Αναζητώντας τα τελευταία ίχνη του Ερρίκου Σλίμαν στη Νάπολη

Sic transit gloria mundi… H ταπεινή λίθινη πλάκα για τον Σλίμαν στη Νάπολη. Η αρχαιολόγος Βασιλική Πλιάτσικα ανακάλυψε στην Ιταλία το τελευτ...

Sic transit gloria mundi… H ταπεινή λίθινη πλάκα για τον Σλίμαν στη Νάπολη.

Η αρχαιολόγος Βασιλική Πλιάτσικα ανακάλυψε στην Ιταλία το τελευταίο, άγνωστο σε πολλούς, μνημονικό ίχνος του επιχειρηματία και αρχαιολόγου Ερρίκου Σλίμαν.

Τα Χριστούγεννα του 1890 ο Ερρίκος Σλίμαν (Heinrich Schliemann) βρέθηκε για λίγες μέρες στη Νάπολη, ερχόμενος προς την Αθήνα. Είχε ήδη γράψει στη σύζυγό του Σοφία να τον περιμένει για να γιορτάσουν οικογενειακά, έστω μεταχρονολογημένα.

Η Νάπολη ήταν μια συνήθης στάση στη διαδρομή του από τη Γερμανία στην Ελλάδα. Ήταν παράλληλα μια πόλη στην οποία ο Σλίμαν είχε αναπτύξει στενούς επιστημονικούς δεσμούς με προσωπικότητες όπως ο σπουδαίος ανθρωπολόγος Τζουστινιάνο Νικολούτσι (Giustiniano Nicolucci) και ο Τζουζέπε Φιορέλι (Giuseppe Fiorelli), ο ανασκαφέας της Πομπηίας, και επισκεπτόταν τακτικά το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και τις ανασκαφές.

Είναι λιγότερο γνωστό ότι ο Σλίμαν επιχείρησε να μεταφέρει τον Θησαυρό της Τροίας από την Τουρκία στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης και πως δώρισε μια μικρή συλλογή τρωικών αρχαιοτήτων στον Νικολούτσι, η οποία σήμερα βρίσκεται στο πανεπιστήμιο της πόλης.

Τον Δεκέμβριο του 1890 ο Σλίμαν πηγαίνει στη Νάπολη καταπονημένος από μια επέμβαση που είχε κάνει στο αυτί του. Όπως συνήθιζε, έμεινε στο ξενοδοχείο Grand Hotel στην Piazza Umberto, στο Lungomare, μπροστά στη θάλασσα. Συνάντησε φίλους, επισκέφτηκε το μουσείο, την Πομπηία, το Ηράκλειο. Όμως η κατάσταση της υγείας του επιδεινώθηκε ραγδαία.

Στις 26 Δεκεμβρίου 1890 ο Σλίμαν πέφτει στη μέση του δρόμου στο Largo della Caritá κι εκεί θα τον περισυλλέξουν περαστικοί που δεν τον αναγνωρίζουν ούτε βρίσκουν επάνω του στοιχεία ταυτότητας. Μεταφέρεται στο νοσοκομείο αλλά οι γιατροί δεν μπορούν να αναστρέψουν την κατάσταση. Ο ανασκαφέας της Τροίας, των Μυκηνών, της Τίρυνθας, του Ορχομενού πεθαίνει σε ηλικία 68 ετών. Ο νεκρός του μεταφέρθηκε στην Αθήνα και τάφηκε σε μνημειώδη τάφο στο Α΄ Νεκροταφείο.

Φέτος το καλοκαίρι ξεκίνησα να βρω τo μόνο στοιχείο που μαρτυρά σήμερα δημόσια την παρουσία και τον θάνατο του Ερρίκου Σλίμαν στη Νάπολη.

Το ξενοδοχείο Grand Hotel δεν υπάρχει πια: βομβαρδίστηκε κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. H Piazza Umberto μετονομάστηκε σε Piazza della Repubblica. Όμως η περιοχή έχει και σήμερα μεγάλα ωραία ξενοδοχεία, παραταγμένα κατά μήκος του παραλιακού μετώπου. Από τα παράθυρά τους οι σημερινοί επισκέπτες θαυμάζουν το γαλάζιο του κόλπου, τον Βεζούβιο και το Κάπρι όπως κάποτε ο Σλίμαν.

Τι απομένει λοιπόν; Ένα μνημείο μάλλον ταπεινό, μια απλή λίθινη πλάκα, κρυμμένη μάλιστα ανάμεσα στη βλάστηση στο πάρκο του ιστορικού Ενυδρείου της Νάπολης που στεγάζεται στη Villa Communale, στο Lungomare. Περίπου εκεί που θα βρισκόταν το Grand Hotel δηλαδή.

LA GERMANIA DEDICA QUESTA LAPIDE/ ALLA MEMORIA IMPERATURA DI UNO/ DEI SUOI FIGLI PIU ILLUSTRI/ HEINRICH SCHLIEMANN/ IL QUALE RIPORTANDO ALLA LUCE LE/ VESTIGIA DI TROIA MICENE E TIRINTO/ A RIDATTO NEL MONDO LA CONOSCENZA/ DELLA CULTURA OMERICA/ EGLI MORI A NAPOLI IL 26 DECEMBRE 1890/ DURANTE UNO DEI SUOI MOLTI VIAGGI/ IN GRECIA

Η Γερμανία αφιερώνει αυτήν τη λίθινη πλάκα εις αιώνια μνήμη ενός από τα πλέον εξέχοντα τέκνα της, του Χάινριχ Σλίμαν, ο οποίος φέρνοντας στο φως τα ερείπια της Τροίας, των Μυκηνών και της Τίρυνθας έδωσε ξανά στον κόσμο τη γνώση του ομηρικού πολιτισμού. Πέθανε στη Νάπολη στις 26 Δεκεμβρίου 1890 στη διάρκεια ενός από τα πολλά του ταξίδια προς την Ελλάδα.

Άφησα δυο λουλούδια. Έπεφτε την ώρα εκείνη ο ήλιος και η θάλασσα έλαμπε.

Πηγή: Β. Πλιάτσικα, Short Stories