Το ανάγλυφο (ΜΘ 28158) βρέθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφικών εργασιών στην περιοχή του ανατολικού τείχους της αρχαίας Θεσσαλονίκης, στη...
Το ανάγλυφο (ΜΘ 28158) βρέθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφικών εργασιών στην περιοχή του ανατολικού τείχους της αρχαίας Θεσσαλονίκης, στην οδό Κων. Μελενίκου, και χρονολογείται στο β’ μισό του 2ου αι. μ.Χ. (150-200 μ.Χ.).
Ανήκει στην κατηγορία των λεγόμενων μονομαχικών μνημείων, μνημείων δηλ. που έχουν στηθεί προς τιμή μονομάχων και άλλων επαγγελματιών της αρένας. Στο συγκεκριμένο ο μονομάχος εικονίζεται μετωπικά έχοντας τα όπλα στο πλάι του, στον λεγόμενο τύπο της «δόξας».
Αν και δεν σώζεται ακέραιο, η άριστη διατήρηση των χρωμάτων στην επιφάνεια του αναγλύφου μάς μεταφέρει στον πολύχρωμο κόσμο της αρένας και φωτίζει λεπτομέρειες της ένδυσης και του εξοπλισμού, οι οποίες στα περισσότερα λίθινα ανάγλυφα διακρίνονται με δυσκολία.
Ο μονομάχος φορά περισκελίδα (subligaculum) και ζώνη (balteus) που τυλίγεται τρεις φορές γύρω από τη μέση του. Το δεξί χέρι του και τον αντίστοιχο ώμο καλύπτει προστατευτική επένδυση (manica) που στερεώνεται στο σώμα με τελαμώνα. Το αριστερό του σκέλος προστατεύει κνημίδα (ocrea), ενώ στο δεξί αποδίδονται γραπτά με κόκκινο χρώμα μία ταινία δεμένη στο γόνατο και οι ιμάντες του υποδήματος που αφήνει ελεύθερα τα δάκτυλα. Ο άνδρας κρατά ένα εγχειρίδιο μπροστά στο στήθος και ακουμπά το αριστερό του χέρι πάνω στην ασπίδα του. Στα δεξιά της μορφής, πάνω σε ψηλή βάση βρίσκεται στρογγυλό κράνος με επαυχένιο και δύο οπές για τα μάτια. Με ζωντάνια αποδίδονται τα χαρακτηριστικά του προσώπου του μονομάχου: τα μεγάλα αμυγδαλωτά μάτια τονίζονται με μαύρο χρώμα, ενώ με καστανό χρώμα αποδίδονται τα φουντωτά μαλλιά και το κοντό σγουρό γένι με το παχύ μουστάκι.
Ο αμυντικός και επιθετικός εξοπλισμός του μονομάχου μάς δείχνει ότι ανήκε στην κατηγορία του σεκούτορα (secutor, δηλαδή ‘κυνηγός, διώκτης’). Πρόκειται για βαριά οπλισμένους μονομάχους που αγωνίζονταν συνήθως εναντίον των ρετιάριων (retiarii), οι οποίοι ήταν ελαφρά οπλισμένοι μονομάχοι που κρατούσαν δίχτυ και τρίαινα.
Από την επιγραφή σώζονται λίγα γράμματα
Π[ - - - - - - - - -]/ τ[ῷ ἰδίῳ ἀνδρὶ]/μ[νήμης]/χά[ριν]
που μας επιτρέπουν να υποθέσουμε ότι πρόκειται για επιτύμβια στήλη που έστησε στον τάφο ενός μονομάχου η σύζυγός του, το όνομα της οποίας, όπως και αυτό του νεκρού, θα ήταν χαραγμένα στους πρώτους στίχους. Στη συνέχεια θα αναφερόταν η μεταξύ τους σχέση, τ[ῷ ἰδίῳ ἀνδρὶ], και η αφιέρωση θα έκλεινε με την τυπική φράση μνήμης ή μνείας χάριν.
Το ανάγλυφο αυτό, όπως και τα άλλα μονομαχικά μνημεία (επιτύμβιες στήλες και ανάγλυφα, σαρκοφάγοι, βωμοί, κ.ά.) που έχουν βρεθεί στη Θεσσαλονίκη, μαζί με τις επιγραφικές και φιλολογικές πηγές, τεκμηριώνουν ότι στην πόλη διεξάγονταν μονομαχίες και θηριομαχίες. Τα εξαιρετικά πολυδάπανα αυτά ρωμαϊκά θεάματα, στα οποία συνέρρεε πλήθος κόσμου, συνδέονταν σχεδόν αποκλειστικά με την αυτοκρατορική λατρεία και γνώρισαν μεγάλη διάδοση κατά τον 2ο και 3ο αι. μ.Χ. στις ανατολικές επαρχίες της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια