Λαϊκή θρησκεία και τελετουργίες στην Ανατολική Μεσόγειο από την 3η χιλιετία π.Χ. έως και τον 5ο αι. μ.Χ.

Το συνέδριο έχει ως θέμα την ανασύνθεση των λαϊκών θρησκευτικών αντιλήψεων  και γενικότερα τελετουργιών στην ανατολική Μεσόγειο μέσα α...

Το συνέδριο έχει ως θέμα την ανασύνθεση των λαϊκών θρησκευτικών αντιλήψεων  και γενικότερα τελετουργιών στην ανατολική Μεσόγειο μέσα από την αρχαιολογική μαρτυρία, καθώς και τη διερεύνηση της συμβολής των παραπάνω δραστηριοτήτων στη συγκρότηση και λειτουργία των αντίστοιχων κοινωνιών.

Αναλυτική περιγραφή

Οι μεταφυσικές αντιλήψεις και η τελετουργικές πράξεις συνιστούν θεμελιώδες τμήμα κάθε κοινωνίας, καθώς επιτρέπουν την (επαναδια-) πραγμάτευση των συλλογικών αντιλήψεων, της κοινωνικής τάξης και των αντίστοιχων σχέσεων μεταξύ ανθρώπων. Η αρχαιολογική έρευνα δίνει συχνά έμφαση στην επίσημη έκφραση των θρησκευτικών αντιλήψεων και στις τελετουργίες που σχετίζονται με τις πολιτικές αρχές των κοινωνιών του παρελθόντος, π.χ. ομάδες ελίτ, βασιλείς, κρατικές αρχές, αυτοκράτορες κλπ. Έτσι εστιάζει, π.χ. στα ανακτορικά συμπλέγματα, τα μεγάλα ιερά και τους μνημειώδεις τάφους. Υπάρχει όμως και μία άλλη πλευρά της τελετουργικής δραστηριότητας. Η τελετουργία, ως στερεότυπη συμπεριφορά με στόχο την κοινωνική αναπαραγωγή διαπερνά σχεδόν όλα τα επίπεδα της κοινωνική ζωής μέχρι και την καθημερινότητα των απλών ανθρώπων. Επιπλέον, υπάρχουν θρησκευτικές πεποιθήσεις και αντίστοιχες λατρευτικές πράξεις οι οποίες διαφεύγουν της επίσημης αναγνώρισης. Σε αυτό το πλαίσιο ανεπίσημης δραστηριότητας εντάσσεται συχνά και η μαγεία.

Το συνέδριο στοχεύει καταρχήν στην περιγραφή αυτού του πεδίου των ανεπίσημων και λαϊκών δοξασιών και τελετουργιών μέσα από την εξέταση των σχετικών κατηγοριών υλικών καταλοίπων του παρελθόντος. Χώροι οικιακής λατρείας, άλλα λαϊκά ιερά, κατάλοιπα τελετουργιών μικρής κλίμακας όπως τελετές θεμελίωσης ή μύησης, κατάλοιπα ταφικών τελετών, κατάλοιπα άσκησης μαγείας, η χρήση ειδωλίων και άλλων αντικειμένων με μεταφυσικό ή τελετουργικό χαρακτήρα αποτελούν ενδεικτικά αρχαιολογικά παραδείγματα των ενδιαφερόντων του συνεδρίου.

