Ο σημαντικός αρχαιολόγος αφήνει το Μουσείο με αιχμές για διαφωνία με την εξουσία. «Ασυμφωνία χαρακτήρων» ανάμεσα στον αρχαιολόγο Νίκο Καλτσά...
Ο σημαντικός αρχαιολόγος αφήνει το Μουσείο με αιχμές για διαφωνία με την εξουσία.
«Ασυμφωνία χαρακτήρων» ανάμεσα στον αρχαιολόγο Νίκο Καλτσά και το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης οδήγησαν στη λύση της συνεργασίας τους, με τον τέως διευθυντή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου να αποχωρεί, ενώ σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της LiFO δεν θα υπάρξει αντικαταστάτης του στη θέση της επιστημονικής διεύθυνσης του μουσείου, κάτι που συνιστά μία αρνητική πρωτοτυπία.
Ο Νίκος Καλτσάς, ο οποίος υπήρξε επί εντεκαετία διευθυντής και του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, από όπου είχε αποχωρήσει, συμπληρώνοντας τα χρόνια υπηρεσίας του, προσλήφθηκε από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης διαδεχόμενος τον Νίκο Σταμπολίδη, που ανέλαβε την διεύθυνση του Μουσείου Ακρόπολης. Η ανακοίνωση μάλιστα της συνεργασίας του με το Κυκλαδικό είχε γίνει με ιδιαίτερο ενθουσιασμό από το μουσείο. Δεκατέσσερις μήνες αργότερα η απόλυσή του γίνεται χωρίς ανακοίνωση, τουλάχιστον ως τώρα, για λόγους «περικοπών». Ας σημειωθεί μάλιστα, ότι ο κ. Καλτσάς δεν πρόφθασε καν να παρουσιάσει έργο του, καθώς η έκθεση την οποία είχε αναγγείλει, σχετικά με το θέατρο και την αρχαιότητα δεν οργανώθηκε ποτέ.
Πρόθεση τότε του μουσείου ήταν με την πολύχρονη επιστημονική πορεία και εμπειρία του να προχωρήσει τόσο την περαιτέρω έρευνα της συλλογής του μουσείου, να οργανώσει εξαιρετικές περιοδικές εκθέσεις, αλλά και στην ανάπτυξη όλων των σύγχρονων «εργαλείων» που συνδέουν σήμερα τα μουσεία με το κοινό, με μια ποικιλία μεθόδων.
Ο επίτιμος διευθυντής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Νίκος Καλτσάς έχει διανύσει μια θεαματική πορεία στο πεδίο, με την περιοδική έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, αυτή του Ναυαγίου των Αντικυθήρων το 2012, να εκτινάσσει την επισκεψιμότητα του μουσείου, με την οποία μάλιστα ολοκλήρωσε την ενδεκαετή σταδιοδρομία του ως διευθυντή.
Η «σιωπή» του κ. Καλτσά όσον αφορά τη συλλογή Στερν και την έκθεση μέρους της στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης έχει σχολιαστεί ποικιλοτρόπως και η απουσία του από τα εγκαίνια, αιτιολογήθηκε από το μουσείο ως «ασθένεια».
Ο ίδιος σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει αναρτήσει μια σιβυλλική μικρή παράγραφο:
«Αν διαφωνήσεις με την "εξουσία" να είσαι έτοιμος να υποστείς τις συνέπειες.
Αν, όμως, έχεις χτίσει τον δικό σου κόσμο γύρω από μια καθαρή και φωτεινή συνείδηση και δεν επιτρέψεις να σου τον μαγαρίσουν και να σου τον καταστρέψουν, δεν έχει και τόση σημασία το αντίτιμο που θα πληρώσεις.....
Αυτά. 12 Ιανουαρίου 2023».
Ο Νίκος Καλτσάς γεννήθηκε στη Διαλαμπή Ροδόπης. Εκεί μεγάλωσε και πήρε το πτυχίο του και το διδακτορικό του δίπλωμα από το Τμήμα Αρχαιολογίας και Τέχνης της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Συγκεκριμένα, οι πρώτες του ανασκαφικές εμπειρίες (1976-1980) αποκτήθηκαν στην πόλη της Θεσσαλονίκης, σε δύο νεκροταφεία στη Χαλκιδική, το ένα της Εποχής του Σιδήρου στον Άγιο Ιωάννη Νικήτης και το άλλο στην Άκανθο, και σε έναν ελληνιστικό τύμβο στη θέση Φιλυριά του νομού Κιλκίς.
Το 1981, έχοντας πετύχει στον διαγωνισμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, διορίζεται Επιμελητής Αρχαιοτήτων στην Αρχαία Ολυμπία. Εκεί θα μείνει τρία χρόνια και θα ανασκάψει έναν ελληνιστικό τύμβο στην Πύλο και μια αρχαϊκή αγροικία στο Κοπανάκι Μεσσηνίας. Οι ανασκαφές του στη Μεσσηνία δημοσιεύτηκαν με άρθρα σε αρχαιολογικά περιοδικά.
Λίγο αργότερα δέχεται την οργανική θέση στην κεντρική υπηρεσία του υπουργείου Πολιτισμού. Το 1987 μετεκπαιδεύεται στην Κλασική Αρχαιολογία στο Παρίσι, στο γαλλικό Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (CNRS). Στο υπουργείο υπηρετεί αρχικά στο Τμήμα Αρχαιολογικών Χώρων και στη συνέχεια στο Τμήμα Μουσείων (1984-1993).
Εγκαινιάζει έτσι μια καριέρα που, συνδυάζοντας γόνιμα την αρχαιολογία με τη διοίκηση, κορυφώνεται στο μεγαλύτερο και σπουδαιότερο ελληνικό μουσείο. Ως διευθυντής του Εθνικού Αρχαιολογικού, ο Νίκος Καλτσάς επέβλεψε, σχεδίασε και υλοποίησε την επανέκθεση των συλλογών του, με τρόπο παραδειγματικό.
Δεν υπάρχουν σχόλια