθεντικότητας του μνημειακού σύνολου.
»Θα οδηγήσει στη δημιουργία ενός γραφικού σκηνικού μέσα σε ένα σύγχρονο σταθμό του μετρό, μειώνοντας ριζικά την ιστορική, πολιτιστική και εκπαιδευτική αξία και σημασία των αρχαιολογικών ευρημάτων. Επιπλέον, είναι βέβαιο ότι η αρχαιολογική ανασκαφή, η οποία υποχρεωτικά -σύμφωνα με τον ελληνικό αρχαιολογικό Νόμο- θα ακολουθήσει την απομάκρυνση των αρχαιοτήτων, θα προκαλέσει μια περαιτέρω καθυστέρηση και ίσως αναπόφευκτη αύξηση του κόστους, σε ένα πολύ καθυστερημένο αλλά πολύ αναμενόμενο δημόσιο έργο, όπως το Μετρό της Θεσσαλονίκης, που έχει προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί μέχρι το 2023».
Επιπλέον, η οργάνωση θεωρεί τη συνύπαρξη μεταξύ αρχαιοτήτων και σύγχρονων πόλεων ως την κατάλληλη λύση -σύμφωνη με τις σύγχρονες τάσεις διατήρησης και ανάπτυξης σε όλη την Ευρώπη.
«Στόχος των τάσεων αυτών είναι η αναβάθμιση και η αναζωογόνηση των ιστορικών κέντρων των πόλεων μέσω της ανάδειξης του μνημειακού ιστορικού τους, το οποίο αποτελεί πολύτιμο πόρο και σημαντική επένδυση της εκπαίδευσης, ιστορική μνήμη και αίσθηση του ανήκειν, δημιουργώντας οικονομική ανάπτυξη και ψυχολογική ευημερία για τους ευρωπαίους πολίτες, καθώς και μέσο προσέλκυσης τουρισμού στην πόλη».
Για τους παραπάνω λόγους, η Europa Nostra απευθύνει έκκληση στην ελληνική κυβέρνηση να συνεχίσει την εφαρμογή της ήδη συμφωνηθείσας συντήρησης των αρχαιολογικών ευρημάτων στο σταθμό του μετρό Βενιζέλος στη Θεσσαλονίκη. Αυτό θα ήταν σύμφωνο με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία της Αρχαιολογικής Κληρονομιάς που υπογράφηκε στη Βαλέτα (1992), η οποία επικυρώθηκε από την Ελλάδα το 2005, υποχρεώνοντας τους υπογράφοντες «να μεριμνήσουν, όταν εντοπίζονται στοιχεία της αρχαιολογικής κληρονομιάς κατά τη διάρκεια των εργασιών ανάπτυξης, για τη διατήρησή τους κατά χώραν όταν αυτό είναι εφικτό» (άρθρο 5, IV)».
«Απολύτως εφικτή η παραμονή των αρχαίων στο σταθμό Βενιζέλου»: Οι πολιτικοί μηχανικοί του ΑΠΘ δίνουν τη λύση
Αναλυτικά η ανακοίνωση του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ:
«Με αφορμή τη συζήτηση που τον τελευταίο καιρό ξεκίνησε και πάλι στη Θεσσαλονίκη σχετικά με την κατά χώρα (in situ) παραμονή ή την προσωρινή απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων που ανακαλύφθηκαν στη διάρκεια των εργασιών κατασκευής του μετρό στο σταθμό Βενιζέλου, το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ συζήτησε το θέμα σε ειδική ανοιχτή συζήτηση που διοργάνωσε για όλα τα μέλη του ( μέλη ΔΕΠ, ΕΕΠ, ΕΔιΠ, ΕΤΕΠ). Τα συμπεράσματα της συζήτησης συνοψίζονται ως εξής:
Α) Τα αρχαιολογικά ευρήματα, στον υπό κατασκευή σταθμό του μετρό στην Βενιζέλου, αποτελούν μια νέα λαμπρή προσθήκη, στον ιστορικό-πολιτιστικό πλούτο της πόλης. Αποτελούν ένα μοναδικής και σπάνιας αξίας μνημειακό σύνολο μεγάλων διαστάσεων, που αναδεικνύει το μακραίωνο ιστορικό παρελθόν της πόλης, ζωντανεύει την ιστορική μνήμη, τεκμηριώνει τη συνέχεια της ιστορικής της εξέλιξης με τρόπο μοναδικό και αποτελεί σημαντικό στοιχείο της πολιτιστικής της κληρονομιάς. Κάθε απόσπαση, μόνιμη ή προσωρινή, από τη σημερινή τους θέση αφαιρεί το στοιχείο της αυθεντικότητας, που διαμορφώνει το ενιαίο ιστορικό τοπίο, και τα μετατρέπει σε ψυχρά μουσειακά εκθέματα ενός θεατρικού σκηνικού.
