Τα μυστηριώδη γιγάντια αγάλματα στο Νησί του Πάσχα συνεχίζουν να πονοκεφαλιάζουν τους επιστήμονες για το πώς κατασκευάζονταν και πώς γι...
 |
| Τα μυστηριώδη γιγάντια αγάλματα στο Νησί του Πάσχα συνεχίζουν να πονοκεφαλιάζουν τους επιστήμονες για το πώς κατασκευάζονταν και πώς γινόταν η μεταφορά τους στο νησί |
Το πώς έζησαν, πώς κατέστρεψαν τον τόπο τους και κυρίως πώς και γιατί δημιούργησαν τα περίφημα γιγάντια αγάλματα οι κάτοικοι του νησιού αποτελεί μυστήριο στο οποίο οι επιστήμονες προσθέτουν συνεχώς νέα επεισόδια.
Το Νησί του Πάσχα είναι ένα από τα πιο απομονωμένα κατοικημένα νησιά του κόσμου, 3.500 χιλιόμετρα δυτικά της Χιλής, στον Ειρηνικό. Ηταν κάποτε καλυμμένο από πλούσια δάση φοινικόδεντρων, σήμερα όμως τα δέντρα απουσιάζουν από το σκληρό τοπίο.
Οι πολυνήσιοι ναυτικοί που αποίκησαν το νησί την πρώτη χιλιετία μετά Χριστόν δημιούργησαν τον πολιτισμό των Ράπα Νούι, γνωστό από τα περίφημα μοάι, μνημειώδη αγάλματα με ανθρώπινη μορφή. Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι τους πρώτους αιώνες περίπου 15 χιλιάδες κάτοικοι ζούσαν στο νησί ειρηνικά και χωρίς προβλήματα. Κάποια στιγμή όμως αναπτύχθηκαν εμφύλιες έριδες οι οποίες οδήγησαν στην ταχεία αποψίλωση των δασών για την κατασκευή των αγαλμάτων.
Οι έριδες αλλά και η αποψίλωση των δασών οδήγησαν, σύμφωνα με τους ειδικούς, σε σχεδόν ολική εξαφάνιση τον τοπικό πληθυσμό. Οι πρώτοι ευρωπαίοι εξερευνητές που έφτασαν στο νησί τον 18ο αιώνα βρήκαν περίπου 2-3 χιλιάδες πεινασμένους και ταλαιπωρημένους κατοίκους. Πρόσφατες γενετικές μελέτες είχαν δείξει ότι οι κάτοικοι του Νησιού του Πάσχα (που πήρε το όνομά του επειδή ο ολλανδός θαλασσοπόρος Γιάκομπ Ρόγκεβεν που πήγε πρώτος σε αυτό έφτασε εκεί ανήμερα την ημέρα του Πάσχα) είχαν για αρκετό χρονικό διάστημα επαφές με κατοίκους ηπειρωτικών περιοχών της Νότιας Αμερικής. Οι επαφές αυτές δεν ήταν μόνο εμπορικές ή κοινωνικές αλλά με βάση τα ευρήματα οι Ράπα Νούι και οι φυλές των ηπειρωτικών περιοχών είχαν και σεξουαλικές επαφές, με αποτέλεσμα αυτή η... ανταλλαγή των γονιδίων να εντοπιστεί από τους γενετιστές.
Ωστόσο μια σειρά από νέες μελέτες ανατρέπουν όλα όσα πιστεύαμε ως σήμερα. Η τελευταία γενετική μελέτη στους ντόπιους του νησιού δείχνει ότι δεν διαθέτουν νοτιοαμερικανικό DNA και έτσι οι θεωρίες επαφών με τη Νότια Αμερική αμφισβητούνται πλέον. Η πιο ενδιαφέρουσα νέα μελέτη που είδε το φως της δημοσιότητας όμως αναφέρει ότι ο τοπικός πληθυσμός δεν έπεσε θύμα των εχθροπραξιών και της αποψίλωσης των δασών αλλά λόγω τοπικών μεταβολών του κλίματος.