Επιπλέον, το τελευταίο στοχεύει πέρα από την απλή ηθογραφική περιγραφή και συγκεκριμένα στη διερεύνηση της σημασίας αυτού του πεδίου ανθρώπινης δράσης για την οργάνωση και λειτουργία των κοινωνιών του παρελθόντος στην ανατολική Μεσόγειο. Αν η διάθεση των εκάστοτε πολιτικών αρχών για έλεγχο της θρησκευτικής και άλλης τελετουργικής δραστηριότητας  εντάσσεται στην αντίστοιχη διάθεσή τους για έλεγχο της λειτουργίας του κοινωνικού συνόλου, τότε οι λαϊκές δοξασίες και τελετές υποδεικνύουν ότι η άσκηση εξουσίας είναι δυναμική και βασίζεται στη διαλεκτική ανάμεσα στα διαφορετικά μέρη της κοινωνικής πυραμίδας. Ειδικά η βάση της τελευταίας έχει την ικανότητα να αφομοιώνει άνωθεν κατευθύνσεις, να τις παραλλάσσει και, αναπτύσσοντας το δικό της ιδίωμα κοινωνικής δράσης και τους δικούς της τρόπους οργάνωσης, να διαπερνά τις κοινωνικές δομές και να συμβάλλει ενεργά στη συγκρότηση, τη διατήρηση ή και το μετασχηματισμό τους. Οι λαϊκές θρησκευτικές και άλλες τελετές αποτελούν ένα πρόσφορο πεδίο για διερεύνηση των παραπάνω κοινωνικών και ιστορικών διαδικασιών.

Σχετικά θέματα

·         Οικιακή λατρεία και τελετουργίες (π.χ. τελετές θεμελίωσης και εγκαινίων).

·         Χώροι άσκησης λαϊκής λατρείας.

·         Η ταφική δραστηριότητα ως  λαϊκή τελετουργία.

·         Μαγεία.

·       Άλλες λαϊκές τελετές (π.χ.  τελετές  με εμφατική κατανάλωση φαγητού και ποτού ή δημόσιες συγκεντρώσεις).

·       Αφομοίωση λατρευτικών και άλλων τελετουργικών συνηθειών των ελίτ από ευρείες κοινωνικές ομάδες.

Μορφή συνεδρίου

Το συνέδριο θα διαρθρωθεί σε συνεδρίες με ανακοινώσεις των 20’ και συζήτηση στο τέλος κάθε συνεδρίας. Οι ανακοινώσεις μπορούν να είναι είτε στα ελληνικά είτε στα Αγγλικά. Οι ελληνικές ανακοινώσεις πρέπει να συνοδεύονται από αγγλική μετάφραση, η οποία θα αναγνωσθεί ταυτόχρονα με την ανακοίνωση.

Υποβολή περιλήψεων

Οι ενδιαφερόμενοι παρακαλούνται να υποβάλουν τίτλο ανακοίνωσης και περίληψη έως και 250 λέξεις στα Ελληνικά και Αγγλικά μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου pop_rites [at] arch.uoa.gr.  Η περίληψη πρέπει να περιλαμβάνει επίσης όνομα ή ονόματα συγγραφέως-έων, ακαδημαϊκή ιδιότητα και στοιχεία επικοινωνίας. Όλες οι περιλήψεις θα υποβληθούν σε αξιολόγηση ώστε να γίνουν αποδεκτές. Η προθεσμία υποβολής περιλήψεων είναι η 31 Μαΐου 2013.

Πρακτικά συνεδρίου

Η οργανωτική επιτροπή έχει την πρόθεση δημοσίευσης των πρακτικών του συνεδρίου σε ιδιαίτερη έκδοση. Όλες οι ανακοινώσεις θα υποβληθούν σε αξιολόγηση ώστε να γίνουν αποδεκτές για δημοσίευση. Περισσότερες πληροφορίες θα δοθούν στο τέλος του συνεδρίου.

Οργανωτική επιτροπή: 
Χ. Κανελλόπουλος, Κ. Κοπανιάς, Γ. Παπαδάτος, Γ. Βαβουρανάκης,

Επιστημονική επιτροπή: 
Γ. Αλευρά, Π. Βαλαβάνης, F. Blocher, J. Davis, A. Farnoux, A. Hausleiter, N. Kούρου, E. Μαντζουράνη, C. Morgan, Λ. Παλαιοκρασσά, N. Σγουρίτσα



Πηγή: Αιγεύς