Μαυροπηγή 2018, Αγροτεμάχια 539-541: Λιθόστρωτα ύστερης εποχής χαλκού – πρώιμης εποχής σιδήρου (τέλη 2ης - αρχές 1ης χιλιετίας π.Χ.). Διαβάσ...
 |
| Μαυροπηγή 2018, Αγροτεμάχια 539-541: Λιθόστρωτα ύστερης εποχής χαλκού – πρώιμης εποχής σιδήρου (τέλη 2ης - αρχές 1ης χιλιετίας π.Χ.). |
Διαβάστε εδώ το Α' Μέρος του αφιερώματος της ΕφΑ Κοζάνης.
Αν νομίζετε πως στη Δυτική Μακεδονία, και μάλιστα στο νομό Κοζάνης, οι λιθόστρωτοι δρόμοι, τα γκαλντερίμια δηλαδή, αποτελούν εφεύρεση των νεότερων χρόνων, που φυσικά έχει να επιδείξει εξαιρετικά δείγματα τέχνης και αξιοθαύμαστους μαστόρους, είστε γελασμένοι!
Στη Μαυροπηγή, λοιπόν, διαπιστώθηκε η κατασκευή λιθόστρωτων «δρόμων» ήδη από τα τέλη της 2ης - αρχές 1ης π.Χ. χιλιετίας.
Κατασκευάζονται με μικρού και μεσαίου μεγέθους ακατέργαστους λίθους, με όστρακα ανάμεσά τους. Έχουν πλάτος 2-3 μ. και έχουν διαπιστωθεί σε μήκος 30-70 μ. (Αγροτεμάχια 136-137, 125, 150, 339-341, ανασκαφής 2015-2018).
 |
| Μαυροπηγή 2018, Αγροτεμάχιο 550: Λιθόστρωτο ύστερης εποχής χαλκού (τέλη 2ης χιλιετίας π.Χ.). |
 |
| Μαυροπηγή 2015, Αγροτεμάχια 136-137: Λιθόστρωτα ύστερης εποχής χαλκού (τέλη 2ης χιλιετίας π.Χ.). |
Τα λιθόστρωτα αυτά, σε αυτή τη φάση δείχνουν να συνδέουν οικήματα με ταφικούς ή άλλης λειτουργίας χώρους των οικισμών.
Αργότερα, στους ύστερους κλασικούς και πρώιμους ελληνιστικούς χρόνους (τέλη 4ου- αρχές 3ου αι. π.Χ.) διαπιστώνονται μεγαλύτερα λιθόστρωτα – δρόμοι, με πλάτος 4 μ., κατά μήκος των οποίων αναπτύσσονται κάποια από τα νεκροταφεία. Ένας τέτοιος δρόμος, που διαπιστώθηκε σε μήκος 200 μ., αποκαλύφθηκε το 2021 (Αγροτεμάχια 517, 521).
Γενικά όμως, από την περίοδο αυτή, όπως και τη ρωμαϊκή, είναι γνωστοί πολλοί και σημαντικοί δρόμοι σε όλο τον αρχαίο ελλαδικό χώρο, με αποκορύφωμα για την περιοχή μας την Εγνατία Οδό. Επιπλέον, αποτελεί συνήθη πρακτική τα νεκροταφεία να αναπτύσσονται κατά μήκος των σημαντικών οδών των πόλεων.
 |
| Μαυροπηγή 2016-2017, Αγροτεμάχιο 126: Λιθόστρωτα ύστερης εποχής χαλκού – πρώιμης εποχής σιδήρου (τέλη 2ης - αρχές 1ης χιλιετίας π.Χ.). |
 |
| Μαυροπηγή 2021, Αγροτεμάχιο 517: Λιθόστρωτη οδός των κλασικών ή πρώιμων ελληνιστικών χρόνων. Εκατέρωθεν αυτής αναπτύσσονται δύο νεκροταφεία, με χρήση κατά την πρώιμη εποχή σιδήρου, τους κλασικούς και πρώιμους ελληνιστικούς χρόνους. |
 |
| Μαυροπηγή 2021, Αγροτεμάχια 539-540: Αγροικία των πρώιμων ελληνιστικών χρόνων, στην οποία οδηγεί ένας λιθόστρωτος δρόμος. |
 |
| Μαυροπηγή 2015, Αγροτεμάχιο 456: Λιθόστρωτα και αγροικία πρώιμων ελληνιστικών χρόνων. |
Παράλληλα, στη Μαυροπηγή μικρότερα λιθόστρωτα συνδέουν τα επιμέρους κτίσματα των αγροικιών, την κύρια δηλαδή κατοικία με τους βοηθητικούς της χώρους. Οι αγροικίες αναπτύσσονται έξω από τον κύριο οικισμό, που στην περίπτωση της Μαυροπηγής εντοπίζεται στη θέση Κάστρο, είναι σε αραιή διάταξη και συνδέονται κυρίως με γεωργοκτηνοτροφικές αλλά και εργαστηριακές δραστηριότητες.
Ένα τέτοιο λιθόστρωτο, μήκους 50 μ., που οδηγούσε σε μία από τις αγροικίες αποκαλύφθηκε το 2021 (Αγροτεμάχια 539-540), αυξάνοντας τον μέχρι σήμερα γνωστό αριθμό τους. Δύο ακόμα, μήκους 15-20 μ. είχαν αποκαλυφθεί σε δύο άλλες αγροικίες το 2018 (Αγροτεμάχια 453, 456).
Διαβάστε εδώ το Α' Μέρος του αφιερώματος της ΕφΑ Κοζάνης.
Βιβλιογραφία:
Α. Χονδρογιάννη-Μετόκη, Π. Ευαγγέλογλου, Χ. Λόκανα, Β. Λαϊνά, Α. Τουλιοπούλου, Ε. Κακαβίτσα, «Ορυχείο Μαυροπηγής: Η αρχαιολογική έρευνα για το 2015», ΑΕΜΘ 29, 2015, 97-110.
Α. Χονδρογιάννη-Μετόκη, «Κίτρινη Λίμνη 2016-2017: Τα ανασκαφικά δεδομένα από την περιοχή των λιγνιτωρυχείων της ΔΕΗ», ΑΕΜΘ 31, 2017 (υπό δημοσίευση).
Α. Χονδρογιάννη-Μετόκη, «Λιγνιτωρυχεία ΔΕΗ: Η ανασκαφική έρευνα κατά το 2018-2020», ΑΕΜΘ 33, 2019-2020 (υπό δημοσίευση).
Α. Χονδρογιάννη-Μετόκη, Β. Λαϊνά, Α. Κατσαβέλη και Μ. Γιωτάκης, «Λιγνιτωρυχείο Μαυροπηγής 2021. Νεκροταφεία και οικισμοί από την πρώιμη εποχή σιδήρου μέχρι και τους μεταβυζαντινούς χρόνους: ηχηρές παρελθοντικές μαρτυρίες σε μια σύγχρονη σιωπηρή κοινότητα», ΑΕΜΘ 34, 2021 (ανακοίνωση 11-3-22, υπό δημοσίευση).
Α. Χ.-Μ.
Πηγή: Α. Χονδρογιάννη-Μετόκη, Εφορεία Αρχαιοτήτων Κοζάνης
Δεν υπάρχουν σχόλια