Από αριστερά, το χρωματιστό εξώφυλλο της αφιερωμένης στη χώρα μας έκδοσης. H Εντιθ Α. Μπράουν εστιάζει στην παραδοσιακή πλευρά της πόλης, όπ...
 |
| Από αριστερά, το χρωματιστό εξώφυλλο της αφιερωμένης στη χώρα μας έκδοσης. H Εντιθ Α. Μπράουν εστιάζει στην παραδοσιακή πλευρά της πόλης, όπως στο Μοναστηράκι, αλλά συναναστρέφεται τους εύπορους Αθηναίους. |
Οι ταξιδιωτικές εντυπώσεις για την Ελλάδα των αρχών του 20ού αιώνα πύκνωναν στον αγγλόφωνο κόσμο όσο εντεινόταν η περιέργεια για τον έξω κόσμο. Ο τουρισμός ήταν μια δυνατότητα για τις εύπορες τάξεις και η Ελλάδα, αν και δυσπρόσιτη λόγω απόστασης και φτωχών υποδομών, ήταν πάντα μια δυνατότητα αλλά και ένας στόχος προς εκπλήρωση. Το βλέμμα του άλλου πάντα ενδιέφερε, και όσα κατέγραψε η επαγγελματίας ταξιδιώτισσα και συγγραφέας της εποχής εκείνης Εντιθ A. Μπράουν (1874-1963) αποτυπώθηκαν στον αφιερωμένο στην Ελλάδα τόμο της εκδοτικής σειράς «Peeps at Many Lands» (Ματιές σε πολλές χώρες) που εξέδιδε στις αρχές του 20ού αιώνα ο λονδρέζικος οίκος Adam and Charles Black. Ο οίκος ιδρύθηκε το 1807 (εξέδιδε την εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα από το 1827 έως το 1903) και από το 2002 είναι μέρος του εκδοτικού ομίλου Bloomsbury.
Οι ενιαίοι πανόδετοι τόμοι της σειράς ταξιδιωτικών εντυπώσεων απευθύνονταν στα μεσαία στρώματα που είτε ταξίδευαν είτε φαντασιώνονταν τα ταξίδια. Τον ίδιο ρόλο επιτελούσαν και οι καρτ ποστάλ, όπως και οι συλλεκτικές κάρτες των τσιγάρων που κυκλοφορούσαν σε αναρίθμητες θεματικές σειρές. Η περιέργεια ήταν η κινητήριος δύναμη. Η υλική ανάπτυξη μετά το 1880 είχε γεννήσει τα δίκτυα.
 |
| Το χρωματιστό εξώφυλλο της αφιερωμένης στη χώρα μας έκδοσης. H Εντιθ Α. Μπράουν εστιάζει στην παραδοσιακή πλευρά της πόλης, όπως στο Μοναστηράκι, αλλά συναναστρέφεται τους εύπορους Αθηναίους. |
Η Εντιθ Α. Μπράουν γράφει με συμπάθεια για την Ελλάδα. Είναι πολυταξιδεμένη, έχει γράψει και άλλους τόμους για άλλες χώρες, έχει μέτρο σύγκρισης και το προσφέρει στους χιλιάδες αναγνώστες της. Είναι μια εκλαϊκευμένη πολιτισμική γεωγραφία και ανήκει σε εκείνη την κατηγορία ταξιδιωτικών βιβλίων από τα οποία πολλά μπορεί κανείς να αντλήσει για τις γενικευμένες πεποιθήσεις.
Η άφιξη στην Αθήνα γίνεται σιδηροδρομικώς. Με βρετανικό χιούμορ, η Εντιθ Α. Μπράουν, πριν γράψει τις εντυπώσεις της για τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό Αθηνών, υπονοεί τον συμβολισμό και τη σημασία του μεγαλείου το οποίο είναι συνηθισμένη να συναντάει όταν ταξιδεύει με το τρένο. Οταν πλησιάζει στην Αθήνα δεν μπορεί να συγκρατήσει την ανυπομονησία της. Οταν το τρένο σταματάει, σκύβει από το παράθυρο και βλέπει μια αποβάθρα που δεν εμπνέει στο ελάχιστο. «Στην Αθήνα πηγαίνω», φωνάζει νομίζοντας ότι της λένε να κατεβεί σε λάθος σταθμό. «Εδώ είναι η Αθήνα», και της τείνουν το χέρι για να αποβιβαστεί.
Αυτό είναι απλώς ένα χαριτωμένο επεισόδιο από τα πολλά. Ως Βρετανίδα με εξασκημένο βλέμμα, η Εντιθ Α. Μπράουν περπατάει στην παλιά και στη νέα Αθήνα του 1909. Το βλέμμα της είναι έντιμο. Εξαρχής κατανοεί ότι συνυπάρχουν δύο κόσμοι, ο παραδοσιακός και ο μοντέρνος. Για τους εύπορους Αθηναίους τους οποίους συναναστρέφεται και για τις κομψές Ατθίδες που βλέπει στους δρόμους με τα αρχοντικά σπίτια παραδέχεται πως είναι ένας κόσμος με κοινούς κώδικες κατανοητούς οπουδήποτε στον ανεπτυγμένο κόσμο.
Αλλά το ενδιαφέρον της εστιάζει στην παραδοσιακή, κάπως ανατολίτικη πλευρά της Αθήνας, στο Μοναστηράκι, στην Αθηνάς και στην αγορά. Εκεί, αντιλαμβάνεται τις εξωτικές στα μάτια της πτυχές της αθηναϊκής ζωής, τους μικροπωλητές, τα ξυπόλυτα παιδιά, τις παραδοσιακές φορεσιές. Το βλέμμα της είναι γεμάτο συμπάθεια, αλλά δεν μπορεί παρά να πει στους αναγνώστες μία ακόμη αλήθεια της τότε εποχής: υπάρχουν στοιχεία στη σύγχρονη Αθήνα, γράφει, που σε κάνουν να νιώσεις πως η Ελλάδα πρέπει ακόμη να λογίζεται ως τμήμα της Εγγύς Ανατολής.
Πηγή: Ν. Βατόπουλος, Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια