Εργαλεία 43.000 χρόνων αποκαλύπτουν λεπτομέρειες για τη ζωή και εξαφάνιση των Νεάντερταλ

Μια γυναίκα Νεάντερταλ (αναπαράσταση) Πολλές λεπτομέρειες παραμένουν έως και σήμερα ασαφείς σχετικά με τη ζωή και εξαφάνιση των Νεάντερταλ π...

Μια γυναίκα Νεάντερταλ (αναπαράσταση)

Πολλές λεπτομέρειες παραμένουν έως και σήμερα ασαφείς σχετικά με τη ζωή και εξαφάνιση των Νεάντερταλ πριν από δεκάδες χιλιάδες χρόνια.

Τώρα, οι ερευνητές είναι λίγο πιο κοντά στην κατανόηση των λόγων που οδήγησαν σε αυτή την εξαφάνιση και «άνοιξαν» τον δρόμο για την επικράτηση των σύγχρονων ανθρώπων.  

Μια ομάδα αρχαιολόγων που ανασκάπτουν ένα «εργαστήριο» όπου οι Νεάντερταλ κατασκεύαζαν λίθινα εργαλεία πριν από 45.000 χρόνια, βρήκε στοιχεία που υποδηλώνουν ότι ένας προηγούμενος πληθυσμός Νεάντερταλ εξαφανίστηκε χιλιάδες χρόνια πριν από την άφιξη αυτών των κατασκευαστών εργαλείων. Τα ευρήματα από την ανασκαφή στην Aranbaltza στη Χώρα των Βάσκων, στην Ισπανία, δημοσιεύτηκαν την Τετάρτη στο περιοδικό Science.

Ο επικεφαλής συγγραφέας Joseba Rios-Garaizar σημειώνει πως τα ευρήματα δείχνουν ότι «οι Νεάντερταλ έχουν μια ιστορία που είναι εύκολο να παραβλέψουμε». «Έζησαν ιστορικές και δημογραφικές αλλαγές», πρόσθεσε.

Οι ερευνητές κατέληξαν στα συμπεράσματά τους αφού ανακάλυψαν δραστικές αλλαγές στο ύφος που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή της πιο προηγμένης και χαρακτηριστικής τεχνολογίας των Νεάντερταλ: τα λίθινα εργαλεία.

Η ανακάλυψη

Ο αρχαιολογικός χώρος στην Aranbaltza αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1957 σε ένα ενεργό τότε λατομείο άμμου. Έκτοτε, οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει τρεις διαφορετικές τοποθεσίες στην Aranbaltza όπου έχουν βρεθεί αρχαιολογικά ευρήματα. Στην παλαιότερη βρήκαν ίχνη οικισμών που χρονολογούνται πριν από περίπου 100.000 χρόνια. Στη δεύτερη τοποθεσία, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ό,τι έχει απομείνει από εστίες φωτιάς και πιθανότατα κατασκευές που χτίστηκαν από κατοίκους Νεάντερταλ πριν από περίπου 50.000 χρόνια.

Ομάδες Νεάντερταλ συσσώρευσαν λίθινα εργαλεία κοντά σε ένα ρέμα. Αργότερα, το επιφανειακό τρεχούμενο νερό άλλαξε ελαφρώς τη θέση των υλικών. [Credit: Joseba Rios-Garaizar]

Η νέα δημοσίευση αναφέρεται σε μια ανασκαφή στη νεότερη τοποθεσία, η οποία κατοικήθηκε μόλις πριν από 43.000 χρόνια. Ωστόσο εκεί, οι ερευνητές δε βρήκαν κατοικίες. Αντ’ αυτού, αποκάλυψαν τα απομεινάρια ενός εργαστηρίου λίθινων εργαλείων που ήταν γεμάτο με 5.686 κομμάτια πέτρας. Συλλογικά, αυτά τα λιθοτεχνήματα αφηγούνται μια ιστορία κοινωνικής αλλαγής και αλλαγής τρόπου κατασκευής.

Σημειώνεται ότι οι Νεάντερταλ που κατασκεύασαν αυτά τα εργαλεία ήταν πιθανώς μια εντελώς διαφορετική ομάδα από τους Νεάντερταλ που ζούσαν σχεδόν στην ίδια ακριβώς τοποθεσία αρκετές χιλιάδες χρόνια πριν.

