Αυτοί που έδωσαν ζωή στα σπίτια

Όψη του αρχοντικού της οικογενείας Κονδύλη (Βάλληνδα) στην Παροικιά της Πάρου. Ακόμη και ερειπωμένο, «θαυμάζεται για τη μεγαλοπρέπειά του...

Όψη του αρχοντικού της οικογενείας Κονδύλη (Βάλληνδα) στην Παροικιά της Πάρου. Ακόμη και ερειπωμένο, «θαυμάζεται για τη μεγαλοπρέπειά του».

Ο μεγάλος κοινωνικός «Άτλας» της Πάρου και της Αντιπάρου είναι γεγονός και αριθμεί 500 και πλέον σελίδες. 

Γεμάτος πληροφορίες και γενεαλογικά δέντρα, καθώς και φωτογραφίες, κτισμάτων και ανθρώπων, ο νέος αυτός τόμος συνθέτει τη προσέγγιση στην αρχιτεκτονική κληρονομιά αυτών των νησιών μέσα από την άοκνη εργασία του Φραγκίσκου Νικ. Περράκη. Η έκδοση, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΑΩ του Πέτρου Μιχάλη, είναι αποτέλεσμα ενδελεχούς και επίμονης εργασίας καθώς επί της ουσίας πρόκειται για την εξύφανση ενός μεγάλου κοινωνικού και ανθρωπογεωγραφικού χάρτη της Πάρου και της Αντιπάρου.

Ο Φραγκίσκος Νικ. Περράκης, με πολυετή θητεία στη Σχολή Ικάρων, όπου δίδαξε και αργότερα υπήρξε διευθυντής σπουδών, με εμπειρία στα πεδία των οικονομικών και των μαθηματικών όπως και του σχεδιασμού αεροσκαφών, είναι ένας πολυμήχανος άνθρωπος που αισθάνεται χρέος προς την ιδιαίτερη πατρίδα του. Γεννημένος στις Λεύκες, ένα από τα πιο όμορφα χωριά στο εσωτερικό της Πάρου, ο Φραγκίσκος Νικ. Περράκης φαίνεται ότι ήταν έτοιμος από καιρό να τιμήσει τη μνήμη της Πάρου και της Αντιπάρου. Με μία προτροπή φίλου, αρχίζει αυτό το πνευματικό ταξίδι, στη διάρκεια του οποίου συστηματοποίησε και οργάνωσε τις γνώσεις του, τις οποίες εμπλούτισε και επανασυσχέτισε με εις βάθος έρευνα.

Αριστερά: Το αρχοντικό της οικογενείας Δελαγραμμάτη και μετέπειτα Πατέλη, στην Παροικιά (φωτ. Ηλίας Γεωργιάδης). Δεξιά: Η οικία της οικογενείας Γκίκα (Παπαγκίκα) στις Λεύκες. Είχε στεγάσει το Σχολαρχείο και αργότερα το Ειρηνοδικείο (αρχείο Μαρουλίτσας Αντιπαριώτη).

Έχουμε στα χέρια μας έναν εναλλακτικό αρχιτεκτονικό οδηγό των αρχοντικών των δύο νησιών, που, όμως, βασίζεται και εμπνέεται από τις διαδρομές των ιδρυτών και κατόχων αυτών των οικημάτων. Με τον τρόπο αυτόν, ο Φραγκίσκος Νικ. Περράκης παραδίδει τη γενεαλογία των νήσων, αυτούσια με όλα τα παρακλάδια της, και μας οδηγεί σε κάθε κτίσμα ξεχωριστά μέσα από το ανθρώπινο αποτύπωμα. Κατά μία έννοια, η μέθοδός του μού θυμίζει την έρευνα που κάνει επί σειράν ετών ο Νικόλαος Παραδείσης για την περιοχή των Αμπελοκήπων στην Αθήνα βασιζόμενος στην ανθρωπολογική χαρτογράφηση. Το βιβλίο του Φραγκίσκου Νικ. Περράκη ενδιαφέρει τόσο τους ιστορικούς και μελετητές της αρχιτεκτονικής όσο και τους ερευνητές της ιστορίας της Πάρου και της Αντιπάρου και ευρύτερα της κοινωνικής ιστορίας της χώρας, καθώς η έρευνα εστιάζεται στις διαδρομές εμπόρων, ναυτικών και αστών από τις αρχές του 19ου αιώνα έως τα πρόσφατα χρόνια. Για όσους έχουν καταγωγή από τα νησιά αυτά και, συνεπώς, γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα, η απόλαυση είναι μεγαλύτερη.

Από αρχιτεκτονική άποψη έχει ενδιαφέρον και η ανάδειξη της αστικής αρχιτεκτονικής κυρίως της Παροικιάς, όπου διασώζεται το πολύ ενδιαφέρον ιδίωμα του κυκλαδίτικου νεοκλασικισμού. Η συνύπαρξη της λόγιας και της ντόπιας παράδοσης δίνει την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα, μας φέρνει ενώπιον των προσώπων και δικαιώνει τον μόχθο του Φραγκίσκου Νικ. Περράκη στο σπουδαίο εγχείρημά του να διασώσει τη μνήμη της ιδιαίτερης πατρίδας του.

Πηγή: Ν. Βατόπουλος, Καθημερινή