Ρολόγια τσέπης που ανήκαν στους Κανέλλο Δεληγιάννη, Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, Ιωάννη Καποδίστρια και Μάρκο Μπότσαρη. Από την έκθεση στο Εθνικό...
 |
| Ρολόγια τσέπης που ανήκαν στους Κανέλλο Δεληγιάννη, Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, Ιωάννη Καποδίστρια και Μάρκο Μπότσαρη. Από την έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. |
Ο Ιωάννης Καποδίστριας είχε παραγγείλει να χαράξουν στο χρυσό ρολόι τσέπης, που του είχε χαρίσει η Ελβετία αναγνωρίζοντας την προσφορά του, το ρητό «Τω τον χρόνον καλώς διοικούντι, οι τον χρόνον καλώς μετρούντες».
Ενδεικτικό του ορθολογικού πνεύματος που τον διακατείχε, η φράση αυτή ήταν χαρακτηριστική της τομής που έφερε στην καθημερινότητα η οργάνωση της ημέρας βάσει χρονολογικού πίνακα. Αυτό συνέβη στη Δύση πριν από τη Βιομηχανική Επανάσταση και συνδέεται άμεσα (ως προϋπόθεση) με την εδραίωσή της. Από τη στιγμή που εμφανίστηκε το πρώτο δημόσιο ρολόι σε πλατεία άρχισαν οι μοντέρνοι καιροί, θα μπορούσε να πει κάποιος.
Αυτές οι μικρές και μεγάλες καινοτομίες αντανακλώνται ποικιλοτρόπως και ιδιαιτέρως γοητευτικά στη συλλογή των προσωπικών ρολογιών των αγωνιστών του 1821 και των πρωτεργατών του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Ανήκουν στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (που στεγάζεται στην Παλαιά Βουλή) και προέρχονται όλα από τις δωρεές που έκαναν οι οικογένειες των αγωνιστών, κρατικοί φορείς και ιδρύματα στα τέλη του 19ου - αρχές του 20ού αι. «Κατασκευασμένα από τους γνωστότερους αγγλικούς, γαλλικούς και ελβετικούς οίκους που εισήγαγαν ρολόγια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία τέλη 18ου - αρχές 19ου αι., ξεδιπλώνουν μπροστά στα μάτια μας, εκτός από την τεχνογνωσία της εποχής τους, τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και των δυτικών οίκων ωρολογοποιίας», αναφέρεται στο κατατοπιστικό κείμενο του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου. «Αποτελούν μάρτυρες της σταθερής διείσδυσης του δυτικού τρόπου μετρήματος του χρόνου στην οθωμανική κοινωνία κατά τον 18ο αι.».
Πράγματι. Το ρολόι τσέπης που φορούσε ο Μάρκος Μπότσαρης ήταν κατασκευασμένο από τον Αγγλο ωρολογοποιό Τζορτζ Πράιορ (George Prior), ο οποίος προμήθευε την οθωμανική αγορά και εν γένει τον ισλαμικό κόσμο. Συνεταίρος του (και πιθανώς αδελφός του) ήταν ο Εντουαρντ Πράιορ, που επίσης εξειδικευόταν στην αγορά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ρολόι κατασκευασμένο από τον Εντουαρντ Πράιορ φορούσε ο Κανέλλος Δεληγιάννης από τα Λαγκάδια Γορτυνίας. Είναι σαγηνευτική η σύνδεση του «1821» με την εκλεπτυσμένη ωρολογοποιία των ευρωπαϊκών οίκων που προμήθευαν την Ανατολή.
Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης είχε στην κατοχή του ένα ρολόι τσέπης από τον ελβετικό οίκο Du Bois & fils, που δραστηριοποιείται έως σήμερα, ενώ ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είχε το πλέον περίτεχνο, άξιο μακράς παρατήρησης, πλήρες με σφραγιδόλιθους και κουρδιστήρι. Ηταν δώρο του Καποδίστρια ως ένδειξη τιμής. Η προέλευσή του είναι ελβετική και φέρει ως διάκοσμο τον αναγεννώμενο φοίνικα, έμβλημα της ελληνικής πολιτείας. Είχε παραγγελθεί στην Ελβετία και στο χρυσό καπάκι του φέρει το έμβλημα της ελληνικής πολιτείας, τον αναγεννώμενο φοίνικα, πάνω από το έτος 1821. Πάνω από τον φοίνικα υπάρχει σταυρός και αριστερά οι ακτίνες ανατέλλοντος ηλίου.
Το ελβετικό ρολόι του ίδιου του Ιωάννη Καποδίστρια είναι κατασκευή του περιώνυμου ελβετικού οίκου Bautte & Moynier, που είχε έδρα τη Γενεύη. Είναι η τελευταία φάση, μετά το 1804, του αρχαίου οίκου ωρολογίων και κοσμημάτων που είχε ιδρύσει ο Jean-François Bautte (1772-1837) που εξελίχθηκε σε πρωτοπόρο. Το κατάστημα του οίκου βρισκόταν στην κεντρική οδό της Γενεύης, Rue du Rhône, και υπήρχαν υποκαταστήματα στη Φλωρεντία και στο Παρίσι. Ο οίκος Bautte είχε επίσης πλούσιους πελάτες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, στην Ινδία και στην Κίνα.
Στην έκθεση, που θα διαρκέσει έως τις 31 Αυγούστου, εκτίθενται συνολικά τα ρολόγια των Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, Μάρκου Μπότσαρη, Κανέλλου Δεληγιάννη, Σπύρου Μήλιου, Γεωργίου Δαγκλή, Γιάννη Μακρυγιάννη, Γεωργίου Αινιάνα, Καλλίνικου Καστόρχη, Θεόκλητου Φαρμακίδη, Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, Ιωάννη Καρατζά, Λάζαρου Κουντουριώτη, Ανδρέα Μιαούλη, Ανδρέα Χατζηαναργύρου και Ιωάννη Καποδίστρια.
Πηγή: Ν. Βατόπουλος, Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια