Κάτω από το λουτρό του Μπαρμπαρόσα στο κάτω κάστρο, ένα μοναδικό εύρημα της ιστορίας της Μυτιλήνης. Η είσοδος του Μελανουδίου, του οχυρωμένο...
Κάτω από το λουτρό του Μπαρμπαρόσα στο κάτω κάστρο, ένα μοναδικό εύρημα της ιστορίας της Μυτιλήνης. Η είσοδος του Μελανουδίου, του οχυρωμένου προαστίου της πόλης.
Ένα μοναδικής αξίας για την ιστορία της Μυτιλήνης εύρημα, ήρθε στο φως τις τελευταίες μέρες. Ο λόγος για την πύλη του Μελανουδίου της βυζαντινής δηλαδή κάτω πόλης που έβλεπε στο λιμάνι του Αγίου Γεωργίου, τον αρχαίο βόρειο λιμένα, τη σημερινή Επάνω Σκάλα!
Σύμφωνα με τον Προϊστάμενο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου Παύλο Τριανταφυλλίδη, η βυζαντινή πύλη της Μυτιλήνης ύψους 2,2 μέτρων θα αναδεχθεί και θα είναι ορατή στους σύγχρονους επισκέπτες του κάτω κάστρου στα πλαίσια του σε εξέλιξη μεγάλου έργου της ανάδειξης και βελτίωσης της επισκεψιμότητας του κάτω κάστρου της Μυτιλήνης. Που σύμφωνα με τον κ. Τριανταφυλλίδη, «στοχεύει στην ανάδειξη της περιοχής σε πολυχώρο πολιτισμού και αναψυχής και στην οργανική σύνδεσή του με το ιστορικό κέντρο της πόλης».
Η βυζαντινή πύλη βρέθηκε κατά τις εργασίες ανάδειξης του λουτρικού συγκροτήματος της Οθωμανικής Μυτιλήνης του 16ου αιώνα που αποκαλύφθηκε πρόσφατα, το πρωιμότερο έως σήμερα λουτρικό συγκρότημα των οθωμανικών χρόνων. Πιθανά κατασκευασμένο σύμφωνα με τις φιλολογικές μαρτυρίες από τον αρχιναύαρχο του οθωμανικού στόλου, τον Καπουδάν Πασά, Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα.
Όπως είναι γνωστό ο Μπαρμπαρόσα (από την ιταλική λέξη Barbarossa, «κοκκινογένης», στα τουρκικά Barbaros), γεννήθηκε στη Λέσβο και επιχορήγησε την κατασκευή σημαντικών μνημείων. Ανάμεσα σε αυτά ένα οθωμανικό λουτρό στο κάτω τμήμα του μεσαιωνικού κάστρου της Μυτιλήνης που είχε ενισχυθεί μετά τις ζημιές κατά την πολιορκία που οδήγησε στην άλωση της Μυτιλήνης από τον Μωάμεθ τον Β’ τον λεγόμενο και Πορθητή το Σεπτέμβριο του 1462. Εκεί όπου βρισκόταν ο βυζαντινός - μεσαιωνικός οικισμός του Μελανουδίου.
Όπως είναι γνωστό, η Λέσβος ως το τέλος του 1456, με αντάλλαγμα ένα ετήσιο φόρο υποτέλειας στο σουλτάνο είχε μείνει στα χέρια της Γενουάτικης οικογένειας των Γατελούζων. Το 1458 ο Νικόλαος Γατελούζος πήρε με τη βία την εξουσία του νησιού από τον αδελφό του και άρχισε να προετοιμάζεται για ενδεχόμενη οθωμανική επίθεση. Τον Αύγουστο του 1462 εννέα χρόνια μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, ο Μωάμεθ ξεκίνησε την εκστρατεία κατά της Λέσβου. Την 1η Σεπτεμβρίου οι Οθωμανοί αποβιβάστηκαν στη Λέσβο και με πυροβολικό που έταξαν περίπου στην περιοχή του σημερινού εργοστασίου στου Καλαμάρη άρχισαν να βομβαρδίζουν το κάστρο της Μυτιλήνης. Την όγδοη μέρα είχαν καταλάβει τις οχυρώσεις του λιμανιού και δύο μέρες αργότερα κατέλαβαν την κάτω πόλη εισβάλοντας σε αυτήν από την επιθαλάσσια πύλη στο Μελανούδι. Ακολούθησε από το Νικόλαο Γατελούζο στις 15 Σεπτεμβρίου 1462 η παράδοση στον Πορθητή της Μυτιλήνης και στη συνέχεια όλου του υπόλοιπου νησιού. Για την ιστορία ο Νικόλαος Γατελούζος μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη όπου στραγγαλίσθηκε.
Το έργο στο κάτω κάστρο, περιλαμβάνει τη συνολική αποκατάσταση και ανάδειξη δύο οικιών των οθωμανικών χρόνων, την στερέωση τμημάτων του επιθαλάσσιου τείχους καθώς εγκυμονεί κινδύνους για την ασφάλεια των επισκεπτών, τη δημιουργία μεγάλου ανοιχτού χώρου εκδηλώσεων αλλά και τη δημιουργία κεντρικού διαδρόμου κίνησης πεζών με διέλευση ποδηλατοδρόμου, που θα συνδέσει το βόρειο με το νότιο λιμάνι της πόλης, όπως αυτός ήδη υλοποιείται έως τα Τσαμάκια από τον Δήμο Μυτιλήνης.
Στο κάτω κάστρο Μυτιλήνης θα αποκατασταθούν επίσης οι υφιστάμενες υποδομές σε κτήρια, διαδρομές και άλλα, προκειμένου να ανταποκρίνονται στις σημερινές ανάγκες.
«Θα υπάρξουν όμως», λέει ο κ. Τριανταφυλλίδης, «και νέες κατασκευές στον αρχαιολογικό χώρο που θα είναι οι χώροι υγιεινής για άτομα με μειωμένη κινητικότητα στο κτήριο του πληροφοριακού υλικού στο οποίο θα μπορούν να προβάλλοντα ψηφιακές πολιτιστικές διαδρομές της Λέσβου. Αλλά και όσα ψηφιακά, έγκριτα προγράμματα είναι διαθέσιμα από φορείς της πόλης. Παράλληλα θα δημιουργηθούν υποδομές, όπως οι διαδρομές κίνησης των επισκεπτών και τα πλατώματα θέασης, ενώ ταυτόχρονα θα τοποθετηθούν όλες οι απαραίτητες υποδομές για την εξυπηρέτηση των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα».
Πηγή: Στρ. Μπαλάσκας, Στο Νησί
Δεν υπάρχουν σχόλια