Ψηφιδωτό με ελληνικές επιγραφές του 5ου αιώνα ανακαλύφθηκε στο Κάστρο της Σανλιούρφας

Άποψη του ψηφιδωτού δαπέδου, το οποίο εκτιμάται ότι είναι περίπου 1.500 ετών, και ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφών στο Κάστρο της Σαν...

Άποψη του ψηφιδωτού δαπέδου, το οποίο εκτιμάται ότι είναι περίπου 1.500 ετών, και ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφών στο Κάστρο της Σανλιούρφας. [Credit: AA]

Οι ανασκαφές στο κάστρο της Σανλιούρφας, νότια του οικισμού Balikligol, έφεραν στο φως ένα ψηφιδωτό δάπεδο του 5ου αιώνα με ελληνικές επιγραφές, που απεικονίζει φυτικά μοτίβα, ζωικά σχήματα και γεωμετρικά στοιχεία, σύμφωνα με τους υπεύθυνους των ανασκαφών.

Το μωσαϊκό, φτιαγμένο από μικρές μαύρες, κόκκινες και λευκές ψηφίδες, αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια της τελικής φάσης των εργασιών του 2025 στο κάστρο, που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος «Κληρονομιά για το Μέλλον», με την υποστήριξη του τουρκικού Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.

Ο διευθυντής των ανασκαφών και μέλος του διδακτικού προσωπικού του Πανεπιστημίου Batman, καθηγητής Gulriz Kozbe, δήλωσε την Κυριακή στο πρακτορείο Anadolu Agency (AA) ότι οι εργασίες στο κάστρο της Σανλιούρφας συνεχίζονται για περίπου έξι μήνες φέτος.

«Οι αρχικές εξετάσεις δείχνουν ότι το μωσαϊκό πιθανότατα χρησίμευε ως δάπεδο είτε εκκλησίας, είτε παρεκκλησιού, είτε αυτού που ονομάζουμε μαρτύριο, δηλαδή ιερό αφιερωμένο σε μάρτυρα», δήλωσε ο Kozbe.

Άποψη του ψηφιδωτού δαπέδου, το οποίο εκτιμάται ότι είναι περίπου 1.500 ετών, και ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφών στο Κάστρο της Σανλιούρφας. [Credit: AA]

Επιγραφή και χρονολόγηση του ψηφιδωτού

Η ελληνική επιγραφή στο μωσαϊκό γράφτηκε σύμφωνα με το βυζαντινό επιγραφικό πρότυπο.

«Η επιγραφή δείχνει ότι το δάπεδο κατασκευάστηκε για την προστασία του Κόμη Άνακα και της οικογένειάς του», είπε ο Kozbe.

Η επιγραφή προσδιορίζει διάφορους θρησκευτικούς αξιωματούχους που συμμετείχαν στην κατασκευή. «Από τα ονόματα και τους τίτλους μπορούμε να προσδιορίσουμε ότι χρονολογούνται μεταξύ 60 και 495 μ.Χ. Πρόκειται σαφώς για ένα ελληνικό ψηφιδωτό δάπεδο με επιγραφή, ηλικίας 1.500 ετών», δήλωσε ο Kozbe.

Η επιγραφή αναφέρει τον επίσκοπο Κύρο της περιοχής, τον Ηλία που υπηρετούσε ως αρχιερέας, και τον Ραβούλο, ο οποίος κατείχε το αξίωμα του διακόνου, μια θέση που βοηθούσε στις εκκλησίες όπου οι διάκονοι κατείχαν το αξίωμα του κύριου αναγνώστη.

Άποψη του ψηφιδωτού δαπέδου, το οποίο εκτιμάται ότι είναι περίπου 1.500 ετών, και ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφών στο Κάστρο της Σανλιούρφας. [Credit: AA]

Σύνθεση και λεπτομέρειες του ψηφιδωτού

Το μωσαϊκό παρουσιάζει φυτικά μοτίβα, ζωικές φιγούρες και γεωμετρικά στοιχεία σε όλη την επιφάνειά του. Πέρα από την επιγραφή, η ομάδα ανακάλυψε μωσαϊκά σε σχήμα μενταγιόν που αναπαριστούν κοσμικά στοιχεία — αέρα, νερό, γη και φωτιά — σε μια γωνία του δαπέδου.