Β) Τα ευρήματα όχι μόνο δεν αποτελούν τροχοπέδη στην υλοποίηση των αναγκαίων υποδομών και στο δρόμο της ανάπτυξης της πόλης, αλλά με την παραμονή στη θέση τους και την ανάδειξή τους θα αποτελέσουν σημαντικό πόλο έλξης της διεθνούς κοινότητας..
Γ) H τεχνική λύση που επιτρέπει την κατασκευή του σταθμού του μετρό, χωρίς τη μετακίνηση των ευρημάτων και χωρίς την καταστροφή του φυσικού τους περιβάλλοντος, και η οποία ήδη είχε αρχίσει να εφαρμόζεται, είναι λύση απολύτως εφικτή και κανένας ουσιαστικός λόγος που να συντρέχει για την ανάκλησή της δεν έχει παρουσιαστεί.
Δ) Το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών διαθέτοντας το εξειδικευμένο επιστημονικό δυναμικό και με σημαντική παρουσία στη ζωή της πόλης είχε συμβάλει με ομάδα εργασίας και τεχνικούς συμβούλους στην εξεύρεση λύσης με παραμονή των αρχαίων στη θέση τους , όταν πριν από 5 περίπου χρόνια είχε τεθεί το δίλημμα ή διατήρηση των αρχαίων ή οριστική απόσπαση και μεταφορά τους σε μελλοντικό μουσείο,
Το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών υπόσχεται ότι και στο μέλλον θα συνεχίσει να προσφέρει τις υπηρεσίες του, όταν αυτές αποσκοπούν στο καλό της πόλης και προς όφελος των πολιτών της με παράλληλο σεβασμό της ιστορικής μνήμης και προστασία της πολιτιστικής της κληρονομιάς».
Ψήφισμα από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών σχετικά με τις Αρχαιότητες στον σταθμό «Ε. Βενιζέλος» του Μετρό Θεσσαλονίκης
Το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, εκτιμώντας τη σημασία των αρχαιοτήτων που αποκαλύφθηκαν κατά τις εργασίες διάνοιξης του σταθμού «Ε. Βενιζέλος» του μετρό Θεσσαλονίκης, κάνει έκκληση προς όλους τους αρμόδιους φορείς προκειμένου να συνεχιστούν και να ολοκληρωθούν οι απαραίτητες ενέργειες ώστε να διατηρηθεί αμετακίνητο το μοναδικό αυτό εύρημα, ως επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος σε αρμονική συνύπαρξη με τη σύγχρονη αντιμετώπιση των κυκλοφοριακών αναγκών της πόλης. Στη συμβολή της Εγνατίας οδού με τη Βενιζέλου αποκαλύφθηκε, σε κατάσταση εξαιρετικής διατήρησης, η μέση οδός (decumanus maximus ) της βυζαντινής Θεσσαλονίκης, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί στον 6ο αιώνα, καθώς και η διασταύρωσή της με τον κεντρικό κάθετο άξονα (cardo) που οδηγούσε στο βυζαντινό λιμάνι της πόλης. Τα ερείπια ενός μνημειακού τετραπύλου στη συμβολή των δύο δρόμων και τα εντυπωσιακής διατήρησης κτήρια που πλαισιώνουν το ιστορικό σταυροδρόμι αφηγούνται την ιστορία της πόλης από τον 6ο έως τον 9ο αιώνα. Συνεπώς, δεδομένου ότι δεν έχουν σωθεί αντίστοιχης σημασίας κατάλοιπα βυζαντινών πόλεων, το εύρημα έχει απαράμιλλη ιστορική αξία όχι μόνο για την Θεσσαλονίκη αλλά και για την ιστορία του Βυζαντίου, των Βαλκανίων και της ανατολικής Μεσογείου γενικότερα.
Η κατά χώραν διατήρηση του μεσαιωνικού παλίμψηστου επιβάλλεται από την αρχαιολογική δεοντολογία και συνιστά αίτημα της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας. Επιπλέον, θα προικίσει τη Θεσσαλονίκη με ένα μοναδικό πλεονέκτημα, καθώς θα επιτρέπει στους κατοίκους και τους επισκέπτες της να γνωρίσουν τη διαχρονικότητά της, με τα σύγχρονα οδοστρώματα της Εγνατίας και της οδού Βενιζέλου να υπέρκεινται των μεσαιωνικών.
Δεν υπάρχουν σχόλια