Ανακαλύφθηκε αρχαία ναυτική βάση στον Πειραιά

Ένας αρχαιολόγος σκάβει έναν από τους νεώσοικους στο λιμάνι της Μουνιχίας κατά τη διάρκεια μιας ημέρας με καλή ορατότητα, γεγονός σπάνιο ...

Ένας αρχαιολόγος σκάβει έναν από τους νεώσοικους στο λιμάνι της Μουνιχίας κατά τη διάρκεια μιας ημέρας με καλή ορατότητα, γεγονός σπάνιο για τις επικρατούσες συνθήκες.

Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους η 2.500 ετών ναυτική βάση είναι μια από τις μεγαλύτερες του αρχαίου κόσμου και έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην υπεράσπιση της Αρχαίας Ελλάδας.

Σπουδαία ευρήματα έφερε στο φως η ενάλια αρχαιολογία στο λιμάνι του Πειραιά, καθώς αρχαιολόγοι από τη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης μαζί με Έλληνες συναδέλφους τους, υποστηρίζουν πως ανακάλυψαν τα ερείπια μιας αρχαίας ναυτικής βάσης, η οποία χρονολογείται από το 493 π.Χ. και ήταν το "κλειδί" για τη νίκη στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας.

Όπως αναφέρουν οι συγγραφείς της μελέτης του Πανεπιστημίου για τη ναυτική βάση, αυτή διέθετε μια τεράστια οχύρωση και χώρο ικανό να φιλοξενήσει εκατοντάδες τριήρεις, ενώ ήταν πάρα πολύ δύσκολο να βρεθεί καθώς είχε θαφτεί κάτω από τα νερά της αλιείας και τα σκάφη αναψυχής στη Μαρίνα Ζέας. Τους αρχαιολόγους καθοδήγησε ένας ηλικιωμένος ψαράς το 2010 όταν τους υπέδειξε ένα σημείο στο οποίο σαν μικρό παιδί ψάρευε πάνω σε έναν αρχαίο κίονα, τμήμα αυτού του τρομερού λιμανιού που τώρα βρίσκεται στον πυθμένα της θάλασσας.

Το λιμάνι του Πειραιά είναι αρκετά ρυπογόνο. Γι' αυτό το λόγο οι αρχαιολόγοι φορούσαν ανθεκτικές χημικές Viking Pro 1000 στολές κατάδυσης και μάσκες Interspiro καλύπτοντας ολόκληρο το πρόσωπο με βαλβίδες θετικής πίεσης. Ο εν λόγω εξοπλισμός σφραγίζει εντελώς το δύτη από το μολυσμένα υποβρύχιο περιβάλλον της λεκάνης απορροής του λιμανιού.

“Μερικές μέρες η ορατότητα κάτω από τα νερά ήταν μικρότερη των 20 εκατοστών. Είχαμε πραγματικά δύσκολες συνθήκες εργασίας” δήλωσε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης Bjørn Lovén, που ηγήθηκε της ομάδας, η οποία από το 2001 έψαχνε για αρχαίες ναυτικές εγκαταστάσεις στον Πειραιά.

Λιμάνι Μουνιχίας: οι αρχαιολόγοι τεκμηριώνουν τετράγωνο πύργο, διαστάσεων 10Χ10 μ.
στο νοτιότερο σημείο του οχυρωμένου μώλου.

“Καταφέραμε να εντοπίσουμε έξι υπόστεγα νεώσοικων που προστάτευαν τα πλοία όταν αυτά δεν επιχειρούσαν στη θάλασσα” πρόσθεσε ο καθηγητής αλλά δεν σταμάτησε εκεί παρουσιάζοντας νούμερα που προκαλούν δέος. Όπως είπε, οι κίονες που στήριζαν τα υπόστεγα των νεώσοικων είχαν διαστάσεις 1,4x1,4 μ., ενώ τα ίδια τα υπόστεγα έφθαναν τα 8 μέτρα ύψος και 50 μέτρα πλάτος καθιστώντας έτσι τη ναυτική βάση μια από τις μεγαλύτερες του αρχαίου κόσμου.

Η ναυμαχία της Σαλαμίνας

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως η συγκεκριμένη βάση ήταν το "κλειδί" για την ναυμαχία της Σαλαμίνας, όταν τα ελληνικά πλοία υπό τον Θεμιστοκλή αντιμετώπισαν τις περσικές δυνάμεις του Ξέρξη το 480 π.Χ. καταφέροντας μια από τις πιο σημαντικές επιτυχίες εναντίον της Περσικής αυτοκρατορίας. Όπως υποστηρίζουν τα δύο τρίτα των ελληνικών πλοίων που συμμετείχαν στη ναυμαχία επιχειρούσαν από τη συγκεκριμένη ναυτική βάση.

Ο Lovén δηλώνει χαρακτηριστικά: "Με βάση την κεραμική και την ραδιοχρονολόγηση με C-14 ενός κομμάτι ξύλου που βρέθηκε μέσα στα θεμέλια μιας κιονοστοιχίας, χρονολογούμε τα υπόστεγα γύρω στο 520 με 480 π.Χ. ή λίγο αργότερα. Αυτό σημαίνει ότι αυτά οι νεώσοικοι στέγαζαν ίσως τα πλοία που είχαν χρησιμοποιηθεί για την καταπολέμηση των περσικών δυνάμεων εισβολής κατά τη διάρκεια της περίφημης μάχης της Σαλαμίνας 480 π.Χ."

Δορυφορική φωτογραφία του σημερινού Πειραιά που δείχνει πώς έχουν διαμορφωθεί τα τρία λιμάνια: ο Κάνθαρος, η Ζέα και η Μουνιχία.

Η Αθηναϊκή Δημοκρατία στηρίχτηκε πάνω στο στόλο της που στο απώγειό του μετρούσε 400 τριήρεις απαιτώντας σχεδόν 80.000 ναύτες που περιπολούσαν από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι το Δέλτα του Νείλου επιβλέποντας τις 150 νησιωτικές και παράκτιες πόλεις που ανήκαν στην Αθήνα. Έτσι καθώς φαίνεται στη Μαρίνα Ζέας υπήρχε μια τεράστια πολεμική μηχανή.

Η κατασκευή της συγκεκριμένης ναυτικής βάσης φαίνεται πως διατάχθηκε από τον ίδιο τον Θεμιστοκλή που δέκα χρόνια μετά τη μάχη του Μαραθώνα κατέστρωσε και υλοποίησε ένα αμυντικό σχέδιο ενάντια στην Περσική απειλή που ήταν αποκλειστικά βασισμένο στη θαλάσσια δύναμη.

Η ανακάλυψη της ναυτικής βάσης αποτελεί μέρος του Zea Harbour Project, μια σημαντικής ανασκαφής των αθηναϊκών ναυτικών εγκαταστάσεων στον Πειραιά που πραγματοποιήθηκε από το 2001 έως το 2012. Διαβάστε περισσότερα για το έργο στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος Carlsberg.