Τα ευρήματα στις παλαιότερες τοποθεσίες δείχνουν ότι οι κάτοικοι «βασίζονταν στην τεχνολογία τους σε εργαλεία που κατασκεύαζαν από πέτρινες νιφάδες», είπε ο Rios-Garaziar. «Στο τέλος της Μέσης Παλαιολιθικής, κάτι άλλαξε στην Ευρώπη», σημείωσε ο Rios-Garaziar. «Στο κέντρο της Γαλλίας, κάποιοι Νεάντερταλ άφησαν τις νιφάδες και άρχισαν να κατασκευάζουν λεπίδες».

Στην περιοχή Aranbaltza II ανακτήθηκε μια τεράστια συλλογή από 5.686 λίθινων εργαλαείων σε μια περιοχή περίπου 14 m². Το μεγαλύτερο μέρος του υλικού είναι πυριτόλιθος (94%), αλλά περιλαμβάνει επίσης ογκόλιθους ψαμμίτη, πλάκες και σβώλους ώχρας. [Credit: Joseba Rios-Garaizar]

Ορισμένες από τις πρώτες ενδείξεις αυτής της αλλαγής βρέθηκαν σε σπήλαια στο Châtelperronian της Γαλλίας. Όταν ανέσκαψαν την πιο πρόσφατη τοποθεσία στην Aranbaltza, οι ερευνητές πίσω από τη νέα μελέτη, βρήκαν περισσότερα από 5.000 κομμάτια πέτρας που υποδηλώνουν ότι οι πιο πρόσφατοι κάτοικοι Νεάντερταλ χρησιμοποιούσαν αυτή την τεχνική κατασκευής λεπίδων και όχι μια ανανεωμένη εκδοχή της τοπικής παράδοσης κατασκευής εργαλείων που βρέθηκε σε παλαιότερους οικισμούς στην ίδια τοποθεσία.

Οι διαφορές στα εργαλεία αποκαλύπτουν κάτι πιο βαθύ

Ο Rios-Garaizar εξήγησε ότι τα διαφορετικά στυλ είναι αντιπροσωπευτικά διακριτών «πολιτιστικών παραδόσεων» που οι ερευνητές έχουν εντοπίσει σημειώνοντας διαφορές και ομοιότητες στα αντικείμενα που έχουν ανασκαφεί σε οικισμούς Νεάντερταλ σε όλη την Ευρώπη. Αυτές οι παραδόσεις δεν υποδηλώνουν διαφορετικούς πολιτισμούς των Νεάντερταλ, αλλά δείχνουν ότι οι οικισμοί που απέχουν εκατοντάδες χιλιόμετρα ή (σε ορισμένες περιπτώσεις) δεκάδες χιλιάδες χρόνια, κάπως συνδέονταν.

«Μοιράζονται τον ίδιο πολιτισμό, τις ίδιες τεχνολογικές επιλογές, τον ίδιο τρόπο ζωής. Πιθανώς μοιράζονται και γονίδια», είπε ο Rios-Garaziar.

Στο πλαίσιο αυτό, οι ερευνητές πιστεύουν ότι η παλαιότερη ομάδα των Νεάντερταλ εξαφανίστηκε χιλιάδες χρόνια πριν από την άφιξη της ομάδας του Châtelperronian, επειδή η νεότερη τοποθεσία δεν περιέχει σχεδόν κανένα αντικείμενο που θα μπορούσε να έχει κατασκευαστεί με την παλαιότερη τεχνική. Τα παλαιότερα λείψανα και τα πιο πρόσφατα χωρίζονται από ένα «αρχαιολογικά παρθένο» στρώμα γης, γεγονός που υποδηλώνει ότι δεν κατασκευάστηκαν καθόλου εργαλεία για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Γιατί αυτές οι ξεχωριστές ομάδες κατέληξαν στο ίδιο ακριβώς μέρος, αν δεν υπήρχαν άμεσες συνδέσεις μεταξύ τους; Μπορεί να ακούγεται σαν μια σύμπτωση, πιθανώς όμως οφείλεται στην τοπική γεωλογία. Η Aranbaltza βρίσκεται κοντά σε μια πηγή πυριτόλιθου πολύ καλής ποιότητας, είπε ο Rios-Garaziar.

Με την εξαφάνιση του παλαιότερου πληθυσμού των Νεάντερταλ, η ομάδα του Châtelperronian θα είχε ευκολότερη πρόσβαση σε αυτόν τον σημαντικό πόρο και η εξαφάνιση των νέων αφίξεων, οι οποίες διήρκεσαν μόνο μερικές χιλιετίες, μπορεί να δημιούργησε χώρο για ένα άλλο κύμα μεγάλων πιθήκων.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Πηγή: LiFO, με πληροφορίες από Interesting Engineering