Αρχαιολογικές επισκέψεις στις Κυκλάδες : Αφιέρωμα στην Αντίπαρο - Μέρος 3ο

Αγριόκαστρο: Άποψη του οικισμού από τα Νότια. Διαβάστε εδώ το 1ο Μέρος του αφιερώματος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων για την Αντίπαρο. ...

Αγριόκαστρο: Άποψη του οικισμού από τα Νότια.

Διαβάστε εδώ το 1ο Μέρος του αφιερώματος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων για την Αντίπαρο.

Διαβάστε εδώ το 2ο Μέρος του αφιερώματος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων για την Αντίπαρο.

Η Αντίπαρος στην Μέση και Ύστερη εποχή του Χαλκού.

Αγριόκαστρο

“Στο βορειοδυτικό άκρο του νησιού, σε βραχώδες ακρωτήριο βόρεια του Σιφνέικου Γιαλού, εκτείνονται τα κατάλοιπα του αρχαίου οικισμού του Αγριόκαστρου, που όπως δείχνει η κεραμική, ήκμασε κατά την ύστερη Μεσοκυκλαδική και την πρώιμη Υστεροκυκλαδική (ΥΚΙΑ) περίοδο, στο τέλος δηλαδή του πρώτου μισού της δεύτερης χιλιετίας π.Χ. Λίγο νοτιοδυτικότερα του οικισμού  βρίσκεται το νεκροταφείο. Σε περιορισμένη σωστική ανασκαφή που πραγματοποίησε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων αποκαλύφθηκαν δύο κτιστοί θαλαμωτοί τάφοι, λακκοειδείς τοιχεπένδυτοι τάφοι, καθώς και διαταραγμένες ταφές.

Αγριόκαστρο: Κτηριακά κατάλοιπα του οικισμού. Άποψη από τα Νοτιοανατολικά.

Αγριόκαστρο: Κτηριακά κατάλοιπα του οικισμού. Άποψη από τα Βόρεια.

“Το νεκροταφείο του Αγριόκαστρου είναι από τα ελάχιστα αυτής της περιόδου που έχουν ανασκαφεί στον αιγιακό χώρο, και τα ευρήματά του είναι συγκριτικά ιδιαίτερα πλούσια. Περιλάμβάνουν  χαρακτηριστικά αγγεία κυκλαδικής παράδοσης (όπως οι δίχρωμες μαστοπρόχοι, γνωστές από τη θηραϊκή και μηλιακή κεραμική) καθώς και εγχώρια αγγεία που μιμούνται μινωϊκούς τύπους (όπως ρυτά και γεφυρόστομοι σκύφοι). Στα σημαντικά ευρήματα περιλαμβάνονται χάλκινο μαχαιρίδιο και μαρμάρινο επίμηλο ξίφους. 

Τριποδικό θυμιατήρι. Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου Β.5347.

Τμήμα κυλινδρικού αγγείου με ανάγλυφη “σχοινοειδή” διακόσμηση. Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου Β.5360.

Γεφυρόστομος σκύφος. Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου Β.5348.

Το ήμισυ περίπου του σώματος και του χείλους ρυτού σε σχήμα ευρύστομης πρόχου με παράσταση τρέχουσας σπείρας και ανθέων. Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου Β.5359.

Μαρμάρινο επίμηλο μικρού ξίφους με οπές προσηλώσεως. Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου Β.5362.

Κύπελλο τύπου Βαφειού. Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου Β.5346.

Χάλκινο μαχαιρίδιο. Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου.

“Η αρχιτεκτονική του νέου τύπου τάφων και το συγκριτικά μεγάλο πλήθος των αγγείων ειδικής χρήσης που βρέθηκαν στους κτιστούς θαλαμωτούς τάφους, μαρτυρούν για τις αλλαγές που συντελούνται στον ελλαδικό χώρο στο τέλος της Μέσης και στην αρχή της  Ύστερης Εποχής του Χαλκού, καθώς και για τη συμμετοχή του Αγριόκαστρου σε δίκτυα επαφών και ανταλλαγών με σημαντικά κέντρα αυτής της περιόδου, όπως η Θήρα, η Μήλος και η βορειοανατολική Πελοπόννησος. 

Αγριόκαστρο: Ο κτιστός θαλαμωτός τάφος 1.

Αγριόκαστρο: Τοιχεπένδυτοι λακκοειδείς τάφοι.

Αγριόκαστρο: Ο κτιστός θαλαμωτός τάφος 2.

Αγριόκαστρο: Τοιχεπένδυτοι λακκοειδείς τάφοι.

***Οι μαστοπρόχοι είναι ιδιαιτέρως συμβολικά αγγεία, καταρχήν λόγω του σχήματός τους που παραπέμπει σε γυναικείο σώμα αλλά και σε πτηνό, καθώς επίσης και για τους οφθαλμούς που συχνά κοσμούν το χείλος εκατέρωθεν της προχοής, προσδίδοντας στο αγγείο τη μαγική ιδιότητα να “βλέπει”. Η διακόσμηση του σώματος με πουλιά έχει ερμηνευθεί ως έκφραση θεϊκής παρουσίας, κοινωνικής διάκρισης και κύρους για τον ιδιοκτήτη του αγγείου, έχει μάλιστα συσχετισθεί με μεταθανάτιες αντιλήψεις για την ψυχή. 

Η «μαστοπρόχους των πουλιών» έχει διακοσμηθεί κατά τον δίχρωμο κυκλαδικό ρυθμό. Ο υψηλός λαιμός είναι ελαφρά διογκωμένος στο μέσον του, όπου και φέρει τις μαστοειδείς αποφύσεις. Από ένας οφθαλμός κοσμεί τις πλάγιες όψεις του χείλους, ενώ στην μετάβαση προς το λαιμό σειρά ολόβαφων κυκλίσκων, εν είδει περιδεραίου, επιτείνει την ανθρωπόμορφη αίσθηση του αγγείου.

Η «μαστοπρόχους του κεραμέως». Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου Β.5116.  Αγριόκαστρο, κτιστός θαλαμωτός τάφος 1. Ωριμοι Μεσοκυκλαδικοί - πρώιμοι Υστεροκυκλαδικοί χρόνοι.

Η «μαστοπρόχους των πουλιών». Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου Β.5345.Αγριόκαστρο, κτιστός θαλαμωτός τάφος 2. Ώριμοι Μεσοκυκλαδικοί Χρόνοι.  

Σχεδόν ολόκληρο το σώμα καταλαμβάνεται από διακοσμητική ζώνη με παράσταση τριών πουλιών προς τα δεξιά. Το σώμα του πουλιών αποδίδεται με τον χαρακτηριστικό για την εποχή ερυθρό στιλβωμένο ολόβαφο κύκλο με μελανό περίγραμμα, ενώ και τα υπόλοιπα ανατομικά χαρακτηριστικά αποδίδονται με μελανό και ερυθρό χρώμα. 

Τα τρία πτηνά σώζονται αποσπασματικά και σε ένα μόνο διατηρείται η κεφαλή που στρέφεται προς τα πίσω.  Έχει ράμφος επίμηκες, γαμψό, προφανώς σε μια απόπειρα παράστασης ενός αρπακτικού πτηνού.

Διαβάστε εδώ το 1ο Μέρος του αφιερώματος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων για την Αντίπαρο.

Διαβάστε εδώ το 2ο Μέρος του αφιερώματος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων για την Αντίπαρο.

Πηγή: Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων