Ασημένιο φυλαχτό είναι το παλαιότερο χριστιανικό εύρημα της Βουλγαρίας

Ασημένιο φυλαχτό που επικαλείται τον Χριστό και τους αγγέλους. [Credit: Εθνικό Αρχαιολογικό Καταφύγιο Deultum - Debelt] Ένα μικρό ασημένιο φ...

Ασημένιο φυλαχτό που επικαλείται τον Χριστό και τους αγγέλους.
[Credit: Εθνικό Αρχαιολογικό Καταφύγιο Deultum - Debelt]

Ένα μικρό ασημένιο φυλαχτό βρέθηκε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Καταφύγιο Deultum-Debelt στη νοτιοανατολική Βουλγαρία. Το εύρημα, που χρονολογείται από τα τέλη του 2ου έως τις αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ., πιστεύεται ότι είναι το παλαιότερο γνωστό χριστιανικό κειμήλιο στην περιοχή, σηματοδοτώντας ένα σημαντικό ορόσημο για την κατανόηση της εξάπλωσης του χριστιανισμού.

Το φυλαχτό βρέθηκε στην ταφή ενός νεαρού άνδρα στη νεκρόπολη της αρχαίας ρωμαϊκής αποικίας Deultum (Δεβελτός), κοντά στο σημερινό χωριό Debelt. Αρχικά εμφανιζόταν ως ασημένια ράβδος, αλλά αργότερα το εύρημα αναγνωρίστηκε ως ένα τυλιγμένο φύλλο αργύρου με επιγραφή στα ελληνικά των ονομάτων των αρχαγγέλων Γαβριήλ και Μιχαήλ, μαζί με μια αναφορά στον Χριστό ως «Φύλακα» (+ΡЄICTOC). Η ανακάλυψη αυτή έγινε κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών ανασκαφών του 2023, με επικεφαλής την Krasimira Kostova και τον αναπληρωτή Δρ Ivo Cholakov από το Εθνικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο με το Μουσείο της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών.

Η επιγραφή αποκαταστάθηκε και ερευνήθηκε σχολαστικά από τη Silvia Borisova, ενώ η σημασία της ερμηνεύτηκε από τον επιγραφολόγο Dr. Nikolay Sharankov από το Πανεπιστήμιο της Σόφιας. Ο Dr. Sharankov εξήγησε ότι ο όρος «Φύλακας» όχι μόνο δηλώνει τον προστατευτικό ρόλο του Χριστού, αλλά ευθυγραμμίζεται επίσης με τον σκοπό του φυλαχτού, ο οποίος ήταν να παρέχει προστασία στον κάτοχό του. Το περιστρεφόμενο πρώτο γράμμα του ονόματος του Χριστού που σχηματίζει έναν σταυρό είναι ένα συμβολικό χαρακτηριστικό που συναντάται στις πρώιμες χριστιανικές επιγραφές, αντικατοπτρίζοντας τους κρυφούς τρόπους με τους οποίους οι πρώτοι χριστιανοί εξέφραζαν την πίστη τους εν μέσω του φόβου των διωγμών.

Η Dora Todorova, επιμελήτρια του μουσείου, σημείωσε ότι οι πρώτοι χριστιανοί χρησιμοποιούσαν συχνά διακριτικά σύμβολα όπως πουλιά ή ψάρια για να δηλώσουν την πίστη τους. Η απόκρυψη του φυλαχτού σε έναν τόπο ταφής υπογραμμίζει τη μυστικότητα με την οποία οι πρώτοι χριστιανοί ασκούσαν τη θρησκεία τους.

Το φυλαχτό πριν ξετυλιχτεί.
 [Credit: Εθνικό Αρχαιολογικό Καταφύγιο Deultum - Debelt]

Η ανάλυση του Dr. Sharankov, που παρουσιάστηκε στην εξειδικευμένη έκδοση «Arheologia Bulgarica», χρονολογεί περαιτέρω το εύρημα στα τέλη του 2ου ή στις αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ. Υποστήριξε ότι αυτό το καθιστά το παλαιότερο χριστιανικό μνημείο στη Βουλγαρία, προγενέστερο άλλων των γνωστών αναφορών στον Χριστό στην περιοχή. Ο Sharankov επεσήμανε ότι ενώ οι ρητές αναφορές στον Ιησού Χριστό ήταν σπάνιες, το συγκεκριμένο φυλακτό επιτρέπει την άμεση αναφορά χωρίς ασάφειες, σηματοδοτώντας μια σημαντική ανακάλυψη για τη μελέτη των πρώιμων χριστιανικών κοινοτήτων.

Η ίδια η τοποθεσία του Deultum έχει πλούσια ιστορία, καθώς ιδρύθηκε από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Βεσπασιανό γύρω στο 70 μ.Χ. ως αποικία για τους βετεράνους της λεγεώνας Legio VIII Augusta. Ήταν η πρώτη ρωμαϊκή αποικία στην περιοχή της σημερινής Βουλγαρίας και έγινε ένας σημαντικός εμπορικός κόμβος λόγω της στρατηγικής του θέσης κοντά στη Μαύρη Θάλασσα. Η αποικία έφτασε στο απόγειό της κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Σεβήρων στα τέλη του 2ου και στις αρχές του 3ου αιώνα.

Το Deultum ήταν επίσης η πρώτη γνωστή πόλη στη Βουλγαρία που είχε χριστιανική επισκοπή. Ιστορικές καταγραφές, όπως αυτές του Ευσεβίου της Καισαρείας στο έργο του «Historia Ecclesiastica», αναφέρουν τον Aelius Publius Julius, έναν επίσκοπο που δραστηριοποιήθηκε στη δεκαετία του 170.

Η ανακάλυψη του ασημένιου φυλαχτού δεν αποτελεί μεμονωμένο γεγονός, αλλά μέρος των συνεχιζόμενων αρχαιολογικών προσπαθειών στο Εθνικό Αρχαιολογικό Καταφύγιο Deultum-Debelt, οι οποίες ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1980. Οι ανασκαφές έχουν αποκαλύψει πληθώρα ευρημάτων, μεταξύ των οποίων γυάλινα ταριχευτήρια, ιατρικά εργαλεία, παιδικά παιχνίδια, κοσμήματα, κεραμικά, στρατιωτικά σύνεργα και μουσικά όργανα.

Πηγή: Archaeology News