Τι προκάλεσε τις σοβαρές ασθένειες του Μπετόβεν; DNA από τα μαλλιά του αποκαλύπτουν νέα στοιχεία

Άγαλμα του Μπετόβεν στη γενέτειρά του, Βόννη. [Credit: ΑΡ] Σχεδόν δύο αιώνες μετά τον θάνατό του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, οι επιστήμονες πήραν...

Άγαλμα του Μπετόβεν στη γενέτειρά του, Βόννη. [Credit: ΑΡ]

Σχεδόν δύο αιώνες μετά τον θάνατό του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, οι επιστήμονες πήραν DNA από μερικές τρίχες των μαλλιών του, σε μία προσπάθεια να μάθουν περισσότερα για τα προβλήματα υγείας, αλλά και την απώλεια ακοής. 

Δεν κατάφεραν να λύσουν το μυστήριο της κώφωσης ή των στομαχικών παθήσεων του Γερμανού συνθέτη, όμως κατόρθωσαν να βρουν ένα γενετικό κίνδυνο για ηπατική νόσο, καθώς και μια ηπατική λοίμωξη από ηπατίτιδα Β τους τελευταίους μήνες της ζωής του.

Οι παράγοντες αυτοί, σε συνδυασμό με τη χρόνια κατανάλωση αλκοόλ, ήταν πιθανώς αρκετοί να προκαλέσουν ηπατική ανεπάρκεια, κίρρωση του ήπατος, που πιστεύεται ευρέως πως ευθύνεται για το θάνατό του, σύμφωνα με μια νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε χθες, Τετάρτη στην επιστημονική επιθεώρηση Current Biology.

Ο Μπετόβεν είχε ηπατίτιδα Β που σε συνδυασμό με την κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδήγησε στο θάνατό του. [Credit: ΑΡ]

Αυτήν την Κυριακή συμπληρώνονται 196 χρόνια από το θάνατο του Μπετόβεν στη Βιέννη, στις 26 Μαρτίου του 1827, σε ηλικία 56 χρόνων. Ήταν ο ίδιος ο συνθέτης που με επιστολή του γνωστοποίησε πως ήθελε οι γιατροί να μελετήσουν, μετά το θάνατό του, τα προβλήματα υγείας που αντιμετώπισε στη ζωή του. 

«Με τον Μπετόβεν ιδίως, είναι γεγονός ότι οι ασθένειες μερικές φορές περιόριζαν πολύ το δημιουργικό του έργο. Και για τους γιατρούς, αποτελούσε πάντα μυστήριο τι πραγματικά βρισκόταν πίσω από αυτές» σημειώνει ο επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας, Άλεξ Σμιτ, γενετιστής στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Βόννης. 

DNA από «αναμνηστικές» τρίχες του

Από τη στιγμή του θανάτου του, οι επιστήμονες επιχείρησαν πολλάκις να συνθέσουν ένα παζλ με το ιατρικό ιστορικό του, παρέχοντας κατά καιρούς λογής πιθανές εξηγήσεις για τις πολλαπλές παθήσεις του. Όμως, αυτή είναι η πρώτη φορά που γίνεται γενετική ανάλυση και ελέγχεται το γονιδίωμά του.

Πλέον, με την εξέλιξη στην τεχνολογία αρχαίου DNA, οι ερευνητές κατάφεραν να συλλέξουν γενετικά στοιχεία από τούφες μαλλιών του Μπετόβεν που είχαν κοπεί και διατηρηθεί.  

Συνολικά, η ομάδα πραγματοποίησε δοκιμές ελέγχου αυθεντικότητας σε οκτώ δείγματα μαλλιών που αποκτήθηκαν από δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Με τις δοκιμές αυτές οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι τουλάχιστον δύο από τις τούφες δεν προέρχονταν από τον Μπετόβεν – συμπεριλαμβανομένης μιας διάσημης τούφας που κάποτε υπήρχε η πεποίθηση ότι είχε κόψει από το κεφάλι του νεκρού συνθέτη ο 15χρονος μουσικός Φέρντιναντ Χίλερ και, παρότι αναλύσεις υποδείκνυαν δηλητηρίαση από μόλυβδο, διαπιστώθηκε τελικά πως ανήκε σε γυναίκα. 

Πέντε δείγματα αναγνωρίστηκαν ως αυθεντικά. Από αυτά η τούφα «Stumpff», από τη συλλογή του Κέβιν Μπράουν, μέλους της Αμερικανικής Εταιρείας Μπετόβεν, αναδείχθηκε ως το καλύτερα διατηρημένο δείγμα με την ισχυρότερη σύνδεση μεταξύ του DNA που εξήχθη από την τούφα αυτή με ανθρώπους που ζουν στη σημερινή Βόρεια Ρηνανία- Βεστφαλία, από όπου η γνωστή γερμανική καταγωγή του Μπετόβεν.

Αφού καθάρισαν την κάθε τρίχα ξεχωριστά, οι επιστήμονες μέσω ενός διαλύματος συνέλεξαν DNA, εξηγεί ο Τρίσταν Τζέιμς Αλεξάντερ Μπεγκ, βιολογικός ανθρωπολόγος στο πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. 

Στην έρευνα μελετήθηκαν πέντε τούφες μαλλιών του Γερμανού συνθέτη.
[Credit: ΑΡ]

Χρησιμοποίησαν συνολικά τρίχες σχεδόν τριών μέτρων για να μπορέσουν να συνθέσουν ένα γονιδίωμα το οποίο θα εξέταζαν για σημάδια γενετικής ασθένειας, διευκρινίζει ο Γιοχάνες Κράουζε, παλαιογενετιστής στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για την Εξελικτική Ανθρωπολογία.

Παρότι οι ερευνητές δεν βρήκαν σαφή γενετικά δείγματα του τι προκαλούσε τα γαστρεντερικά προβλήματα του Μπετόβεν, απέκλεισαν ως πιθανές αιτίες την κοιλιοκάκη και τη δυσανεξία στη λακτόζη. 

Η έρευνα οδήγησε επίσης και σε μια απροσδόκητη ανακάλυψη: Όταν έλεγξαν το DNA εν ζωή απογόνων της ευρύτερης οικογένειας Μπετόβεν, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ασυμβατότητα στα χρωμοσώματα Υ που μεταφέρονται από την πλευρά του πατέρα. Τα χρωμοσώματα από πέντε άνδρες ταίριαζαν το ένα με το άλλο, αλλά δεν ταίριαζαν με του συνθέτη. 

Αυτό υποδηλώνει ότι υπήρξε ένα «γεγονός πατρότητας εκτός γάμου» κάπου στις γενιές πριν γεννηθεί ο Μπετόβεν, εξηγεί ο Begg. Με άλλα λόγια, ένα παιδί ήταν καρπός εξωσυζυγικής σχέσης στο οικογενειακό δέντρο του συνθέτη. 

Το βασικό ερώτημα, τι προκάλεσε την απώλεια ακοής του Μπετόβεν, παραμένει αναπάντητο. 

«Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα τι “σκότωσε” τον Μπετόβεν», τονίζει ο Κράουζε. «Μπορούμε τώρα τουλάχιστον να επιβεβαιώσουμε την παρουσία κληρονομικού κινδύνου και μόλυνσης από τον ιό της ηπατίτιδας Β. Μπορούμε επίσης να εξαλείψουμε πολλές άλλες λιγότερο εύλογες γενετικές αιτίες».

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Πηγή: Καθημερινή, με πληροφορίες από Associated Press