«Αυτά τα μενταγιόν πιθανότατα εμφανίζονται και στις τέσσερις γωνίες του δαπέδου», είπε ο Kozbe.

«Αυτό παρέχει σημαντικές ενδείξεις σχετικά με τις θρησκευτικές πρακτικές, αλλά θα χρειαστεί να διεξαγάγουμε περισσότερη βιβλιογραφική έρευνα και να αξιολογήσουμε παραλληλισμούς για να καταλήξουμε σε πιο οριστικά συμπεράσματα», πρόσθεσε ο Kozbe.

Άποψη του ψηφιδωτού δαπέδου, το οποίο εκτιμάται ότι είναι περίπου 1.500 ετών, και ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφών στο Κάστρο της Σανλιούρφας. [Credit: AA]

Συνεχιζόμενες ανασκαφές στο Κάστρο της Σανλιούρφας

Ο Kozbe δήλωσε ότι οι ανασκαφές για φέτος έχουν ολοκληρωθεί και θα συνεχιστούν το επόμενο έτος.

Το θρησκευτικό προσωπικό που υπηρετούσε στο κτίριο φαίνεται να έχει ταφεί στον χώρο.

«Όπως και στους λαξευμένους σε βράχο τάφους που βρήκαμε τόσο στη νότια πλαγιά του κάστρου όσο και στη νεκρόπολη του Kizilkoyun, βλέπουμε και εδώ ενδείξεις ταφών. Έχουμε βρει τουλάχιστον τρεις, αλλά οι εργασίες θα συνεχιστούν και το επόμενο έτος», είπε ο Kozbe.

«Πρόκειται για μια σημαντική ανακάλυψη. Παρόμοια παραδείγματα δαπέδων υπάρχουν στη νοτιοανατολική και σε άλλες περιοχές της Ανατολίας. Αυτά τα ονόματα παρέχουν σημαντικές ενδείξεις για το ποιος είχε θρησκευτική ευθύνη σε αυτήν την περιοχή και για τις θρησκευτικές πρακτικές και τελετές της ελίτ, συμπεριλαμβανομένου ενός τοπικού διοικητή», πρόσθεσε ο Kozbe.

Άποψη του ψηφιδωτού δαπέδου, το οποίο εκτιμάται ότι είναι περίπου 1.500 ετών, και ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφών στο Κάστρο της Σανλιούρφας. [Credit: AA]

Αποκατάσταση του κάστρου και μελλοντικά σχέδια

Ο κυβερνήτης της Σανλιούρφα,  Hasan Sildak, δήλωσε ότι οι ανασκαφές που αποκαλύπτουν την αρχαία ιστορία της πόλης θεωρούνται πολύ σημαντικές.

Σημείωσε ότι το κάστρο υπέστη ζημιές από τους σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου 2023 με επίκεντρο το Kahramanmaras, με κάποια φθορά να εμφανίζεται στα τείχη του κάστρου.

«Οι εργασίες που πραγματοποιούνται από το 2024 έχουν φτάσει σε ένα σημαντικό στάδιο. Σχεδιάζουμε να ολοκληρώσουμε αυτές τις προσπάθειες μέχρι το τέλος του 2026 και να ανοίξουμε το κάστρο στους επισκέπτες», δήλωσε ο Sildak.

«Αυτό είναι πολύ σημαντικό για τον τουρισμό και για την αποκατάσταση και προώθηση ενός σημαντικού πολιτιστικού δεσμού. Επί του παρόντος, το μωσαϊκό βρίσκεται υπό προστασία», είπε.

«Αυτά τα εξαιρετικά έργα θα συνεχιστούν και θα συμβάλουν σημαντικά στον τουρισμό της Σανλιούρφα, και τα θεωρούμε πολύ σημαντικές εξελίξεις για την ανάδειξη της ιστορίας της Σανλιούρφα και της ανθρώπινης ιστορίας από επιστημονική άποψη», σημείωσε ο Σιλντάκ.

«Το κάστρο της Σανλιούρφας ανυπομονεί να υποδεχτεί τους επισκέπτες στο εγγύς μέλλον», κατέληξε ο Sildak.

Πηγή: Turkiye Today