Τα αγάλματα
Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για τους λόγους της κατασκευής των αγαλμάτων. Είναι πιθανό τα αγάλματα να κατασκευάζονταν για να αναδείξουν την υπεροχή της μίας ή της άλλης αντιμαχόμενης πλευράς ή για να συμβολίσουν την επικράτηση σε κάποια αναμέτρησή τους ή ίσως ως προσφορά στους θεούς. Υπάρχει και μια θεωρία που αναφέρει ότι ενδεχομένως δεν υπήρξε κάποια εμφύλια έριδα αλλά απλά οι κάτοικοι του νησιού κυριεύτηκαν κυριολεκτικά από μανία για την κατασκευή αυτών των αγαλμάτων. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η κατασκευή των αγαλμάτων έλαβε τέτοια έκταση που τελικά οδήγησε στην ολοκληρωτική καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, με αποτέλεσμα το νησί να γίνει ένας άγονος τόπος στον οποίο δεν μπορούσε να επιβιώσει ο τοπικός πληθυσμός.
Ερωτηματικό αποτελεί το πώς οι Ράπα Νούι κατάφερναν όχι μόνο να κατασκευάζουν τα αγάλματα που είχαν ύψος πολλών μέτρων και βάρος δεκάδων τόνων αλλά κυρίως πώς κατάφερναν να τα μεταφέρουν σε διάφορες περιοχές του νησιού.
Ομάδα ειδικών από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας έφτιαξε ένα αντίγραφο μοάι και προσπάθησε να μαντέψει τον τρόπο τον οποίον χρησιμοποιούσαν οι Rapa Nui για να μετακινούν τα τεράστια αγάλματα σχετικά γρήγορα και με ασφάλεια σε μεγάλη απόσταση, λαμβάνοντας υπόψη τα πενιχρά μέσα που είχαν στη διάθεσή τους. Τελικά οι επιστήμονες βρήκαν μια τεχνική μετακίνησης η οποία δείχνει ιδιαίτερα αποτελεσματική. Οι ερευνητές έδεσαν το άγαλμα με μακριά σκοινιά και χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες. Η μια ομάδα έπιασε το ένα σκοινί, η δεύτερη ομάδα το σκοινί που βρισκόταν στην αντίθετη πλευρά από την πρώτη ομάδα και η τρίτη ομάδα έπιασε το σκοινί που ήταν δεμένο στην πλάτη του αγάλματος. Οι δύο ομάδες άρχισαν να τραβούν τα σκοινιά με τρόπο ανάλογο με αυτόν στο παιχνίδι της διελκυστίνδας. Οπως αποδείχτηκε, η μέθοδος αυτή επέτρεψε στο άγαλμα να κινείται προς τα εμπρός - το άγαλμα έμοιαζε κυριολεκτικά να περπατάει. Αν λοιπόν οι Ράπα Νούι χρησιμοποιούσαν αυτή την τεχνική, θα μπορούσαν να μετακινούν σχετικά γρήγορα τα αγάλματα από τα λατομεία στα σημεία εγκατάστασης και μάλιστα η τοποθέτησή τους θα γινόταν σχετικά εύκολα αφού τα μοάι μετακινούνταν σε όρθια θέση.
Πολλά από τα μοάι που διασώζονται είναι πεσμένα σε διάφορα σημεία του νησιού. Σύμφωνα με τους ερευνητές που έκαναν το πείραμα, η θέση στην οποία βρίσκονται τα πεσμένα αγάλματα δείχνει ότι ο τρόπος μετακίνησής τους από τους Ράπα Νούι ήταν αυτός που δοκίμασαν και οι ίδιοι.
Πηγή: Θ. Λαϊνάς, Το Βήμα
Δεν υπάρχουν σχόλια